9 thói quen gây sỏi thận bạn cần biết

Sỏi thận là một vấn đề sức khỏe phổ biến, ảnh hưởng đến hàng triệu người mỗi năm. Mặc dù có nhiều nguyên nhân gây ra sỏi thận, nhưng một số thói quen sinh hoạt hàng ngày có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh. Bài viết này sẽ chỉ ra 9 thói quen xấu có thể góp phần gây sỏi thận mà bạn cần thay đổi ngay hôm nay.

Sỏi thận là gì?

Sỏi thận là những khối rắn được hình thành từ các tinh thể khoáng chất và muối tích tụ trong thận. Chúng có thể nhỏ như hạt cát hoặc lớn như quả bóng golf. Sỏi thận có thể gây đau dữ dội khi di chuyển trong đường tiết niệu và gây ra các biến chứng như nhiễm trùng đường tiết niệu, tắc nghẽn đường tiết niệu và suy thận.

Các loại sỏi thận thường gặp

Có nhiều loại sỏi thận khác nhau, nhưng phổ biến nhất là:

• Sỏi canxi: Đây là loại sỏi thận phổ biến nhất, thường được tạo thành từ canxi oxalat hoặc canxi photphat.
• Sỏi axit uric: Loại sỏi này hình thành khi nước tiểu có quá nhiều axit uric.
• Sỏi struvite: Sỏi struvite thường liên quan đến nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Sỏi cystine: Đây là loại sỏi thận hiếm gặp, do một rối loạn di truyền gây ra.

Nguyên nhân hình thành sỏi thận

Sỏi thận hình thành khi nước tiểu chứa quá nhiều chất tạo tinh thể như canxi, oxalat, và axit uric, trong khi lại thiếu các chất ức chế sự hình thành tinh thể. Có nhiều yếu tố nguy cơ góp phần vào sự hình thành sỏi thận, bao gồm:

• Tiền sử gia đình mắc sỏi thận
• Mắc một số bệnh lý như bệnh gút, tăng canxi máu
• Chế độ ăn uống không lành mạnh
• Mất nước
• Béo phì
• Một số loại thuốc

9 Thói quen xấu gây sỏi thận

Dưới đây là 9 thói quen xấu có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận mà bạn cần lưu ý:

1. Uống không đủ nước

Nước đóng vai trò quan trọng trong việc hòa tan các chất thải và đào thải chúng ra khỏi cơ thể. Khi bạn uống không đủ nước, nước tiểu trở nên cô đặc, tạo điều kiện cho các tinh thể kết tụ và hình thành sỏi thận.

Lượng nước cần thiết mỗi ngày

Lượng nước cần thiết mỗi ngày phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, giới tính, mức độ hoạt động thể chất và khí hậu. Tuy nhiên, nhìn chung, bạn nên uống ít nhất 2 lít nước mỗi ngày.

Dấu hiệu cơ thể thiếu nước

• Khô miệng, khát nước
• Nước tiểu sẫm màu, có mùi khai nồng
• Mệt mỏi, đau đầu
• Táo bón

Hãy chủ động uống nước thường xuyên trong ngày, ngay cả khi bạn không cảm thấy khát. Mang theo một chai nước bên mình và đặt mục tiêu uống hết trong ngày.

2. Ăn quá nhiều muối

Chế độ ăn nhiều muối làm tăng lượng natri trong nước tiểu, kéo theo lượng canxi bài tiết qua thận cũng tăng lên. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành sỏi canxi, loại sỏi thận phổ biến nhất.

Tác hại của Natri với thận

Natri làm tăng gánh nặng cho thận, khiến thận phải làm việc nhiều hơn để lọc máu. Lâu dần, điều này có thể gây tổn thương thận và tăng nguy cơ mắc các bệnh lý về thận, bao gồm sỏi thận.

Giảm lượng muối trong chế độ ăn

• Hạn chế ăn các thực phẩm chế biến sẵn như đồ hộp, xúc xích, thịt nguội, snack,…
• Nêm nếm vừa phải khi nấu ăn, thay thế muối bằng các gia vị tự nhiên như tỏi, hành, gừng, tiêu,…
• Đọc kỹ nhãn thực phẩm để kiểm tra hàm lượng natri.

