Những kinh nghiệm cần biết phòng ngừa Covid-19 quay trở lại 2025

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra những thay đổi chưa từng có trong cuộc sống của chúng ta. Mặc dù tình hình dịch bệnh hiện tại đã được kiểm soát tốt hơn, nhưng sự xuất hiện liên tục của các biến chủng mới đang đặt ra nhiều lo ngại về khả năng phòng chống COVID-19 khi dịch bệnh quay trở lại. Bài viết này sẽ cung cấp những kinh nghiệm chống dịch thiết thực, giúp bạn và gia đình chủ động bảo vệ sức khỏe trước nguy cơ COVID-19 quay trở lại.

Theo số liệu mới nhất từ Bộ Y tế, mặc dù số ca nhiễm đã giảm đáng kể so với các đợt cao điểm trước đây, nhưng vẫn cần duy trì cảnh giác và áp dụng các biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả. Những kinh nghiệm quý báu từ các đợt dịch trước sẽ giúp chúng ta ứng phó tốt hơn nếu dịch bệnh bùng phát trở lại.

Các biện pháp phòng ngừa COVID-19 hiệu quả

Đeo khẩu trang đúng cách

Đeo khẩu trang vẫn là một trong những biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất để phòng chống COVID-19. Việc lựa chọn và sử dụng khẩu trang đúng cách rất quan trọng:

Lựa chọn loại khẩu trang phù hợp

• Khẩu trang y tế: Khả năng lọc tốt, thích hợp cho môi trường đông người
• Khẩu trang N95/KN95: Bảo vệ tối đa, khuyên dùng cho người có nguy cơ cao
• Khẩu trang vải: Có thể sử dụng trong môi trường ít nguy cơ, cần giặt sạch và thay thường xuyên

Quy trình đeo khẩu trang đúng cách

1. Rửa tay sạch trước khi đeo
2. Đảm bảo khẩu trang che kín mũi, miệng và cằm
3. Ép thanh kim loại (nếu có) vừa khít với sống mũi
4. Tránh chạm vào mặt ngoài khẩu trang khi đang đeo
5. Thay khẩu trang khi ẩm ướt hoặc bẩn

Rửa tay và vệ sinh cá nhân

Rửa tay thường xuyên là biện pháp phòng ngừa cơ bản nhưng vô cùng hiệu quả. Quy trình rửa tay chuẩn theo WHO bao gồm 6 bước:

1. Làm ướt tay dưới vòi nước sạch
2. Lấy đủ xà phòng để tạo bọt
3. Chà xát hai lòng bàn tay
4. Chà mu và kẽ ngón tay
5. Chà móng và đầu ngón tay
6. Xả sạch và lau khô tay bằng khăn sạch

Thời gian rửa tay tối thiểu là 20 giây (có thể hát bài “Happy Birthday” hai lần).

Ngoài ra, bạn cần rửa tay vào các thời điểm quan trọng:

• Trước khi ăn hoặc chuẩn bị thức ăn
• Sau khi đi vệ sinh
• Sau khi ho, hắt hơi
• Sau khi chạm vào bề mặt công cộng
• Sau khi trở về từ nơi công cộng

Khi không có nước và xà phòng, hãy sử dụng dung dịch sát khuẩn tay có nồng độ cồn tối thiểu 60%.

Giữ khoảng cách an toàn

Duy trì khoảng cách an toàn vẫn là một biện pháp bảo vệ sức khỏe quan trọng khi COVID-19 quay trở lại. Cụ thể:

• Giữ khoảng cách tối thiểu 1-2 mét với người khác
• Tránh tụ tập đông người trong không gian kín, thiếu thông gió
• Hạn chế đến các địa điểm đông đúc hoặc có nguy cơ cao
• Sử dụng các phương thức liên lạc trực tuyến thay thế khi có thể

Tại các địa điểm công cộng như siêu thị, bệnh viện, trường học, bạn nên tuân thủ quy định giãn cách và các hướng dẫn phòng dịch của cơ sở.

