Hiểu đúng về mất vị giác: nguyên nhân và cách điều trị hiệu quả

Vị giác là một trong những giác quan quan trọng nhất giúp con người cảm nhận và thưởng thức hương vị của thức ăn như ngọt, chua, mặn, đắng, và umami (vị thịt). Tuy nhiên, khi vị giác bị suy giảm hoặc mất đi, nó không chỉ ảnh hưởng đến khả năng cảm nhận vị mà còn gây ra nhiều bất tiện trong cuộc sống hàng ngày. Tình trạng mất vị giác có thể xuất hiện ở mức độ khác nhau, từ mất một phần nhỏ cho đến toàn bộ vị giác, có thể là tạm thời hoặc kéo dài vĩnh viễn. Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các nguyên nhân phổ biến gây mất vị giác và cách can thiệp điều trị hiệu quả, đồng thời áp dụng các kiến thức chuyên môn để giúp bạn bảo vệ tốt nhất giác quan quý giá này.

Nguyên Nhân Gây Mất Vị Giác

Mất vị giác thường là do sự gián đoạn trong việc truyền tín hiệu từ các cơ quan cảm nhận vị giác đến não bộ. Ngoài ra, nhiều tình trạng sức khỏe và yếu tố môi trường cũng có thể dẫn đến hiện tượng này.

1. Các vấn đề về tai – mũi – họng ảnh hưởng đến vị giác

Vị giác không chỉ phụ thuộc vào lưỡi mà còn liên quan mật thiết đến các vùng vòm miệng, cổ họng và đặc biệt là mũi. Do đó, các bệnh lý về tai mũi họng chắc chắn tác động đến khả năng phân biệt vị giác của bạn:

• Viêm tai giữa, viêm lợi, viêm họng (bao gồm viêm họng liên cầu)
• Vệ sinh răng miệng kém làm viêm nhiễm kéo dài
• Phẫu thuật vùng miệng, cổ họng, tai hoặc mũi
• Nhiễm trùng hoặc xạ trị cho các vùng này khi điều trị ung thư

“Sự kết hợp chặt chẽ giữa hệ thống tai, mũi, họng và lưỡi tạo nên một hệ sinh thái phức tạp giúp vị giác hoạt động hiệu quả.”

2. Tác động từ hệ hô hấp và các bệnh lý liên quan

Ngay cả khi không có bệnh lý nặng về tai mũi họng, các bệnh đường hô hấp cũng có thể khiến vị giác suy giảm:

• Cảm cúm, cảm lạnh thông thường
• Viêm xoang mãn tính
• Nhiễm trùng đường hô hấp
• Hút thuốc lá và các chất kích thích độc hại
• Covid-19 – được xem là nguyên nhân phổ biến và nghiêm trọng gần đây

“Tình trạng viêm nhiễm và sự tổn thương niêm mạc đường hô hấp làm suy yếu khả năng cảm nhận hương vị của lưỡi.”

3. Ảnh hưởng của thuốc và hóa chất

Nhiều loại thuốc dùng trong điều trị có thể gây tác dụng phụ ảnh hưởng đến vị giác, cụ thể như:

• Macrolid – thuốc kháng sinh điều trị nhiễm trùng
• Thuốc trị nấm
• Fluoroquinolones – loại thuốc kháng sinh phổ biến
• Thuốc ức chế men chuyển angiotensin dùng trong bệnh huyết áp và tim mạch
• Thuốc ức chế bơm proton dùng trong điều trị các bệnh dạ dày
• Statin – thuốc điều chỉnh cholesterol trong máu

4. Nguyên nhân khác ít phổ biến hơn

Bên cạnh các yếu tố trên, một số nguyên nhân hiếm gặp nhưng cũng cần lưu ý:

• Tiếp xúc với thực phẩm ôi thiu, chất độc hại hoặc dị ứng thức ăn
• Phơi nhiễm hóa chất độc hại như thuốc trừ sâu, thuốc diệt cỏ
• Thiếu hụt dinh dưỡng, đặc biệt là vitamin B12 và kẽm – những nguyên tố thiết yếu cho chức năng vị giác
• Bệnh lý liên quan đến hệ thần kinh trung ương như đa xơ cứng, tai biến mạch máu não, chấn thương sọ não
• Các hội chứng tự miễn dịch như hội chứng Gougerot-Sjögren gây khô miệng và mắt
• Hội chứng mất vị giác hoàn toàn (Ageusia) và rối loạn vị giác (Dysgeusia)

Cách Điều Trị Mất Vị Giác Theo Nguyên Nhân

Việc điều trị mất vị giác cần được thực hiện dựa trên nguyên nhân cụ thể để đảm bảo hiệu quả cao nhất.

