Tăng huyết áp thai kỳ (pih) – nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị
Trong quá trình mang thai, tăng huyết áp thai kỳ (PIH) là một căn bệnh đáng lo ngại, xảy ra khoảng 5-10% ở phụ nữ mang thai. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, PIH có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Vì vậy, điều cần quan tâm hàng đầu là biết cách xử lý khi bà bầu bị tăng huyết áp.
Tăng huyết áp thai kỳ là gì?
Trước khi tìm hiểu về cách xử lý khi bà bầu bị tăng huyết áp, chúng ta cần hiểu về tăng huyết áp thai kỳ, còn được gọi là “Pregnancy-Induced Hypertension”. Đây là hiện tượng tăng huyết áp sau tuần thứ 20 của thai kỳ và thường ổn định sau 6 tuần sau khi sinh. Tăng huyết áp mang thai có thể được chia thành hai loại: nhẹ (140-159/90-109 mmHg) và nặng (≥160/100 mmHg). Tăng huyết áp khi mang thai có thể xảy ra dưới nhiều hình thức:
- Tăng huyết áp mang bầu mãn tính: Tình trạng này xảy ra trước khi mang thai hoặc sau tuần thứ 20 của thai kỳ. Nó có thể kéo dài hơn 42 ngày sau khi sinh và thường có liên quan đến sự xuất hiện protein trong nước tiểu.
- Tăng huyết áp thai kỳ: Thường xảy ra sau tuần thứ 20 của thai kỳ và trở lại bình thường trong vòng 42 ngày sau khi sinh. Tuy nhiên, nếu huyết áp tiếp tục tăng, có thể dẫn đến tình trạng tăng huyết áp mãn tính.
- Tiền sản giật: Tình trạng này xuất hiện lần đầu khi người phụ nữ mang thai, đa thai, thai phụ hoặc thai trứng mắc hội chứng phospholipid. Tiền sản giật được xác định dựa trên việc kiểm tra huyết áp tâm thu lớn hơn 140 mmHg hoặc huyết áp tâm trương nhỏ hơn 90 mmHg và xuất hiện protein trong nước tiểu. Tình trạng này thường xảy ra từ tuần thứ 20 ở những phụ nữ có huyết áp bình thường trước đó và có liên quan đến sự suy nhược thai phôi, có thể gây ra sinh non.
- Tiền sản giật trên nền bệnh lý tăng huyết áp mãn tính: Tình trạng này xảy ra khi người phụ đã có huyết áp cao và xuất hiện protein trong nước tiểu trước đó.
“Sự tăng huyết áp khi mang thai có thể gây nguy cơ nghiêm trọng cho cả mẹ và thai nhi. Điều quan trọng là phát hiện và xử lý tình trạng này ngay từ đầu.”
Nguyên nhân gây tăng huyết áp thai kỳ
Có nhiều yếu tố có thể góp phần vào tình trạng tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, bao gồm:
- Chế độ ăn uống: Tiêu thụ lượng muối quá nhiều và không tuân thủ nguyên tắc dinh dưỡng khi mang thai có thể tăng nguy cơ tăng huyết áp.
- Hoạt động thể lực: Thiếu hoạt động, béo phì và mức cholesterol cao trong máu đều là yếu tố tăng nguy cơ huyết áp khi mang thai.
- Tình trạng tâm lý và căng thẳng: Căng thẳng thần kinh và tâm lý không ổn định có thể ảnh hưởng tiêu cực đến huyết áp của bà bầu.
- Tuổi: Phụ nữ trên 35 tuổi có nguy cơ cao hơn mắc tình trạng tăng huyết áp khi mang thai.
- Yếu tố di truyền: Lịch sử gia đình về tăng huyết áp hoặc preeclampsia tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Thiếu máu: Thiếu máu nặng cũng có thể ảnh hưởng đến huyết áp.
- Mang thai đôi: Phụ nữ mang thai đôi có nguy cơ cao mắc tình trạng tăng huyết áp.
- Bệnh lý khác: Bệnh thận, bệnh tim mạch, tiểu đường và nhiều bệnh lý khác cũng có thể tăng nguy cơ huyết áp khi mang thai.
“Việc hiểu rõ hơn về nguyên nhân gây tăng huyết áp ở bà bầu sẽ giúp chúng ta phòng ngừa tình trạng này và biết cách xử lý khi bà bầu bị tăng huyết áp.”
