Liệu pháp nhóm - định nghĩa và cách thực hiện
Liệu pháp nhóm là một phương pháp trị liệu tâm lý được áp dụng rộng rãi tại nhiều nước trên thế giới để cải thiện sức khỏe tinh thần và hỗ trợ điều trị các bệnh về tâm lý như rối loạn lo âu, trầm cảm và nhiều hơn nữa. Phương pháp này dựa trên sức mạnh của nhóm, nơi một hoặc nhiều chuyên gia trị liệu tham gia để cùng trị liệu cho một nhóm người cùng một lúc.
Tại các nước phương Tây, liệu pháp nhóm đã trở thành một phương pháp trị liệu thông dụng trong việc cải thiện sức khỏe tinh thần và điều trị các bệnh về tâm lý.
Liệu pháp nhóm giúp cung cấp động lực cho con người, giúp họ cảm thấy cổ vũ khi muốn cải thiện sức khỏe tinh thần. Hiện nay, phương pháp này được áp dụng trong các bệnh viện, trung tâm trị liệu và tổ chức cộng đồng.
“Động lực của nhóm giúp 1 người muốn giải quyết vấn đề của mình để trở nên tốt đẹp hơn.”
Tuy liệu pháp nhóm có thể được thực hiện đơn lẻ nhưng thường được xem là một phần của phác đồ điều trị lâu dài, kết hợp với nhiều lần trị liệu tâm thần và các biện pháp y khoa khác ngoài việc dùng thuốc. Tuy nhiên, liệu pháp nhóm không phải lúc nào cũng là lựa chọn tốt nhất trong trị liệu do không ít bệnh nhân khó chia sẻ các thông tin riêng tư trong một nhóm, đặc biệt là ở giai đoạn đầu của quá trình trị liệu.
Đối tượng thích hợp cho liệu pháp nhóm
- Người có sức khỏe tinh thần yếu và cần tăng cường sức khỏe tinh thần.
- Người gặp khó khăn trong cuộc sống hàng ngày và cần hỗ trợ để thiết lập lại bình thường.
- Người muốn được luyện tập và động viên tinh thần, dù không gặp vấn đề tâm lý cấp bách.
- Người đang mắc các bệnh về tâm lý như rối loạn tâm lý, trầm cảm, rối loạn tâm lý sau chấn thương, hội chứng sợ xã hội, sang chấn tinh thần sau quấy rối, rối loạn lo sợ và nhiều hơn nữa.
“Liệu pháp nhóm có thể áp dụng cho nhiều chủ đề như sự nghiện ngập, bạo lực gia đình, vấn đề ngược đãi, cuộc sống hôn nhân, lo âu, giao tiếp, nuôi dạy con, ăn uống, nỗi đau và sự mất mát, kiểm soát cơn giận…”
Có thể tổ chức các nhóm trị liệu công khai hoặc nhóm kín. Trong nhóm công khai, thành viên mới có thể gia nhập bất kỳ lúc nào. Tham gia nhóm công khai dễ dàng hơn nhưng thường mất nhiều thời gian để làm quen với các thành viên cũ. Trong khi đó, nhóm kín yêu cầu các thành viên gia nhập cùng thời điểm và làm quen với nhau đồng thời. Chỉ những người này mới có thể tham gia các buổi gặp mặt.
“Liệu pháp nhóm luôn được dẫn dắt bởi ít nhất 1 chuyên gia trị liệu.”
Các quy tắc và quy định trong liệu pháp nhóm
Tương tự như các phương pháp trị liệu tâm lý khác, liệu pháp nhóm cũng có những quy tắc và quy định riêng mà tất cả các thành viên tham gia phải tuân thủ. Trong quá trình trị liệu nhóm, các thành viên cung cấp lời khuyên để giúp nhau vượt qua các thử thách. Lúc khó khăn, các thành viên trong nhóm cũng có thể giúp đỡ nhau. Mỗi người trong nhóm có thể tiếp cận cách suy nghĩ mới và tìm ra chiến lược mới để duy trì sức khỏe tinh thần ở mức tốt nhất. Đồng thời, mỗi thành viên của nhóm cũng lắng nghe người khác chia sẻ về kinh nghiệm cá nhân để giúp họ áp dụng vào thực tế.
“Liệu pháp nhóm giúp mỗi người cảm thấy an ủi rằng họ không đơn độc và được chia sẻ khó khăn của mình với những người khác.”
Tuy liệu pháp nhóm không giống với nhóm tự lực (nhóm chỉ gồm những người có vấn đề tương tự nhau và hỗ trợ nhau mà không có sự tham gia của chuyên gia) và cũng không giống với nhóm hỗ trợ. Các buổi gặp gỡ trong liệu pháp nhóm sẽ được dẫn dắt bởi các chuyên gia hoặc nhà trị liệu có kiến thức chuyên môn. Trong buổi gặp gỡ, chuyên gia sẽ dẫn dắt nhóm dựa trên các phương pháp đã được nghiên cứu khoa học.