1. Mất vị giác do bệnh tai mũi họng và đường hô hấp

Ở những trường hợp viêm mũi dị ứng, cảm cúm hoặc cảm lạnh, việc sử dụng thuốc thông mũi hoặc thuốc kháng histamin có thể giúp giảm triệu chứng và phục hồi vị giác. Đối với viêm xoang hoặc nhiễm trùng cổ họng, kháng sinh theo chỉ định của bác sĩ là lựa chọn ưu tiên.

2. Điều trị các bệnh lý nghiêm trọng

Trong trường hợp mất vị giác do các bệnh lý phức tạp như chấn thương sọ não, rối loạn thần kinh hay Covid-19, từng phác đồ điều trị chuyên biệt sẽ được áp dụng nhằm hồi phục chức năng vị giác càng sớm càng tốt.

3. Bổ sung dinh dưỡng và chăm sóc tại nhà

Bổ sung kẽm thông qua thực phẩm hoặc sản phẩm chức năng giúp kích thích và phục hồi vị giác, đặc biệt khi tình trạng mất vị giác liên quan đến thiếu hụt chất dinh dưỡng. Đồng thời, cần duy trì vệ sinh răng miệng đúng cách, bỏ hút thuốc lá và hạn chế rượu bia để ngăn ngừa các nguyên nhân suy giảm vị giác.

“Chăm sóc hệ hô hấp và vệ sinh răng miệng chính là cách đơn giản nhưng hữu hiệu nhất để bảo vệ vị giác của bạn.”

Những Biện Pháp Phòng Ngừa Mất Vị Giác Ngay Tại Nhà

• Từ bỏ hoàn toàn thói quen hút thuốc lá và tránh tiếp xúc với khói thuốc
• Không sử dụng rượu bia hoặc ma túy vì chúng ảnh hưởng tiêu cực đến hệ thần kinh và vị giác
• Vệ sinh răng miệng đều đặn, sử dụng chỉ nha khoa và nước súc miệng phù hợp
• Đeo khẩu trang khi đi ra ngoài để tránh bụi bẩn, vi khuẩn và virus xâm nhập
• Thăm khám và điều trị đúng lúc khi xuất hiện các triệu chứng bất thường với tai mũi họng
• Giữ chế độ ăn uống cân bằng với nhiều rau xanh, trái cây tươi giàu vitamin và khoáng chất để giúp duy trì sức khỏe vị giác
• Tránh tiếp xúc với các hóa chất độc hại trong môi trường làm việc hoặc sinh hoạt hàng ngày

Lời Khuyên Từ Pharmacity

1. Thăm khám chuyên khoa ngay khi phát hiện các biểu hiện mất vị giác kéo dài để xác định nguyên nhân chính xác và có hướng điều trị phù hợp.
2. Tuân thủ sử dụng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ, tránh tự ý mua thuốc điều trị khi chưa rõ nguyên nhân.
3. Bổ sung vitamin và khoáng chất như kẽm, vitamin nhóm B thông qua thực phẩm chức năng tại các nhà thuốc uy tín.
4. Duy trì thói quen vệ sinh răng miệng đúng cách, kết hợp khám răng định kỳ để phòng ngừa các bệnh lý về răng lợi.
5. Thường xuyên vận động và nâng cao hệ miễn dịch bằng cách ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và tránh căng thẳng.

Câu Hỏi Thường Gặp (FAQ)

1. Mất vị giác có thể hồi phục hoàn toàn không?
   Tùy thuộc vào nguyên nhân gây mất vị giác, trong nhiều trường hợp vị giác có thể hồi phục hoàn toàn nếu được điều trị kịp thời và đúng cách.
2. Làm thế nào để phân biệt mất vị giác do cảm cúm hay do bệnh khác?
   Mất vị giác do cảm cúm thường đi kèm với các triệu chứng khác như nghẹt mũi, sốt, ho. Nếu mất vị giác kéo dài hoặc không có dấu hiệu cải thiện, cần đi khám để xác định nguyên nhân chính xác.
3. Bổ sung gì để cải thiện vị giác nhanh chóng?
   Kẽm và vitamin nhóm B là những chất dinh dưỡng quan trọng giúp phục hồi vị giác. Bạn có thể bổ sung qua thực phẩm hoặc viên uống theo hướng dẫn chuyên gia.
4. Có nên tự mua thuốc điều trị mất vị giác không?
   Không nên tự ý dùng thuốc khi không rõ nguyên nhân. Việc này có thể dẫn đến tác dụng phụ hoặc làm trầm trọng tình trạng. Tốt nhất là thăm khám chuyên khoa để được chẩn đoán và tư vấn đúng cách.
5. Mất vị giác do Covid-19 kéo dài bao lâu?
   Các trường hợp mất vị giác do Covid-19 có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng. Một số người cần hỗ trợ điều trị phục hồi chức năng vị giác qua các biện pháp chuyên biệt và cố gắng giữ sức khỏe toàn diện.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.