Ký sinh trùng demodex - phương pháp xét nghiệm và triệu chứng đi kèm

Demodex là một loại ký sinh trùng gây viêm da và mang lại nhiều triệu chứng khó chịu cho người bệnh. Việc xét nghiệm Demodex soi tươi giúp phát hiện ký sinh trùng này và từ đó quyết định phương pháp điều trị tốt nhất cho từng trường hợp. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu kỹ hơn về quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi và những đặc điểm của ký sinh trùng này.

Demodex – Ký sinh trùng gây bệnh trên da

Demodex là một loại ký sinh trùng sống trên da, nang lông và bã nhờn của con người. Chúng thuộc họ ve mạt và có kích thước nhỏ nhất trong ngành chân khớp. Trên cơ thể con người, chúng thường sống chủ yếu ở lông mi, lông mày, trán, vùng kín, và nang lông. Khi hệ miễn dịch suy yếu, ký sinh trùng Demodex sẽ phát triển và gây ra các triệu chứng bệnh. Demodex thường không gây bệnh ở trẻ em dưới 5 tuổi.

Demodex là loài ký sinh trùng nhỏ bé nhất sống trên da con người và chỉ gây bệnh khi hoạt động quá mức.

Trên con người, có hai loại ký sinh trùng Demodex chủ yếu gây bệnh, đó là Demodex folliculorum và Demodex brevis. Loài Demodex folliculorum sống trong nang lông nhỏ, đặc biệt là nang lông mi, và ăn tế bào da chết. Trong khi đó, loài Demodex brevis sống trong tuyến dầu của nang lông nhỏ và ăn các tế bào tuyến. Nghiên cứu cho thấy Demodex chủ yếu gây bệnh ở vùng da mặt.

Ký sinh trùng Demodex ăn tế bào chết và tế bào tuyến bã nhờn trên da.

Những người có hoạt động tuyến dầu nhờn quá mức, vết thương hở, dị ứng mỹ phẩm, thường bị nhiễm ký sinh trùng này nhiều hơn. Demodex có thời gian sống khoảng 2-3 tuần và mỗi con đẻ từ 15-20 trứng trong nang lông gần tuyến bã nhờn. Những trứng này sẽ phát triển thành ấu trùng và sau đó trưởng thành, gây ra các triệu chứng bệnh.

Các bệnh do ký sinh trùng Demodex gây ra

Trước khi tìm hiểu về quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi, hãy điểm qua một số bệnh do ký sinh trùng này gây ra. Ký sinh trùng Demodex sống trong nang lông và tuyến bã nhờn trên cơ thể người. Chúng hút chất dinh dưỡng và gây tổn hại cho các tế bào, làm tắc nghẽn nang lông và khó thải ra bã nhờn. Điều này dẫn đến việc da bị đóng vảy.

Ký sinh trùng Demodex gây viêm da, làm da bị đóng vảy và gây nhiều triệu chứng khó chịu.

Khi bị ký sinh trùng Demodex tấn công, cơ thể tự vệ bằng cách tạo chất chống chitin để chống lại chúng. Khi Demodex kết thúc vòng đời, xác của chúng sẽ háo lòng trong da và phân hủy, tạo ra chất gây dị ứng và ngứa ngáy. Demodex có thể lây nhiễm dễ dàng qua tiếp xúc với khói bụi hoặc qua dùng chung đồ vật với người bị nhiễm ký sinh trùng. Chúng có tốc độ sinh sản cao và khó tiêu diệt. Ban ngày, chúng ẩn sâu trong da và chỉ hoạt động vào ban đêm. Demodex có thể gây bệnh viêm bờ mi, bệnh trứng cá, viêm nang lông, viêm kết mạc và giảm thị lực.

Mỗi người có thể gặp các bệnh khác nhau do ký sinh trùng Demodex gây ra, tùy thuộc vào đặc điểm cơ địa của từng người.

Triệu chứng của bệnh do Demodex gây ra

Xét nghiệm Demodex soi tươi được chỉ định khi người bệnh có dấu hiệu nghi ngờ nhiễm ký sinh trùng Demodex. Các triệu chứng phổ biến của bệnh ngoại da do Demodex gây ra bao gồm:

• Trên da xuất hiện mụn mủ, sưng đỏ giống mụn trứng cá tuổi dậy thì
• Cảm giác ngứa hoặc như có kiến bò lên da vào ban đêm, thường tập trung ở trán, má, và mũi
• Vết cào trên da, được hình thành do ký sinh trùng cắn nhưng người bệnh không nhận ra
• Lông mi, lông mày, và tóc dễ gãy, rụng
• Triệu chứng ngứa, cộm, mụn nước, và chảy nước mắt xung quanh bờ mi
• Da xuất hiện vảy nang và trở nên nhạy cảm hơn
• Có nguy cơ mắc bệnh viêm bờ mi, viêm mí mắt, viêm kết mạc
• Một số bệnh nhân có viêm da quanh miệng, viêm tai ngoài, và áp xe Demodex

Xét nghiệm Demodex soi tươi là gì?

