Khi nào nên xét nghiệm HIV và bao lâu có kết quả xét nghiệm

Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ, khoảng 1,2 triệu người Mỹ trưởng thành đang sống chung với HIV, nhưng khoảng 13% trong số họ không biết bản thân mắc phải căn bệnh này. Biết được tình trạng HIV của bản thân sẽ giúp điều trị sớm và ngăn biến chứng nặng cho người bệnh. Tuy nhiên ít người biết rằng xét nghiệm HIV bao lâu có kết quả?

Xét nghiệm HIV là gì?

Xét nghiệm HIV, hay còn được gọi là xét nghiệm sàng lọc HIV, là cách duy nhất để biết bạn có đang bị nhiễm virus HIV hay không. Xét nghiệm HIV có thể kiểm tra máu hoặc các chất dịch cơ thể khác để xem bạn có bị nhiễm bệnh hay không. Hầu hết không thể phát hiện ra HIV ngay lập tức vì cơ thể bạn cần có thời gian để tạo kháng thể hoặc để đủ virus phát triển bên trong cơ thể.

Nếu bạn không may bị nhiễm virus HIV, việc phát hiện nhanh chóng thông qua xét nghiệm HIV đồng nghĩa rằng bạn có thể bắt đầu điều trị ngay lập tức để bạn có một cuộc sống khỏe mạnh và lâu dài. Đồng thời, bạn cũng có thể ngăn ngừa việc lây nhiễm HIV cho người khác.

Khi nào bạn nên xét nghiệm HIV?

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến nghị những người trong độ tuổi từ 13 đến 64 nên làm xét nghiệm HIV ít nhất một lần mỗi năm. Đối với một số người có nguy cơ nhiễm HIV cao, CDC Hoa Kỳ khuyến nghị nên xét nghiệm thường xuyên hơn. Chẳng hạn, những người có nhiều bạn tình có nguy cơ phơi nhiễm HIV cao hơn và có thể chọn xét nghiệm thường xuyên hơn, thường là 3 tháng một lần.

Một số người có thể có nguy cơ cao hơn do các hành vi có nguy cơ cao, bao gồm:

• Quan hệ tình dục với người có khả năng bị HIV.
• Quan hệ tình dục nhưng không sử dụng bao cao su và các biện pháp bảo vệ khác.
• Có nhiều bạn tình.
• Dùng chung kim tiêm.
• Đã hoặc đang được xét nghiễm bệnh lao, viêm gan hoặc bất kỳ bệnh lây nhiễm qua đường tình dục nào, bao gồm giang mai, lậu, chlamydia hoặc mụn cóc sinh dục.
• Là nam/nữ mai dâm.

Có thể bạn đã nghe “thời kỳ cửa sổ” nhưng chưa hiểu rõ đó là gì? Trong giai đoạn thời kỳ cửa sổ, hệ thống miễn dịch bắt đầu tạo ra các kháng thể chống lại HIV và các xét nghiệm HIV nhằm tìm kiếm kháng thể này.

Xét nghiệm nhanh tại nhà có thể phát hiện kháng thể trong vòng 90 ngày, trong khi xét nghiệm tại các cơ sở y tế có thể phát hiện kháng thể trong vòng 45 ngày sau khi phơi nhiễm. Có thể nhận được kết quả xét nghiệm âm tính giả nếu bạn xét nghiệm trong thời kỳ cửa sổ. Để xác nhận tình trạng âm tính với HIV, bạn nên làm lại xét nghiệm sau thời gian này.

Xét nghiệm HIV bao lâu có kết quả?

Nhiều người thắc mắc xét nghiệm HIV bao lâu thì có kết quả. Tùy vào phương pháp xét nghiệm HIV mà thời gian nhận kết quả có thể sẽ khác nhau. Có nhiều phương pháp xét nghiệm HIV hiện nay, hãy cùng tìm hiểu ngay ở phần dưới bài viết này nhé!

Xét nghiệm kháng thể

Hầu hết các xét nghiệm HIV là xét nghiệm kháng thể. Khi có thể tiếp xúc với virus hoặc vi khuẩn, hệ thống miễn dịch sẽ tạo ra kháng thể. Xét nghiệm kháng thể HIV có thể phát hiện kháng thể HIV trong máu hoặc nước bọt. Sẽ cần vài ngày để cơ sở y tế trả kết quả xét nghiệm kháng thể HIV cho bạn.

Các xét nghiệm kháng thể HIV khác được thực hiện trên nước bọt hoặc máu được lấy bằng que chọc ngón tay. Các xét nghiệm này được thiết kế để sử dụng nhanh tại nhà. Kết quả xét nghiệm kháng thể nhanh thường có kết quả trong vòng 30 phút.

Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể

Hay còn được gọi là xét nghiệm kết hợp hoặc xét nghiệm thế hệ thứ 4. Loại xét nghiệm này có thể phát hiện các protein hoặc kháng nguyên từ HIV, cũng như các kháng thể của HIV.

Nếu một người nhiễm HIV, virus sẽ tạo ra một loại protein đặc hiệu được gọi là p24, trước khi hệ thống miễn dịch tạo ra kháng thể. Do đó, xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể có thể phát hiện virus sớm hơn xét nghiệm kháng thể.

