Suy dinh dưỡng trẻ em: nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc

Trẻ em bị suy dinh dưỡng do thiếu hụt năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết để phát triển. Tình trạng này có thể gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng như chậm phát triển về thể chất và trí óc, hệ miễn dịch yếu kém, gia tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong ở trẻ em dưới 5 tuổi. Việt Nam hiện là một trong 34 quốc gia trên thế giới có tỷ lệ suy dinh dưỡng cao nhất, với khoảng 1,8 triệu trẻ em dưới 5 tuổi đang đối diện với nguy cơ suy dinh dưỡng.

Suy dinh dưỡng trẻ em là gì?

Suy dinh dưỡng là tình trạng cơ thể trẻ thiếu hụt nghiêm trọng các dưỡng chất và năng lượng cần thiết để duy trì hoạt động hàng ngày và quá trình tăng trưởng, phát triển bình thường. Có ba dạng suy dinh dưỡng khác nhau:

• Thể nhẹ cân: Trẻ có chỉ số cân nặng thấp hơn so với trẻ cùng giới và cùng tuổi do thiếu hụt chất dinh dưỡng.
• Suy dinh dưỡng mạn (thể thấp còi): Trẻ tăng trưởng chậm dẫn đến không đạt được mức phát triển thể chất cần thiết. Thể thấp còi thường xuất hiện từ giai đoạn thai nghén do mẹ bị thiếu dưỡng chất.
• Suy dinh dưỡng cấp (thể gầy còm): Trẻ có chiều cao và cân nặng thấp hơn mức tiêu chuẩn đáng kể, do tụt cân hoặc không tăng cân.

Dấu hiệu nhận biết trẻ suy dinh dưỡng

“Dấu hiệu chung dễ nhận biết ở trẻ suy dinh dưỡng là vẻ ngoài thấp bé, nhẹ cân so với tuổi. Tuy nhiên, tình trạng rối loạn dinh dưỡng còn có thể ảnh hưởng đến thể chất lẫn tinh thần của trẻ.”

Các dấu hiệu nhận biết trẻ suy dinh dưỡng mà bạn cần quan tâm bao gồm:

• Trẻ thiếu năng lượng, kém hoạt bát, ít vận động.
• Sụt cân hoặc tăng cân chậm trong nhiều tháng.
• Trẻ không tăng trưởng về chiều cao.
• Chậm mọc răng, chậm biết đi.
• Trẻ ăn ít, không quan tâm đến thức ăn.
• Trẻ hay ốm vặt, ho, mắc các bệnh viêm đường hô hấp.
• Da nhợt nhạt, khô, thiếu độ đàn hồi, dễ bầm tím.
• Yếu cơ, đau nhức khớp.
• Các vấn đề răng miệng như chảy máu nướu răng, sưng nướu, sâu răng.
• Tóc thưa, mỏng, dễ rụng.
• Trẻ gặp các vấn đề về tiêu hóa thường xuyên.
• Khó giữ ấm, dễ cảm thấy lạnh.

Các biểu hiện trên có thể không rõ ràng, nên khi nhìn thấy dấu hiệu cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để khám và nắm rõ tình hình của trẻ, từ đó có phương pháp điều trị thích hợp và hiệu quả.

Nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng trẻ em

“Suy dinh dưỡng trẻ em có thể do thiếu cung cấp dưỡng chất hoặc tăng tiêu hao, hoặc cả hai đồng thời.”

Các nguyên nhân dẫn đến suy dinh dưỡng ở trẻ em bao gồm:

• Thiếu cung cấp: Việc không đảm bảo cung cấp đủ thực phẩm và dưỡng chất cho cơ thể, trẻ biếng ăn hoặc không ăn đủ để đáp ứng nhu cầu dinh dưỡng của mình, thức ăn không đa dạng và quá trình chế biến không phù hợp dẫn đến thiếu hụt năng lượng và dưỡng chất.
• Tăng tiêu hao: Trẻ bị bệnh kéo dài, rối loạn tiêu hóa, hấp thụ chất dinh dưỡng, nhiễm ký sinh trùng đường ruột như tiêu chảy và giun sán. Trẻ cần điều trị để khắc phục tình trạng này.

Trong nhiều trường hợp, suy dinh dưỡng xảy ra do sự kết hợp của cả hai nguyên nhân, khi cùng giảm cung cấp năng lượng ăn vào và tăng tiêu hao năng lượng. Ví dụ, trẻ bị bệnh mà lại chế độ ăn không đủ dinh dưỡng.

Hậu quả của suy dinh dưỡng trẻ em

Theo Tổ chức Y tế Thế giới, khoảng 54% trẻ em dưới 5 tuổi tử vong ở các nước đang phát triển có liên quan đến tình trạng thiếu dinh dưỡng ở mức độ vừa và nhẹ. Suy dinh dưỡng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh như nhiễm trùng đường hô hấp, tiêu chảy. Thiếu dinh dưỡng ảnh hưởng đến sự phát triển của tất cả các hệ cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ cơ xương và não bộ ở trẻ dưới 6 tuổi.

