Tự kỷ ở trẻ nhỏ: những dấu hiệu và khái niệm cần biết

Trẻ tự kỷ là một trong những nhóm rối loạn phát triển thần kinh ảnh hưởng đến khả năng tương tác xã hội, giao tiếp và hành vi của người mắc. Nhận biết các dấu hiệu và hiểu về khái niệm tự kỷ là khá quan trọng để hỗ trợ và can thiệp sớm cho trẻ. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về các dấu hiệu của trẻ tự kỷ và khả năng của trẻ tự kỷ trong việc nói chuyện.

Tự kỷ là gì?

Tự kỷ, hay còn gọi là rối loạn phổ tự kỷ (Autism Spectrum Disorder – ASD), là một nhóm các rối loạn phát triển thần kinh phức tạp. Đặc trưng của tự kỷ là sự suy giảm trong giao tiếp xã hội, tương tác xã hội và các hành vi, sở thích lặp đi lặp lại, hạn chế. Mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng này khác nhau ở mỗi trẻ. Tự kỷ không phải là bệnh tâm thần và không có cách chữa khỏi hoàn toàn, nhưng việc can thiệp sớm và đúng cách có thể giúp trẻ phát triển các kỹ năng và hòa nhập xã hội tốt hơn.

Dấu hiệu tự kỷ ở trẻ nhỏ

Việc phát hiện sớm các dấu hiệu tự kỷ ở trẻ nhỏ là rất quan trọng. Dưới đây là một số dấu hiệu thường gặp ở trẻ tự kỷ:

• Giao tiếp xã hội:

  • Trẻ ít hoặc không giao tiếp bằng mắt.
  • Trẻ không phản ứng khi được gọi tên.
  • Trẻ chậm nói hoặc không phát triển ngôn ngữ.
  • Trẻ không thích chơi với những đứa trẻ khác.
  • Trẻ gặp khó khăn trong việc hiểu và sử dụng ngôn ngữ cơ thể.
  • Trẻ không chia sẻ cảm xúc hoặc sở thích với người khác.

• Tương tác xã hội:

  • Trẻ không có hoặc ít biểu cảm trên khuôn mặt.
  • Trẻ khó khăn trong việc thiết lập và duy trì mối quan hệ với người khác.
  • Trẻ không thích được ôm hoặc vuốt ve.
  • Trẻ có thể tỏ ra thờ ơ hoặc xa cách với mọi người.

• Hành vi, sở thích lặp đi lặp lại:

  • Trẻ có những hành vi lặp đi lặp lại như lắc lư người, vỗ tay, hoặc sắp xếp đồ vật theo một trật tự nhất định.
  • Trẻ có những sở thích hạn hẹp và ám ảnh với một số đồ vật hoặc hoạt động.
  • Trẻ có thể bị kích động hoặc khó chịu khi có sự thay đổi trong thói quen hoặc môi trường.
  • Trẻ có thể có những phản ứng bất thường với âm thanh, ánh sáng, hoặc các kích thích giác quan khác.

Những điều cần biết về tự kỷ ở trẻ nhỏ

• Tự kỷ không phải là do lỗi của cha mẹ: Không có bằng chứng nào cho thấy cha mẹ gây ra tự kỷ ở con.
• Tự kỷ không lây nhiễm: Tự kỷ không phải là bệnh truyền nhiễm.
• Tự kỷ có thể được chẩn đoán ở trẻ nhỏ: Việc chẩn đoán sớm tự kỷ là rất quan trọng để can thiệp kịp thời.
• Can thiệp sớm mang lại nhiều lợi ích: Việc can thiệp sớm có thể giúp trẻ phát triển các kỹ năng giao tiếp, xã hội và hành vi tốt hơn.
• Mỗi trẻ tự kỷ là khác nhau: Mức độ nghiêm trọng và các triệu chứng của tự kỷ khác nhau ở mỗi trẻ.

Khi nào cần đưa trẻ đi khám?

Nếu bạn nhận thấy con mình có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ tự kỷ, hãy đưa trẻ đến khám bác sĩ chuyên khoa nhi hoặc bác sĩ tâm lý để được tư vấn và đánh giá. Việc phát hiện sớm và can thiệp kịp thời sẽ giúp trẻ có cơ hội phát triển tốt nhất. Đừng ngần ngại tìm kiếm sự giúp đỡ nếu bạn lo lắng về sự phát triển của con mình.

