Nguyên nhân và cách tăng cân hiệu quả cho người bệnh tiểu đường
Sụt cân đột ngột là vấn đề thường gặp ở người bệnh tiểu đường, gây ra trạng thái mệt mỏi và suy nhược nghiêm trọng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ nguyên nhân của hiện tượng này cũng như cách tăng cân an toàn, hợp lý cho người tiểu đường. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn khám phá chi tiết về vấn đề giảm cân trong bệnh tiểu đường và những phương pháp tăng cân khoa học, phù hợp để duy trì sức khỏe ổn định.
Tại sao người bệnh tiểu đường lại bị sụt cân nhanh?
Thông thường, cân nặng của người trưởng thành thường ổn định nếu chế độ ăn uống và lối sống không thay đổi đột ngột. Tuy nhiên, khi bệnh tiểu đường khởi phát hoặc kiểm soát kém, người bệnh có thể gặp tình trạng giảm cân bất thường, mất từ 4,5kg trở lên mà không hề có ý định ăn kiêng hay thay đổi khẩu phần ăn hàng ngày.
“Sụt cân đột ngột ở người tiểu đường không chỉ là hiện tượng giảm mỡ, mà còn là dấu hiệu cảnh báo cơ thể đang thiếu hụt năng lượng do không sử dụng glucose hiệu quả.”
Ở cơ thể bình thường, glucose từ thức ăn sẽ được các tế bào hấp thu và chuyển hóa thành năng lượng cần thiết. Thế nhưng với bệnh nhân tiểu đường, khả năng hấp thụ và sử dụng glucose bị suy giảm do thiếu insulin hoặc kháng insulin. Do đó, dù lượng đường trong máu cao, tế bào vẫn bị “đói” năng lượng. Cơ thể buộc phải chuyển sang đốt cháy chất béo và cơ bắp nhằm bù đắp năng lượng thiếu hụt, dẫn đến sụt cân nhanh và mệt mỏi.
Thêm vào đó, thận cũng tăng cường đào thải đường thông qua nước tiểu gây tiểu nhiều lần và mất thêm calo, làm trầm trọng hơn tình trạng giảm cân. Ngoài ra, sụt cân có thể là dấu hiệu cảnh báo biến chứng nhiễm toan ceton – một tình trạng cấp tính nguy hiểm cần được can thiệp kịp thời.
Các phương pháp tăng cân phù hợp cho người bệnh tiểu đường
Tăng cân an toàn và hiệu quả ở người tiểu đường cần tuân thủ nguyên tắc bổ sung đủ dưỡng chất, duy trì ổn định đường huyết và tăng cường sức khỏe tổng thể. Dưới đây là một số bước quan trọng bạn có thể áp dụng:
Duy trì luyện tập thể dục đều đặn
Hoạt động thể chất giúp cải thiện hiệu quả sử dụng insulin, hỗ trợ ổn định đường huyết, đồng thời kích thích tăng trưởng cơ bắp và tăng cân lành mạnh.
- Lựa chọn các bài tập vừa sức như đi bộ nhanh, yoga, hoặc tập tạ nhẹ nhàng để tăng cơ bắp.
- Tập thể dục đều đặn ít nhất 30 phút/ngày, 5 ngày mỗi tuần để đạt hiệu quả tốt nhất.
- Tránh tập quá sức hoặc tập quá muộn vào buổi tối để không ảnh hưởng đến giấc ngủ và sức khỏe tổng thể.
Sử dụng sữa tăng cân cho người tiểu đường
Sữa là nguồn dinh dưỡng đa dạng cung cấp protein, chất béo, vitamin và khoáng chất hỗ trợ tăng cân. Tuy nhiên, người bệnh cần lựa chọn loại sữa đặc biệt dành cho tiểu đường với hàm lượng đường thấp hoặc không chứa đường để tránh tăng đường huyết bất thường.
Bên cạnh đó, nên tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để chọn các sản phẩm sữa phù hợp, giúp tăng cân hiệu quả mà vẫn kiểm soát tốt chỉ số đường huyết. Không nên lạm dụng các loại sữa có đường hoặc chứa hàm lượng chất béo bão hòa cao.
Chia nhỏ các bữa ăn trong ngày
- Thực hiện 6 bữa ăn/ngày, gồm 3 bữa chính và 3 bữa phụ theo khoảng cách 2-3 giờ.
- Cách này giúp tăng lượng calo nạp vào và duy trì nguồn năng lượng ổn định mà không gây áp lực lên hệ tiêu hóa.