Xét nghiệm này có thể phát hiện mức độ kháng nguyên p24 từ ngày thứ 18 sau khi phơi nhiễm HIV. Kết quả xét nghiệm thường sẽ được thực hiện tại cơ sở y tế và phải mất vài ngày mới có kết quả.

Xét nghiệm acid nucleic (NAT)

Xét nghiệm di truyền acid nucleic HIV (NAT) còn được gọi là xét nghiệm HIV RNA. NAT có thể xác định xem liệu có vật liệu di truyền từ virus trong máu hay không. NAT cũng phát hiện được dương tính HIV từ ngày thứ 10 sau phơi nhiễm.

Tuy nhiên, NAT rất đắt tiền và thường không được sử dụng làm xét nghiệm sàng lọc HIV. Trong hầu hết các trường hợp, nhân viên y tế sẽ không chỉ định phương pháp này trừ khi nhận được kết quả dương tính từ xét nghiệm kháng thể hoặc xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể hoặc nếu người xét nghiệm có nguy cơ phơi nhiễm cao.

Lưu ý rằng, thuốc dự phòng trước phơi nhiễm (PrEP) hoặc thuốc dự phòng sau phơi nhiễm (PEP) có thể làm giảm độ chính xác của NAT.

Cần làm gì khi kết quả xét nghiệm là dương tính?

Nếu kết quả từ xét nghiệm HIV ban đầu là dương tính, nhân viên y tế sẽ chỉ định làm xét nghiệm HIV thứ hai để biết kết quả có chính xác hay không. Nếu xét nghiệm đầu tiên được tiến hành tại nhà, bạn nên đến cơ sở y tế để làm xét nghiệm khẳng định. Rất hiếm khi xét nghiệm HIV tại cơ sở y tế xuất hiện trường hợp dương tính giả với HIV. Nên xét nghiệm khẳng định HIV tại cơ sở y tế.

Nếu kết quả xét nghiệm thứ hai là dương tính, nhân viên y tế có thể giúp bạn giải thích các lựa chọn tiếp theo.

Lời khuyên từ Pharmacity

Để duy trì sức khỏe tốt, hãy luôn chăm sóc và bảo vệ bản thân khỏi các bệnh truyền nhiễm. Việc xét nghiệm HIV định kỳ là một phần quan trọng trong việc kiểm soát và ngăn chặn sự lây lan của căn bệnh này. Đối với những người có nguy cơ cao nhiễm HIV, đặc biệt là những người có nhiều đối tác tình dục hoặc sử dụng chung kim tiêm, hãy nên xét nghiệm thường xuyên hơn và tuân thủ các biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Tôi nên xét nghiệm HIV bao lâu một lần?

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ khuyến nghị những người trong độ tuổi từ 13 đến 64 nên làm xét nghiệm HIV ít nhất một lần mỗi năm. Đối với những người có nguy cơ cao nhiễm HIV, như những người có nhiều đối tác tình dục hoặc sử dụng chung kim tiêm, nên xét nghiệm thường xuyên hơn, thường là 3 tháng một lần.

2. Xét nghiệm HIV bao lâu sau phơi nhiễm mới có kết quả chính xác?

Thời gian phát hiện HIV phụ thuộc vào phương pháp xét nghiệm sử dụng. Xét nghiệm HIV bằng kháng thể có thể phát hiện kháng thể từ 45 ngày sau phơi nhiễm. Xét nghiệm kháng nguyên/kháng thể có thể phát hiện virus từ ngày thứ 18 sau phơi nhiễm. Trong trường hợp có nguy cơ cao, nên xét nghiệm sau khoảng thời gian này để đảm bảo kết quả chính xác.

3. Tôi có thể tự xét nghiệm HIV tại nhà không?

Có, hiện nay có một số công nghệ xét nghiệm HIV tự kiểm tra nhanh tại nhà. Tuy nhiên, những bộ xét nghiệm này có thể không đảm bảo độ chính xác như xét nghiệm tại cơ sở y tế. Nếu bạn có kết quả dương tính hoặc lo ngại về kết quả, hãy đến cơ sở y tế để xét nghiệm khẳng định.

4. Nếu kết quả xét nghiệm HIV của tôi là dương tính, điều gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Nếu kết quả xét nghiệm HIV ban đầu là dương tính, bạn sẽ được đề xuất làm một xét nghiệm thứ hai để xác nhận kết quả. Nếu xét nghiệm thứ hai cũng là dương tính, bạn sẽ được tư vấn và hỏi ý kiến ​​của một nhân viên y tế về lựa chọn và quy trình điều trị HIV.

5. Liệu lấy mẫu xét nghiệm HIV có đau không?

Quá trình lấy mẫu xét nghiệm HIV có thể gây một chút đau hoặc khó chịu tạm thời, đặc biệt là trong trường hợp lấy mẫu máu từ đốt tay. Tuy nhiên, đau đớn là tạm thời và thường không kéo dài lâu. Nhân viên y tế sẽ hỗ trợ bạn để giảm bớt cảm giác khó chịu.

Nguồn: Tổng hợp