Cách xử lý khi bà bầu bị tăng huyết áp
Đối với phụ nữ mang thai bị tăng huyết áp, có một số biện pháp cơ bản có thể thực hiện như sau:
Phương pháp điều trị không dùng thuốc
Thay đổi lối sống có thể giúp kiểm soát huyết áp ở bà bầu. Dưới đây là những hướng dẫn mà phụ nữ mang thai có tăng huyết áp có thể tham khảo:
- Quản lý khẩu phần ăn: Hạn chế muối và mắm trong chế độ ăn uống, không ăn thực phẩm có chứa nhiều muối như đồ kho, thực phẩm nhanh chóng và thực phẩm đóng hộp. Thay vào đó, tập trung vào việc ăn nhiều loại thức ăn đa dạng, đặc biệt là rau xanh.
- Hoạt động thể dục nhẹ nhàng: Thực hiện các hoạt động như yoga hoặc bơi lội, tránh vận động mạnh. Tuy nhiên, đừng để bản thân trở nên quá tĩnh tại, vì điều này có thể gây tăng cân và thai to.
- Quản lý căng thẳng: Tìm cách thư giãn tinh thần như nghe nhạc, đọc sách hoặc làm những hoạt động thư giãn khác. Stress có thể gây tổn thương tới huyết áp của bà bầu.
- Tránh các chất kích thích: Không sử dụng chất kích thích, tránh uống rượu hoặc bia trong thời gian mang thai.
Phương pháp điều trị dùng thuốc
Đối với trường hợp tăng huyết áp nặng, cần thực hiện điều trị như sau:
Trường hợp tăng huyết áp cấp cứu: Nếu huyết áp tâm thu đạt hoặc vượt quá 170 mmHg hoặc huyết áp tâm trương đạt hoặc vượt quá 110 mmHg ở phụ nữ mang thai, đó là dấu hiệu của tình trạng tăng huyết áp cấp cứu và cần nhập viện ngay lập tức. Các loại thuốc như ức chế men chuyển, ức chế thụ thể angiotensin và ức chế trực tiếp renin không nên sử dụng. Thay vào đó, thuốc labetalol qua đường tĩnh mạch, methyldopa hoặc nifedipine qua đường uống có thể được sử dụng.
Trường hợp tăng huyết áp nhẹ: Mặc dù không có bằng chứng chắc chắn, nhưng hướng dẫn châu Âu khuyến cáo khởi đầu điều trị bằng thuốc ở tất cả phụ nữ mang thai có huyết áp từ 150/95 mmHg trở lên hoặc huyết áp tâm trương trên 140/90 mmHg trong những trường hợp như tăng huyết áp thai kỳ, tăng huyết áp thai kỳ cộng với tăng huyết áp mãn tính hoặc tăng huyết áp với tổn thương cơ quan. Các thuốc như methyldopa, ức chế beta và ức chế canxi có thể được sử dụng, nhưng cần thận trọng với liều dùng và loại thuốc.
Kết luận
Tăng huyết áp trong thai kỳ có thể gây nguy hiểm đến mẹ và thai nhi. Vì vậy, phụ nữ mang thai cần tới các cơ sở y tế đáng tin cậy để được kiểm tra và tư vấn về cách điều trị thích hợp nếu có dấu hiệu của tăng huyết áp thai kỳ. Việc phát hiện và xử lý ngay từ đầu là rất quan trọng để đảm bảo sức khỏe của bà bầu và thai nhi suốt quá trình mang thai.
Câu hỏi thường gặp
- Tăng huyết áp thai kỳ có phải là một bệnh nguy hiểm không?
Có, tăng huyết áp thai kỳ có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi. Nếu không được phát hiện và can thiệp kịp thời, nó có thể có những hậu quả nghiêm trọng. - Tôi có thể tự điều trị tăng huyết áp thai kỳ không?
Không, việc tự điều trị tăng huyết áp thai kỳ có thể có những tác động tiêu cực. Bạn nên tới các cơ sở y tế để được kiểm tra và tư vấn về cách điều trị thích hợp. - Có những biện pháp nào để kiểm soát tăng huyết áp khi mang thai?
Bạn có thể thực hiện những biện pháp như quản lý khẩu phần ăn, tập thể dục nhẹ nhàng, quản lý căng thẳng và tránh các chất kích thích. - Nguyên nhân gây tăng huyết áp thai kỳ là gì?
Có nhiều yếu tố có thể góp phần vào tình trạng tăng huyết áp ở phụ nữ mang thai, bao gồm chế độ ăn uống, hoạt động thể lực, tình trạng tâm lý và căng thẳng, tuổi, yếu tố di truyền, thiếu máu, mang thai đôi và bệnh lý khác. - Tôi có thể điều trị tăng huyết áp khi mang thai bằng thuốc không?
Đối với trường hợp tăng huyết áp nặng, cần thực hiện điều trị bằng thuốc. Nên tìm tư vấn từ bác sĩ để được chỉ định loại thuốc phù hợp.
Nguồn: Tổng hợp