- Đảm bảo lượng đường huyết không biến động đột ngột, giúp kiểm soát tốt cảm giác đói và no.
- Chọn các loại thức ăn nhẹ giàu dinh dưỡng như hạt, sữa chua không đường, hoặc các loại quả mọng để bữa phụ luôn giàu năng lượng và cân bằng dinh dưỡng.
Bổ sung đủ protein và calo chất lượng
- Chọn các loại thực phẩm giàu protein như cá, trứng, thịt nạc, các loại hạt và sữa không đường.
- Ưu tiên thực phẩm calo cao nhưng không làm tăng đột ngột lượng đường huyết, ví dụ như các loại hạt, ngũ cốc nguyên hạt.
- Kết hợp protein và chất béo lành mạnh giúp tăng cân mà vẫn kiểm soát được mức đường huyết trong máu.
- Bổ sung các thực phẩm giàu chất xơ hòa tan nhằm giúp cân bằng đường huyết và hỗ trợ tiêu hóa tốt hơn.
Đây là bước thiết yếu giúp cơ thể có đủ nguyên liệu xây dựng cơ bắp và tích lũy năng lượng thay vì phải đốt mỡ dự trữ.
Lưu ý quan trọng trong chế độ ăn tăng cân cho người tiểu đường
- Chia nhỏ bữa ăn, không ăn quá no trong 1 lần.
- Tránh uống nước trước bữa ăn quá gần để không làm giảm cảm giác đói và thèm ăn.
- Hạn chế tối đa các thức uống có đường, nước có ga, rượu bia và các chất kích thích có cồn.
- Tăng trọng lượng cân bằng bằng cách ăn nhiều ở bữa sáng, giảm khẩu phần ăn vào buổi tối và không ăn quá muộn.
- Thường xuyên theo dõi chỉ số đường huyết, cân nặng và tình trạng sức khỏe để điều chỉnh chế độ ăn và luyện tập kịp thời.
“Kiểm soát tốt chỉ số đường huyết là yếu tố tiên quyết để tăng cân hiệu quả và an toàn trong quá trình điều trị bệnh tiểu đường.”
Hơn nữa, để việc tăng cân thực sự hiệu quả và không gây hại cho sức khỏe, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc chuyên gia dinh dưỡng để xây dựng thực đơn phù hợp, vừa đáp ứng nhu cầu calo vừa kiểm soát tốt lượng đường trong máu.
Lời khuyên từ Pharmacity
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ: Để phát hiện sớm các biến chứng và điều chỉnh nhanh chóng kế hoạch dinh dưỡng phù hợp.
- Giữ vững chế độ ăn và tập luyện: Sự kiên trì và tuân thủ đúng hướng dẫn sẽ giúp quá trình tăng cân diễn ra hiệu quả và an toàn.
- Không tự ý dùng thuốc tăng cân: Cần hỏi ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ sản phẩm hỗ trợ nào để tránh những tác dụng phụ nguy hiểm.
5 Câu hỏi thường gặp (FAQ)
- Tại sao người tiểu đường lại bị sụt cân dù ăn uống bình thường?
Người tiểu đường bị giảm cân do tế bào không hấp thu glucose hiệu quả, cơ thể buộc phải đốt cháy mỡ và cơ bắp làm nguồn năng lượng, gây mất cân nặng. - Có phải tôi cần ăn nhiều đường để tăng cân khi bị tiểu đường?
Không. Ăn nhiều đường sẽ làm tăng đường huyết và nguy cơ biến chứng. Phương pháp tăng cân hiệu quả là bổ sung protein, chất béo lành mạnh và thực phẩm có chỉ số đường huyết thấp. - Làm sao để kiểm soát đường huyết khi đang ăn nhiều calo để tăng cân?
Chia nhỏ bữa ăn, ưu tiên thực phẩm giàu chất xơ, protein, kiểm tra đường huyết thường xuyên và kết hợp vận động phù hợp giúp cân bằng tốt đường huyết. - Sữa tăng cân nào phù hợp cho người tiểu đường?
Nên chọn sữa dành riêng cho người tiểu đường với hàm lượng đường thấp hoặc không đường, giàu protein và vitamin như sữa đậu nành không đường, sữa hạt không đường. - Tập luyện như thế nào là phù hợp cho người tiểu đường muốn tăng cân?
Nên tập các bài tập nhẹ nhàng đến trung bình như đi bộ nhanh, yoga, tập tạ nhẹ với tần suất đều đặn 3-5 lần một tuần nhằm tăng cơ và cải thiện chuyển hóa.
Nguồn tham khảo: Tổng hợp
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
