Tắc ruột ở trẻ em: nguyên nhân, phân loại và biến chứng của tắc ruột

Tắc ruột là tình trạng phổ biến ở đường tiêu hóa, đặc biệt là ở trẻ em dưới 3 tuổi. Tắc ruột xảy ra khi các chất trong ruột bị ứ đọng, gây tắc nghẽn. Nếu không được phát hiện và điều trị sớm, tắc ruột có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm.

Nguyên nhân gây tắc ruột ở trẻ em thường là do lồng ruột, do bã thức ăn và giun sán. Lồng ruột là hiện tượng khi một đoạn ruột chui vào trong đoạn ruột khác gần kề, gây tắc nghẽn và có thể dẫn đến những tình trạng nguy hiểm như nhiễm trùng, hoại tử ruột và thủng ruột.

Tắc ruột ở trẻ do lồng ruột

Lồng ruột rất phổ biến ở trẻ nhỏ, đặc biệt là ở trẻ dưới 1 tuổi. Lồng ruột có thể xảy ra khi áp suất trong bụng và nhu động ruột cao hơn bé gái, đặc biệt ở các bé trai bụ bẫm. Lồng ruột là tình trạng hiếu khí được chẩn đoán khi một đoạn ruột chui vào trong đoạn ruột khác gần kề, gây tắc nghẽn và có thể dẫn đến nhiễm trùng, hoại tử ruột và thủng ruột.

Lồng ruột hiểu đơn giản là khi một đoạn ruột chui vào trong lòng một đoạn ruột khác gần kề. Hai đoạn ruột lồng vào nhau khiến thức ăn, dịch tiêu hóa và việc lưu thông máu nuôi ruột bị tắc nghẽn.

Tắc ruột do bã thức ăn

Tắc ruột do bã thức ăn thuộc dạng tắc ruột cơ học. Đây cũng là tình trạng khó chẩn đoán và dễ nhầm lẫn với táo bón. Nguyên nhân gây ra tình trạng này là do trẻ ăn các loại thực phẩm khó tiêu, giàu chất xơ nhưng do khả năng nhai còn hạn chế khiến thức ăn không được tiêu hóa hết. Nguyên nhân khác cũng có thể là do thói quen ăn nhanh, không nhai kỹ.

Ngoài ra, còn có một số trường hợp rất hy hữu bị tắc ruột do nuốt phải dị vật như bông gòn, tóc. Tình trạng này thường gặp ở trẻ có vấn đề tâm lý hoặc mắc chứng tự kỷ.

Tắc ruột do giun sán

Nhiễm giun là một trong những bệnh thường gặp ở trẻ nhỏ. Nếu không được tẩy giun thường xuyên, giun sẽ sinh sôi nảy nở trong ruột đến gây ra tắc ruột nếu số lượng giun quá nhiều.

Phân loại tắc ruột ở trẻ em

Tắc ruột thường được chia làm 2 nhóm: tắc ruột cơ học và tắc ruột cơ năng.

Tắc ruột cơ năng

Tắc ruột cơ năng phụ thuộc vào liệt, khiến cho nhu động ruột hoạt động kém hoặc ngừng hoạt động. Tình trạng này dẫn đến quá trình lưu thông hơi và dịch tiêu hóa trong ruột bị cản trở. Tắc ruột cơ năng rất ít gặp, chỉ chiếm khoảng 5%.

Một số trường hợp rất hiếm trẻ bị tắc ruột cơ năng do ăn bông gòn.

Tắc ruột cơ học

Tắc ruột cơ học rất thường gặp, chiếm trên 95%. Đây là tình trạng ruột bị bít hoặc bị thắt lại, khiến chất trong ruột không thể di chuyển, ứ đọng lại một chỗ. Nguyên nhân chủ yếu của tắc ruột cơ học gồm dị vật, tổn thương thành ruột, xoắn ruột, lồng ruột và thoát vị nghẹt.

Dấu hiệu nhận diện tắc ruột ở trẻ em

Tắc ruột thường tiến triển nhanh, gây nhiều nguy hiểm. Dấu hiệu nhận biết tắc ruột ở trẻ em có thể bao gồm: đau bụng, chướng bụng, nôn và táo bón.