Các phương pháp can thiệp cho trẻ tự kỷ

Hiện nay có nhiều phương pháp can thiệp khác nhau dành cho trẻ tự kỷ, bao gồm:

• Liệu pháp hành vi: Tập trung vào việc thay đổi hành vi của trẻ thông qua các kỹ thuật như thưởng và phạt.
• Liệu pháp ngôn ngữ: Giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp và ngôn ngữ.
• Liệu pháp hoạt động: Giúp trẻ phát triển các kỹ năng vận động và giác quan.
• Can thiệp y tế: Sử dụng thuốc để điều trị các vấn đề sức khỏe đi kèm như rối loạn giấc ngủ, lo âu, hoặc tăng động.

Việc lựa chọn phương pháp can thiệp phù hợp sẽ phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể của trẻ. Cha mẹ nên tham khảo ý kiến của các chuyên gia để có kế hoạch can thiệp tốt nhất cho con mình.

Vai trò của gia đình

Gia đình đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc hỗ trợ trẻ tự kỷ. Sự yêu thương, kiên nhẫn và thấu hiểu của cha mẹ sẽ giúp trẻ cảm thấy an toàn và được chấp nhận. Cha mẹ cũng nên tìm hiểu về tự kỷ để có thể hiểu rõ hơn về con mình và hỗ trợ con một cách tốt nhất. Hãy nhớ rằng, bạn không đơn độc trên hành trình này. Có rất nhiều nguồn lực và sự hỗ trợ dành cho gia đình có con tự kỷ.

Khả năng của trẻ tự kỷ trong việc nói chuyện

Nguyên tắc cơ bản là trẻ tự kỷ có thể nói chuyện và phát triển ngôn ngữ, nhưng mức độ và khả năng này có thể khác nhau.

• Một số trẻ tự kỷ có khả năng nói chuyện và phát triển ngôn ngữ bình thường.
• Một số trẻ tự kỷ có khó khăn hoặc không phát triển ngôn ngữ như trẻ bình thường.

“Một số trẻ tự kỷ có khả năng nói chuyện và phát triển ngôn ngữ trong khi một số trẻ khác lại gặp khó khăn hay sự phát triển không được bình thường.”

Việc không nên lo lắng quá mức về khả năng của trẻ tự kỷ trong việc nói chuyện là quan trọng. Ba mẹ cần tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên sâu nếu nhận thấy con của mình có khác biệt đáng kể trong việc phát triển ngôn ngữ. Sớm nhận biết và can thiệp có thể giúp trẻ tự kỷ hòa nhập và phát triển tốt nhất có thể.

Câu hỏi thường gặp:

1. Có những dấu hiệu nổi bật nào để nhận biết trẻ tự kỷ?

Các dấu hiệu thường gặp ở trẻ tự kỷ bao gồm khó khăn trong việc tạo lập và duy trì giao tiếp xã hội, khó khăn trong biểu cảm ngôn ngữ cơ thể hay khuôn mặt, khó khăn trong việc chia sẻ niềm vui, sở thích hoặc thảo luận về các chủ đề chung, cũng như phản ứng kỳ lạ đối với âm thanh, ánh sáng, mùi…

2. Từ bao nhiêu tuổi có thể nhận biết được trẻ tự kỷ?

Vấn đề nhận biết trẻ tự kỷ có thể xảy ra từ khi trẻ còn rất nhỏ, thậm chí từ 2 tuổi trở đi. Tuy nhiên, mức độ nhận biết có thể khác nhau tùy thuộc vào từng trẻ và những dấu hiệu mà trẻ hiển thị.

3. Trẻ tự kỷ có khả năng nói chuyện không?

Nguyên tắc cơ bản là trẻ tự kỷ có thể nói chuyện và phát triển ngôn ngữ, nhưng mức độ và khả năng này có thể khác nhau. Một số trẻ tự kỷ có khả năng nói chuyện và phát triển ngôn ngữ bình thường, trong khi một số trẻ tự kỷ lại gặp khó khăn hoặc không phát triển ngôn ngữ như trẻ bình thường.

4. Có cần lo lắng nếu trẻ tự kỷ không nói chuyện?

Không nên lo lắng quá mức nếu trẻ tự kỷ không nói chuyện. Tuy nhiên, nếu nhận thấy con của mình có khác biệt đáng kể trong việc phát triển ngôn ngữ, bạn nên tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên sâu để giúp trẻ tự kỷ hòa nhập và phát triển tốt nhất có thể.

5. Tôi cần làm gì nếu nghi ngờ con mình có tự kỷ?

Nếu bạn nghi ngờ con của mình có tự kỷ, hãy tìm kiếm sự tư vấn từ các chuyên gia và nhận được các bài kiểm tra và đánh giá phù hợp. Sự nhận biết và can thiệp sớm có thể giúp trẻ tự kỷ phát triển tốt hơn và hòa nhập vào xã hội.

Nguồn: Tổng hợp