3. Lạm dụng thực phẩm giàu Oxalat

Oxalat là một hợp chất tự nhiên có trong nhiều loại thực phẩm. Khi kết hợp với canxi trong nước tiểu, oxalat có thể tạo thành sỏi canxi oxalat.

Oxalat là gì?

Oxalat là một chất tự nhiên được tìm thấy trong nhiều loại thực phẩm thực vật. Cơ thể cũng sản xuất oxalat như một sản phẩm phụ của quá trình trao đổi chất.

Thực phẩm giàu Oxalat cần hạn chế

• Rau bina
• Cải bó xôi
• Khoai lang
• Củ cải đường
• Socola
• Trà

4. Ăn quá nhiều thịt động vật

Thịt động vật, đặc biệt là thịt đỏ, chứa nhiều purin. Purin được chuyển hóa thành axit uric trong cơ thể. Nồng độ axit uric cao trong nước tiểu có thể dẫn đến sự hình thành sỏi axit uric.

Ảnh hưởng của Purin đến sỏi thận

Purin là một hợp chất hữu cơ có trong nhiều loại thực phẩm, đặc biệt là thịt đỏ và nội tạng động vật. Khi purin được chuyển hóa trong cơ thể, nó tạo ra axit uric. Nếu lượng axit uric trong máu quá cao, nó có thể kết tinh và hình thành sỏi thận.

Lựa chọn protein thay thế

Bạn nên hạn chế ăn thịt đỏ và nội tạng động vật. Thay vào đó, hãy bổ sung protein từ các nguồn khác như:

• Thịt gia cầm (gà, vịt)
• Cá
• Trứng
• Các loại đậu
• Đậu phụ

5. Thiếu Canxi

Nhiều người lầm tưởng rằng hạn chế canxi sẽ giúp ngăn ngừa sỏi thận. Tuy nhiên, điều này hoàn toàn sai lầm. Canxi thực sự giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận bằng cách liên kết với oxalat trong ruột, ngăn oxalat được hấp thụ vào máu và đi đến thận.

Vai trò của Canxi trong phòng ngừa sỏi thận

Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sức khỏe của xương và răng. Ngoài ra, canxi còn giúp ngăn ngừa sự hình thành sỏi thận bằng cách liên kết với oxalat trong đường tiêu hóa, ngăn oxalat được hấp thụ vào máu.

Nguồn bổ sung Canxi an toàn

Bạn nên bổ sung canxi từ các nguồn thực phẩm tự nhiên như:

• Sữa và các chế phẩm từ sữa (sữa chua, phô mai)
• Các loại rau lá xanh đậm (cải xoăn, bông cải xanh)
• Đậu phụ
• Hạt mè

6. Uống quá nhiều Vitamin C

Mặc dù vitamin C có nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng tiêu thụ quá nhiều vitamin C có thể làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, đặc biệt là sỏi oxalat.

Mối liên hệ giữa Vitamin C và sỏi thận

Vitamin C được chuyển hóa thành oxalat trong cơ thể. Do đó, việc bổ sung quá nhiều vitamin C có thể làm tăng lượng oxalat trong nước tiểu, góp phần hình thành sỏi thận.

Liều lượng Vitamin C khuyến nghị

Liều lượng vitamin C khuyến nghị hàng ngày là 75mg đối với nữ và 90mg đối với nam. Bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng các loại thực phẩm chức năng bổ sung vitamin C.

7. Thường xuyên nhịn tiểu

Nhịn tiểu khiến nước tiểu ứ đọng trong bàng quang, tạo điều kiện cho các tinh thể kết tụ và hình thành sỏi thận.

Cơ chế hình thành sỏi khi nhịn tiểu

Khi bạn nhịn tiểu, nước tiểu ứ đọng trong bàng quang trong thời gian dài. Điều này làm tăng nồng độ các chất tạo tinh thể trong nước tiểu, tạo điều kiện thuận lợi cho sự hình thành sỏi thận.

Tạo thói quen đi tiểu đúng cách

• Đi tiểu ngay khi có nhu cầu.
• Không nên nhịn tiểu quá lâu.
• Uống đủ nước để đảm bảo lượng nước tiểu bài tiết đầy đủ.