Kinh nghiệm tăng cường sức đề kháng phòng COVID-19

Chế độ dinh dưỡng cân bằng

Tăng cường miễn dịch bằng chế độ dinh dưỡng hợp lý là một trong những kinh nghiệm chống dịch quan trọng. Một chế độ ăn tốt cho hệ miễn dịch cần đảm bảo:

Các nhóm thực phẩm cần thiết

• Protein: Thịt nạc, cá, trứng, đậu và các loại hạt
• Rau xanh và trái cây: Ưu tiên các loại giàu vitamin C, A, E như cam, quýt, ổi, ớt chuông, cà rốt, bông cải xanh
• Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, bánh mì nguyên cám
• Chất béo lành mạnh: Dầu ô liu, dầu cá, quả bơ
• Thực phẩm lên men: Sữa chua, kim chi, dưa cải giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột

Bổ sung vitamin và khoáng chất

Các vitamin và khoáng chất quan trọng cho hệ miễn dịch bao gồm:

Thực đơn tham khảo cho một ngày:

• Bữa sáng: Yến mạch với sữa chua, quả mọng và hạt chia
• Bữa trưa: Cá hồi nướng với rau xanh và gạo lứt
• Bữa tối: Thịt gà nấu súp với các loại rau củ
• Bữa phụ: Trái cây tươi, các loại hạt

Tập luyện thể dục đều đặn

Hoạt động thể chất đều đặn có tác động tích cực đến hệ miễn dịch và là biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả:

• Tăng tuần hoàn máu, giúp tế bào miễn dịch di chuyển hiệu quả hơn
• Giảm hormone stress, góp phần tăng cường miễn dịch
• Kiểm soát tình trạng viêm trong cơ thể
• Tăng cường sức khỏe tim mạch và hô hấp

Các bài tập đơn giản tại nhà

• Đi bộ tại chỗ: 20-30 phút mỗi ngày
• Yoga: Các tư thế đơn giản giúp tăng cường sức khỏe và giảm stress
• Bài tập cardio nhẹ nhàng: Nhảy dây, aerobic cường độ thấp
• Bài tập sức mạnh: Chống đẩy, squat, plank

Thời lượng và tần suất phù hợp

• Mỗi tuần nên tập 150 phút hoạt động cường độ vừa phải
• Tập 20-30 phút mỗi ngày hiệu quả hơn tập dồn vào 1-2 ngày
• Kết hợp các bài tập cardio và sức mạnh

Nghỉ ngơi và quản lý stress

Stress kéo dài có thể làm suy yếu hệ miễn dịch, do đó việc nghỉ ngơi hợp lý và quản lý stress là kinh nghiệm chống dịch quan trọng:

Đảm bảo giấc ngủ chất lượng

• Ngủ đủ 7-9 giờ mỗi đêm
• Duy trì thời gian đi ngủ và thức dậy cố định
• Tạo môi trường ngủ thoải mái, tối và yên tĩnh
• Hạn chế caffeine và thiết bị điện tử trước khi ngủ

Các kỹ thuật thư giãn giảm căng thẳng

• Hít thở sâu: Thực hiện 5-10 phút mỗi ngày
• Thiền: Tập trung vào hơi thở và giây phút hiện tại
• Kỹ thuật thư giãn cơ bắp: Co và giãn từng nhóm cơ
• Tắm nước ấm: Giúp thư giãn cơ thể và tinh thần

Duy trì tâm lý tích cực bằng cách kết nối với người thân, tham gia các hoạt động yêu thích và hạn chế tiếp xúc với tin tức tiêu cực quá nhiều.

Kinh nghiệm ứng phó khi có dấu hiệu nhiễm COVID-19

Nhận biết các triệu chứng

Để chủ động phòng chống COVID-19, việc nhận biết sớm các triệu chứng rất quan trọng. Các triệu chứng phổ biến bao gồm:

• Sốt hoặc ớn lạnh
• Ho khan
• Mệt mỏi
• Đau cơ, đau người
• Đau họng
• Mất vị giác hoặc khứu giác
• Khó thở
• Nghẹt mũi, chảy nước mũi
• Buồn nôn, tiêu chảy

Với các biến chủng mới, một số triệu chứng có thể thay đổi hoặc xuất hiện với tần suất khác nhau. Nhiều người bị nhiễm có thể không có triệu chứng hoặc triệu chứng rất nhẹ.