Ký sinh trùng Demodex không thể quan sát bằng mắt thường mà chỉ có thể phát hiện dưới kính hiển vi. Xét nghiệm Demodex soi tươi là một phương pháp xét nghiệm thủ công sử dụng dung dịch KOH hoặc dầu thực vật để làm sạch lớp sừng của ký sinh trùng, từ đó cho phép quan sát rõ hình dạng và sự di chuyển của chúng. Dùng dung dịch KOH 10%, mô sừng của Demodex trở nên mềm và mỏng hơn, giúp quan sát được hình dạng của chúng. Dầu thực vật giúp tăng khả năng quan sát hình dạng của Demodex.

Xét nghiệm Demodex soi tươi giúp chẩn đoán bệnh ở da do Demodex gây ra và quyết định phương pháp điều trị phù hợp.

Trong xét nghiệm Demodex soi tươi, vảy da là bệnh phẩm được sử dụng khi dung dịch KOH được sử dụng. Chất bã nhờn là bệnh phẩm được sử dụng khi dầu thực vật được dùng. Để thực hiện xét nghiệm này, người làm xét nghiệm cần chuẩn bị dụng cụ lấy mẫu bệnh phẩm, dao tiệt trùng, KOH 10%, dầu thực vật (dầu oliu), lam kính và lamen. Trước khi xét nghiệm, người bệnh cần ngưng sử dụng thuốc diệt ký sinh trùng trong ít nhất 3 ngày.

Quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi

Quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi gồm các bước sau:

1. Lấy mẫu bệnh phẩm: Vị trí thường lấy mẫu là mặt, ngực, lưng và đầu. Trong trường hợp sử dụng vảy da làm bệnh phẩm, người lấy mẫu đặt lam kính vuông góc với bề mặt da nghi ngờ bệnh. Sau đó, dùng dao cạo để cạo bệnh phẩm ở vị trí nghi ngờ và đặt vào giữa lam kính. Một lam kính khác được đặt lên trên để giữ bệnh phẩm, sau đó dán kín 2 mặt kính lại với nhau ở mép.
2. Với bệnh phẩm là chất bã nhờn, người lấy mẫu dùng ngón trỏ và ngón cái để nặn chất bã nhờn trên mặt, lưng và ngực. Sau đó, dùng dao cùn để gạt chất bã nhờn lên bề mặt lam kính.
3. Hòa bệnh phẩm với hóa chất: Nếu sử dụng dung dịch KOH, người làm xét nghiệm sẽ thêm một lượng nhỏ dung dịch KOH 10% và đậy lamen để ngấm hoá chất. Nếu sử dụng dầu thực vật, người làm xét nghiệm sẽ nhỏ 1-2 giọt dầu thực vật vào chất bã nhờn cho đến khi chúng tan hoàn toàn trong dầu. Sau đó, đậy lamen để chờ mẫu bệnh phẩm ngấm dầu thực vật.
4. Đọc kết quả xét nghiệm: Dùng kính hiển vi ở tỉ lệ 10X, người làm xét nghiệm có thể quan sát tổng quan hình dạng của ký sinh trùng Demodex, đếm số lượng và đánh giá mức độ tập trung của chúng. Ký sinh trùng Demodex bao gồm 3 phần chính là đầu, ngực, và đuôi. Loại D. folliculorum có đuôi dài, trong khi D. brevis có đuôi ngắn. Nếu kết quả cho thấy độ tập trung của Demodex từ 5 con trở lên trên vi trường 10X, có nghĩa là Demodex là nguyên nhân gây bệnh. Nếu độ tập trung nhỏ hơn 5, có thể Demodex không phải là tác nhân gây bệnh.

Ký sinh trùng Demodex khá phổ biến và mang lại nhiều triệu chứng không đặc hiệu mà khó nhìn thấy bằng mắt thường. Vì vậy, việc xét nghiệm Demodex soi tươi giúp chẩn đoán bệnh ở da do Demodex gây ra sớm. Từ đó, bác sĩ có thể đưa ra phương pháp điều trị chính xác để cải thiện tình trạng bệnh.

Câu hỏi thường gặp

1. • Ký sinh trùng Demodex gây bệnh ở vùng nào trên cơ thể con người?

Demodex thường sống chủ yếu ở lông mi, lông mày, trán, vùng kín và nang lông.

• • Demodex gây bệnh khi nào?

Demodex gây bệnh khi hệ miễn dịch suy yếu, hoạt động tuyến dầu quá mức, vết thương hở hoặc dị ứng mỹ phẩm.

• • Có bao nhiêu loại ký sinh trùng Demodex gây bệnh?

Trên cơ thể người, có hai loại chủ yếu là Demodex folliculorum và Demodex brevis.

• • Triệu chứng của bệnh do Demodex gây ra là gì?

Triệu chứng bao gồm xuất hiện mụn mủ, ngứa da, vảy nang, rụng tóc, viêm bờ mi, và giảm thị lực. Mỗi người có thể có các triệu chứng khác nhau tùy thuộc vào đặc điểm cơ địa.

• • Quy trình xét nghiệm Demodex soi tươi như thế nào?

Nguồn: Tổng hợp