“Trẻ suy dinh dưỡng thiếu hụt nhiều chất cần thiết cho sự phát triển não và trí tuệ, cũng như khả năng giao tiếp xã hội, học hỏi và tiếp thu thông tin.”

Do đó, chăm sóc và phục hồi thể trạng cho trẻ suy dinh dưỡng là rất quan trọng.

Cách chăm sóc phục hồi cho trẻ bị suy dinh dưỡng

Để giúp trẻ suy dinh dưỡng phục hồi, có thể áp dụng các biện pháp sau:

• Điều trị các bệnh lý trẻ đang mắc phải như rối loạn điện giải, nhiễm trùng, suy tim cấp, phù toàn thân, mất nước, nhiễm ký sinh trùng theo chỉ định của bác sĩ.
• Bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng quan trọng như sắt, vitamin A, vitamin D, canxi, axit folic và các dưỡng chất khác.
• Cân bằng khẩu phần ăn theo nhu cầu dinh dưỡng của trẻ, tăng cường các thực phẩm giàu năng lượng và dễ tiêu hóa.
• Thay đổi món ăn, cho trẻ thử nhiều loại thực phẩm khác nhau trong mỗi bữa ăn.
• Tăng độ đặc cho món ăn để cung cấp nhiều chất dinh dưỡng hơn.
• Chia nhỏ thành nhiều bữa ăn trong ngày nếu trẻ ăn ít trong một lần.
• Bổ sung thực phẩm giàu năng lượng vào bữa ăn của trẻ.
• Sau khi hồi phục từ bệnh, tăng lượng thức ăn cho trẻ.
• Theo dõi sức khỏe của trẻ định kỳ để đảm bảo việc phục hồi hiệu quả và tránh tái phát tình trạng suy dinh dưỡng.

Kết luận

“Suy dinh dưỡng trẻ em là một vấn đề nghiêm trọng, ảnh hưởng không chỉ đến trẻ mà còn đến sự phát triển của cả cộng đồng. Cha mẹ cần xây dựng cho trẻ khẩu phần ăn đầy đủ chất dinh dưỡng và theo dõi sức khỏe của trẻ để trẻ có thể phát triển tốt nhất. Nếu trẻ liên tục giảm cân, cần hỏi ý kiến bác sĩ để có phương án điều trị chính xác.”

Những thông tin trong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về suy dinh dưỡng trẻ em, từ nguyên nhân, dấu hiệu và cách chăm sóc. Hãy chú ý đến dinh dưỡng của trẻ và đảm bảo trẻ được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng cần thiết cho sự phát triển khỏe mạnh.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Tại sao suy dinh dưỡng ở trẻ em là một vấn đề nghiêm trọng?

Suy dinh dưỡng ở trẻ em gây chậm phát triển về thể chất và trí óc, gia tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong. Nó cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của hệ cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ cơ xương và não bộ ở trẻ dưới 6 tuổi.

2. Làm thế nào để nhận biết trẻ suy dinh dưỡng?

Các dấu hiệu nhận biết trẻ suy dinh dưỡng bao gồm: trẻ thiếu năng lượng, kém hoạt bát, sụt cân hoặc tăng cân chậm, không tăng trưởng về chiều cao, chậm mọc răng, ăn ít, hay ốm vặt, da nhợt nhạt, khô, yếu cơ, các vấn đề về răng miệng, tóc thưa, gặp vấn đề về tiêu hóa, khó giữ ấm.

3. Suy dinh dưỡng ở trẻ em có thể do nguyên nhân gì?

Suy dinh dưỡng ở trẻ em có thể do thiếu cung cấp dưỡng chất hoặc tăng tiêu hao, hoặc cả hai cùng xảy ra. Nguyên nhân có thể là do không đảm bảo cung cấp đủ thực phẩm và dưỡng chất cho cơ thể, trẻ biếng ăn hoặc không ăn đủ, quá trình chế biến thức ăn không phù hợp, bị bệnh kéo dài, rối loạn tiêu hóa, nhiễm ký sinh trùng, v.v.

4. Suy dinh dưỡng ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ như thế nào?

Suy dinh dưỡng làm tăng nguy cơ mắc các bệnh và tử vong ở trẻ em. Nó cũng ảnh hưởng đến sự phát triển của tất cả các hệ cơ quan trong cơ thể, đặc biệt là hệ cơ xương và não bộ. Trẻ suy dinh dưỡng cũng thiếu hụt chất cần thiết cho sự phát triển não và trí tuệ.

5. Làm thế nào để chăm sóc và phục hồi cho trẻ suy dinh dưỡng?

Để chăm sóc và phục hồi cho trẻ suy dinh dưỡng, bạn có thể điều trị các bệnh lý trẻ đang mắc phải, bổ sung các chất dinh dưỡng quan trọng, cân bằng khẩu phần ăn, thay đổi món ăn, tăng độ đặc, chia nhỏ bữa ăn, tăng lượng thức ăn, và theo dõi sức khỏe của trẻ định kỳ.

Nguồn: Tổng hợp