Sự khác biệt với cúm thông thường

Khi nào cần đi khám

Bạn nên đi khám ngay nếu xuất hiện các triệu chứng sau:

• Khó thở nghiêm trọng
• Đau hoặc tức ngực kéo dài
• Tình trạng lú lẫn
• Môi hoặc mặt tím tái
• Sốt cao kéo dài không đáp ứng với thuốc hạ sốt

Chuẩn bị túi thuốc cơ bản

Để chủ động trong việc phòng chống COVID-19, mỗi gia đình nên chuẩn bị túi thuốc cơ bản với các loại thuốc sau:

Danh sách thuốc cần thiết

• Thuốc hạ sốt: Paracetamol (liều 500mg cho người lớn)
• Thuốc giảm ho: Các thuốc giảm ho không chứa codein
• Thuốc điều trị triệu chứng cảm cúm: Các thuốc có thành phần giảm đau, hạ sốt, chống sung huyết mũi
• Vitamin và khoáng chất: Vitamin C, D, kẽm
• Dung dịch điện giải: Để bổ sung nước và muối khoáng khi bị tiêu chảy
• Thuốc xịt họng: Giúp giảm đau và kháng khuẩn

Thiết bị y tế cần thiết

• Nhiệt kế
• Máy đo SpO2 (đo nồng độ oxy trong máu)
• Khẩu trang y tế
• Găng tay dùng một lần
• Dung dịch sát khuẩn
• Bông, gạc, cồn y tế

Lưu ý quan trọng: Luôn tham khảo ý kiến của bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc nào, đặc biệt là đối với trẻ em, người cao tuổi hoặc người có bệnh nền.

Quy trình cách ly tại nhà

Khi có các triệu chứng nghi ngờ nhiễm COVID-19 hoặc đã xác nhận dương tính, việc thực hiện cách ly tại nhà đúng cách là kinh nghiệm chống dịch quan trọng:

Thiết lập khu vực cách ly

• Chọn phòng riêng, tách biệt với các thành viên khác
• Đảm bảo phòng thông thoáng, có cửa sổ để không khí lưu thông
• Chuẩn bị đồ dùng cá nhân riêng: khăn tắm, bàn chải, chén đĩa
• Bố trí thùng rác riêng có nắp đậy

Quy tắc sinh hoạt an toàn

• Luôn đeo khẩu trang khi tiếp xúc với người khác
• Rửa tay thường xuyên
• Vệ sinh các bề mặt thường xuyên tiếp xúc bằng dung dịch khử trùng
• Không dùng chung đồ dùng cá nhân
• Tránh tiếp xúc gần với vật nuôi

Theo dõi sức khỏe

• Đo nhiệt độ ít nhất 2 lần/ngày
• Theo dõi nồng độ oxy trong máu (SpO2) nếu có thiết bị
• Ghi chép diễn biến triệu chứng hàng ngày
• Liên hệ với nhân viên y tế nếu tình trạng xấu đi

Vai trò của tiêm chủng trong phòng chống COVID-19

Tiêm chủng vẫn là biện pháp bảo vệ sức khỏe hiệu quả nhất trong phòng chống COVID-19, đặc biệt khi dịch bệnh có nguy cơ quay trở lại.

Hiệu quả của vắc-xin phòng COVID-19

Các nghiên cứu đã chứng minh vắc-xin COVID-19 có khả năng:

• Giảm đáng kể nguy cơ nhiễm bệnh
• Giảm rõ rệt khả năng nhập viện và tử vong
• Giảm nguy cơ mắc các triệu chứng kéo dài (COVID kéo dài)
• Giảm khả năng lây lan virus trong cộng đồng

Cập nhật lịch tiêm chủng

Theo khuyến cáo mới nhất, việc tiêm nhắc lại vắc-xin COVID-19 định kỳ rất quan trọng để duy trì miễn dịch, đặc biệt đối với:

• Người trên 60 tuổi
• Người có bệnh nền
• Nhân viên y tế
• Người suy giảm miễn dịch

Bạn nên theo dõi thông báo từ Bộ Y tế về lịch tiêm chủng cập nhật và loại vắc-xin phù hợp với các biến chủng mới.