8. Lạm dụng thuốc giảm đau

Một số loại thuốc giảm đau, đặc biệt là thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như ibuprofen và naproxen, có thể làm tăng nguy cơ tổn thương thận và hình thành sỏi thận khi sử dụng lâu dài.

Nguy cơ tiềm ẩn khi lạm dụng thuốc giảm đau

Lạm dụng thuốc giảm đau có thể gây ra nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, bao gồm:

• Tổn thương thận
• Loét dạ dày tá tràng
• Tăng huyết áp
• Đột quỵ

Sử dụng thuốc giảm đau an toàn

• Chỉ sử dụng thuốc giảm đau khi thực sự cần thiết.
• Tuân thủ liều lượng và thời gian sử dụng theo chỉ định của bác sĩ.
• Tham khảo ý kiến bác sĩ nếu bạn cần sử dụng thuốc giảm đau trong thời gian dài.

9. Bỏ qua các dấu hiệu cảnh báo

Sỏi thận thường không gây ra triệu chứng rõ ràng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi sỏi di chuyển trong đường tiết niệu, nó có thể gây ra các triệu chứng như đau lưng, đau bụng, tiểu buốt, tiểu ra máu. Nếu bạn bỏ qua các dấu hiệu này, sỏi thận có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng.

Các triệu chứng thường gặp của sỏi thận

• Đau dữ dội ở lưng, hông hoặc bụng dưới
• Tiểu buốt, tiểu rắt
• Tiểu ra máu
• Buồn nôn, nôn
• Sốt, ớn lạnh (nếu có nhiễm trùng)

Khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của sỏi thận, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Lời khuyên phòng ngừa sỏi thận

Để giảm nguy cơ hình thành sỏi thận, bạn nên thực hiện các biện pháp sau:

Chế độ ăn uống lành mạnh

• Uống đủ nước
• Hạn chế muối
• Hạn chế thực phẩm giàu oxalat
• Hạn chế thịt đỏ và nội tạng động vật
• Bổ sung canxi từ các nguồn thực phẩm tự nhiên

Lối sống khoa học

• Tập thể dục thường xuyên
• Duy trì cân nặng hợp lý
• Không nhịn tiểu
• Hạn chế sử dụng thuốc giảm đau

Khám sức khỏe định kỳ

Khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm các dấu hiệu của sỏi thận và các bệnh lý khác, từ đó có biện pháp can thiệp kịp thời.

Kết luận

Sỏi thận là một vấn đề sức khỏe phổ biến, nhưng bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bằng cách thay đổi lối sống và thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh. Hãy lưu ý 9 thói quen xấu kể trên và điều chỉnh để bảo vệ sức khỏe của bản thân.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Sỏi thận có nguy hiểm không?

Sỏi thận có thể gây đau đớn và khó chịu. Trong một số trường hợp, sỏi thận có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như nhiễm trùng đường tiết niệu, tắc nghẽn đường tiết niệu và suy thận.

2. Làm thế nào để tôi biết mình có bị sỏi thận hay không?

Sỏi thận thường không gây ra triệu chứng ở giai đoạn đầu. Tuy nhiên, khi sỏi di chuyển trong đường tiết niệu, nó có thể gây ra các triệu chứng như đau lưng, đau bụng, tiểu buốt, tiểu ra máu. Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào trong số này, hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán.

3. Sỏi thận có thể tự hết không?

Sỏi thận nhỏ có thể tự đào thải ra ngoài qua đường nước tiểu. Tuy nhiên, sỏi thận lớn hơn có thể cần phải điều trị bằng thuốc hoặc phẫu thuật.

4. Tôi nên làm gì để phòng ngừa sỏi thận?

Bạn có thể phòng ngừa sỏi thận bằng cách uống đủ nước, hạn chế muối, hạn chế thực phẩm giàu oxalat, hạn chế thịt đỏ và nội tạng động vật, bổ sung canxi từ các nguồn thực phẩm tự nhiên, tập thể dục thường xuyên và duy trì cân nặng hợp lý.

5. Tôi nên đi khám bác sĩ khi nào?

Nếu bạn gặp bất kỳ triệu chứng nào của sỏi thận, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

Nguồn: Tổng hợp