Đau bụng

Đau bụng là dấu hiệu đầu tiên khi trẻ bị tắc ruột. Cơn đau bụng có thể xuất hiện đột ngột trong vài phút rồi giảm dần, lặp lại với mức độ đau mạnh hơn. Cơn đau do tắc ruột có thể lan rộng sang toàn bụng. Trẻ sẽ mệt mỏi, quấy khóc, thậm chí bỏ ăn.

Chướng bụng

Trẻ có thể nhìn thấy bụng trở nên to, sờ cứng, hoặc có thể bị ợ hơi.

Nôn

Trẻ có thể bị nôn kèm theo đau bụng. Ban đầu, trẻ sẽ nôn ra thức ăn, sau đó có thể nôn ra dịch mật và dịch tiêu hóa. Tình trạng nôn liên tục có thể làm trẻ mất nước và trở nên mệt mỏi.

Táo bón

Táo bón cũng là một dấu hiệu của tắc ruột. Thức ăn ứ đọng ở ruột sẽ làm trẻ khó tiêu, dẫn đến táo bón.

Tắc ruột nguy hiểm như thế nào?

Mức độ nguy hiểm của tắc ruột phụ thuộc vào vị trí tắc ruột, loại tắc ruột, mức độ tắc nặng hay nhẹ và nguyên nhân gây tắc ruột. Tắc ruột có thể gây tổn thương cho ruột, gây mất nước và điện giải do nôn, hạ huyết áp, trụy mạch sớm. Nếu không được điều trị kịp thời, tắc ruột có thể gây hoại tử ruột và thậm chí tử vong.

Tắc ruột ở trẻ em là một vấn đề cấp cứu ngoại khoa phổ biến. Do đó, khi nghi ngờ trẻ bị tắc ruột, không nên tự ý chữa trị tại nhà mà hãy đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.

Các câu hỏi thường gặp về tắc ruột ở trẻ em

1. Tôi cần phải chăm sóc trẻ như thế nào khi đang bị tắc ruột?
   Khi trẻ bị tắc ruột, hãy đưa trẻ đến cơ sở y tế để được tư vấn và điều trị chuyên nghiệp. Trong lúc chờ đợi, hãy đảm bảo trẻ được uống đủ nước nhằm tránh tình trạng mất nước và mệt mỏi. Cần tham khảo ý kiến bác sĩ để biết cách xử lý tình trạng táo bón và giảm đau bụng cho trẻ.
2. Làm thế nào để phòng ngừa tắc ruột ở trẻ em?
   Để phòng ngừa tắc ruột ở trẻ em, bạn có thể áp dụng các biện pháp sau:
   • Thúc đẩy chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất xơ và có thể tiêu hóa dễ dàng.
   • Đảm bảo trẻ uống đủ nước hàng ngày.
   • Khuyến khích trẻ vận động thường xuyên.
   • Giảm stress và tạo môi trường giảm stress cho trẻ.
   • Tiến hành tẩy giun định kỳ để ngăn ngừa tắc ruột do giun sán.
3. Trẻ có thể tự bình phục sau khi bị tắc ruột không?
   Trẻ có thể tự hồi phục sau khi bị tắc ruột nhưng cần những biện pháp hỗ trợ. Việc đưa trẻ đến cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị sớm sẽ giúp cải thiện tình trạng tắc ruột nhanh chóng và giảm nguy cơ biến chứng.
4. Tắc ruột có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tâm lý của trẻ không?
   Tắc ruột có thể gây ra một số tác động tâm lý như mất ngủ, khó chịu, quấy khóc, và giảm chất lượng cuộc sống của trẻ. Việc chăm sóc và điều trị tắc ruột kịp thời sẽ giúp trẻ cải thiện sức khỏe tâm lý.
5. Trẻ em có thể bị tắc ruột lại không?
   Trẻ em có thể bị tắc ruột lại nếu không áp dụng biện pháp phòng ngừa và thay đổi lối sống lành mạnh. Để tránh tắc ruột tái phát, hãy duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, tăng cường vận động thường xuyên và tuân thủ các biện pháp phòng ngừa được khuyến nghị.

Nguồn: Tổng hợp