Các buổi trị liệu nhóm có thể được tổ chức ở nhiều không gian khác nhau như thư viện, phòng trị liệu, phòng cộng đồng, nhà của một thành viên trong nhóm hoặc nhà văn hóa. Tuy nhiên, địa điểm phải đảm bảo yên tĩnh, có không gian riêng tư và không bị quan sát bởi những người ngoài nhóm. Diễn ra trong không gian đủ rộng để sắp xếp các ghế ngồi sao cho mỗi thành viên có thể nhìn thấy khuôn mặt của những người khác.
“Các buổi trị liệu nhóm bắt đầu bằng việc các thành viên giới thiệu bản thân, chia sẻ lý do tham gia hoặc cập nhật về tiến triển của mình. Một số trị liệu có kế hoạch theo từng buổi gặp mặt, trong khi một số khác có phong cách thảo luận tự do.”
Giữa các buổi gặp, các thành viên sẽ tiếp tục chia sẻ, trò chuyện và hỗ trợ lẫn nhau thông qua các phương tiện truyền thông như email, ứng dụng nhắn tin hoặc các nhóm trên mạng xã hội.
Các hoạt động trong liệu pháp nhóm
Các hoạt động trong liệu pháp nhóm nhằm thúc đẩy giao tiếp và chia sẻ, tăng cường niềm tin vào nhau và phát triển cá nhân. Một số hoạt động cơ bản thường xuất hiện trong các buổi trị liệu nhóm:
- Đọc hoặc chia sẻ câu chuyện, kinh nghiệm và vấn đề cá nhân để khuyến khích đối thoại.
- Bài tập nhóm, trò chơi để tăng cường sự gắn kết giữa các thành viên trong nhóm.
- Các hoạt động thể chất như nấu ăn chung, nhảy múa để tạo sự gần gũi, tăng cường sự tin tưởng và tôn trọng lẫn nhau.
- Các hoạt động thúc đẩy sự sáng tạo như diễn kịch, biểu diễn nghệ thuật, vẽ tranh.
- Các trò chơi nhập vai hoặc trò chơi mạo hiểm để củng cố sự tin tưởng giữa các thành viên.
Đây là những thông tin cơ bản về liệu pháp nhóm, một phương pháp trị liệu tâm lý được sử dụng rộng rãi ở các nước phát triển. Hiệu quả của phương pháp này đối với trị liệu các vấn đề tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu đã được chứng minh.
Câu hỏi thường gặp về liệu pháp nhóm
- Liệu liệu pháp nhóm có hiệu quả không?
Có, liệu pháp nhóm đã chứng minh hiệu quả trong việc trị liệu các rối loạn tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu và nhiều hơn nữa. Sự hỗ trợ từ nhóm và khả năng chia sẻ giữa các thành viên có thể giúp cải thiện sức khỏe tinh thần và tạo ra sự thay đổi tích cực trong cuộc sống.
- Ai thích hợp để tham gia vào liệu pháp nhóm?
Liệu pháp nhóm phù hợp cho những người có sức khỏe tinh thần yếu, gặp khó khăn trong cuộc sống hàng ngày, muốn tăng cường sức khỏe tinh thần hoặc đang mắc các bệnh về tâm lý như trầm cảm, rối loạn lo âu. Ngoài ra, liệu pháp nhóm cũng có thể áp dụng cho nhiều chủ đề như sự nghiện ngập, bạo lực gia đình, vấn đề ngược đãi, cuộc sống hôn nhân, lo âu, giao tiếp, nuôi dạy con, ăn uống, nỗi đau và sự mất mát, kiểm soát cơn giận.
- Liệu liệu pháp nhóm có thể tổ chức công khai hay kín?
Có thể tổ chức cả nhóm công khai và nhóm kín trong liệu pháp nhóm. Nhóm công khai cho phép thành viên mới gia nhập bất kỳ lúc nào, trong khi nhóm kín yêu cầu các thành viên gia nhập cùng thời điểm và làm quen với nhau đồng thời.
- Liệu pháp nhóm có quy tắc và quy định gì không?
Có, liệu pháp nhóm có những quy tắc và quy định riêng mà tất cả các thành viên phải tuân thủ. Nhóm sẽ được dẫn dắt bởi ít nhất một chuyên gia trị liệu. Trong quá trình trị liệu, các thành viên cung cấp lời khuyên, chia sẻ kinh nghiệm cá nhân và lắng nghe nhau để giúp vượt qua các khó khăn.
- Có những hoạt động gì trong liệu pháp nhóm?
Trong liệu pháp nhóm, có thể có các hoạt động như đọc hoặc chia sẻ câu chuyện, kinh nghiệm và vấn đề cá nhân, bài tập nhóm, trò chơi tăng cường gắn kết giữa các thành viên, các hoạt động thể chất và sự sáng tạo như diễn kịch, biểu diễn nghệ thuật, vẽ tranh.
Nguồn: Tổng hợp