Các lưu ý trước và sau khi tiêm

Trước khi tiêm:

• Ngủ đủ giấc, ăn uống đầy đủ
• Thông báo cho nhân viên y tế về tiền sử dị ứng
• Hoãn tiêm nếu đang ốm hoặc sốt

Sau khi tiêm:

• Ở lại điểm tiêm 30 phút để theo dõi phản ứng
• Nghỉ ngơi, uống nhiều nước
• Có thể dùng Paracetamol nếu sốt nhẹ hoặc đau nhức
• Theo dõi các dấu hiệu bất thường và liên hệ nhân viên y tế nếu cần

Chủ động phòng chống COVID-19 – Bảo vệ bản thân và cộng đồng

Phòng chống COVID-19 là trách nhiệm của mỗi cá nhân và toàn xã hội. Những kinh nghiệm chống dịch đã được đúc kết qua các đợt dịch trước đây cho thấy việc chủ động, tuân thủ các khuyến cáo y tế và hợp tác cộng đồng có vai trò quyết định trong việc ngăn chặn dịch bệnh.

Các biện pháp bảo vệ sức khỏe như đeo khẩu trang, rửa tay thường xuyên, giữ khoảng cách an toàn, tăng cường miễn dịch và tiêm chủng đầy đủ là những hành động đơn giản nhưng hiệu quả mà mỗi người có thể thực hiện.

Hãy nhớ rằng, cho dù dịch bệnh đã được kiểm soát tốt hơn, sự cảnh giác và chuẩn bị sẵn sàng vẫn là cách tốt nhất để đối phó khi COVID-19 quay trở lại. Bảo vệ bản thân chính là bảo vệ cộng đồng và những người thân yêu của chúng ta.

“Mỗi cá nhân là một mắt xích quan trọng trong cuộc chiến chống lại COVID-19. Sự chủ động và trách nhiệm của bạn sẽ góp phần tạo nên hàng rào bảo vệ vững chắc cho cả cộng đồng.” – Tổ chức Y tế Thế giới (WHO)

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Tôi đã tiêm đủ vắc-xin COVID-19, liệu có cần tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa không?

Có. Mặc dù vắc-xin giúp giảm đáng kể nguy cơ mắc bệnh nặng và tử vong, nhưng vẫn có khả năng bạn bị nhiễm và truyền virus cho người khác. Tiếp tục thực hiện các biện pháp phòng ngừa là cách bảo vệ toàn diện cho bản thân và cộng đồng.

2. Khi nào tôi nên xét nghiệm COVID-19?

Bạn nên xét nghiệm khi:

• Có các triệu chứng như sốt, ho, mệt mỏi, đau họng, mất vị giác hoặc khứu giác
• Tiếp xúc gần với người nhiễm COVID-19
• Trước và sau khi tham gia sự kiện đông người hoặc đi du lịch
• Theo yêu cầu của cơ quan y tế hoặc nơi làm việc

3. Liệu COVID-19 có thể lây lan qua thực phẩm hoặc bao bì sản phẩm?

Hiện chưa có bằng chứng cho thấy COVID-19 lây lan qua thực phẩm hoặc bao bì. Tuy nhiên, rửa tay trước khi chế biến, sau khi xử lý bao bì và trước khi ăn vẫn là thói quen tốt nên duy trì.

4. Tôi nên làm gì nếu có người trong gia đình dương tính với COVID-19?

• Cách ly người bệnh trong phòng riêng
• Tất cả mọi người trong nhà nên đeo khẩu trang
• Tăng cường thông gió trong nhà
• Khử trùng các bề mặt thường xuyên chạm vào
• Theo dõi triệu chứng của bản thân và các thành viên khác
• Xét nghiệm COVID-19 nếu xuất hiện triệu chứng

5. Làm thế nào để phân biệt COVID-19 với cảm cúm thông thường?

Cả hai đều có thể gây sốt, ho và mệt mỏi, nhưng COVID-19 thường có một số đặc điểm riêng như mất vị giác hoặc khứu giác, khó thở nghiêm trọng hơn. Cách chắc chắn nhất để phân biệt là xét nghiệm COVID-19.