Chế độ ăn lành mạnh giúp hỗ trợ điều trị trầm cảm hiệu quả

Trầm cảm được xem là một trong những vấn đề sức khỏe tâm thần đang ngày càng được xã hội quan tâm, đặc biệt tại Việt Nam khi nhiều người vẫn chưa hiểu đúng về căn bệnh này. Bên cạnh việc điều trị y tế, chế độ dinh dưỡng cũng đóng vai trò then chốt giúp cải thiện và hỗ trợ quá trình chữa trị. Vậy người bệnh trầm cảm nên ăn gì và cần tránh gì để góp phần nâng cao sức khỏe tinh thần? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết các lời khuyên dinh dưỡng phù hợp dành cho người bị trầm cảm ngay trong bài viết dưới đây.

Chế Độ Ăn Cho Người Trầm Cảm: Có Cần Sự Khác Biệt?

Mặc dù hiện nay vẫn chưa có chế độ ăn riêng biệt nào được chứng minh có thể chữa khỏi hoàn toàn trầm cảm, nhưng việc duy trì một chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh, giàu dưỡng chất sẽ giúp nâng cao sức khỏe tổng thể và hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị. Chế độ ăn hợp lý giúp tăng cường thể trạng, cải thiện chức năng não bộ – yếu tố quan trọng đối với người bệnh trầm cảm.

“Dinh dưỡng đóng vai trò then chốt trong việc phòng ngừa và hỗ trợ điều trị các bệnh lý, trong đó có trầm cảm, giúp mang lại sự cân bằng tâm lý và thể chất.”

Bên cạnh đó, chế độ ăn cho người trầm cảm cần được thiết kế dựa trên các nguyên tắc:

• Tính đa dạng về thực phẩm: Đảm bảo cung cấp đầy đủ các nhóm dưỡng chất để hỗ trợ hoạt động não bộ và phục hồi sức khỏe tinh thần.
• Giảm thiểu các thực phẩm gây viêm: Vì viêm hệ thần kinh có thể làm trầm trọng thêm các triệu chứng trầm cảm.
• Tăng cường các dưỡng chất thiết yếu: Như omega-3, vitamin nhóm B, chất chống oxy hóa, giúp cải thiện chức năng thần kinh.
• Chú ý đến khẩu phần ăn và tần suất: Ăn đủ bữa, tránh bỏ bữa hoặc ăn quá nhiều trong một lần, giúp duy trì ổn định lượng đường huyết và tâm trạng suốt ngày.

Việc kết hợp dinh dưỡng hợp lý cùng điều trị y tế và tâm lý có thể giúp người bệnh cải thiện nhanh hơn, giảm thiểu các cơn trầm uất.

Các Loại Thực Phẩm Giúp Người Bệnh Trầm Cảm Cải Thiện Sức Khỏe Tâm Thần

• Thực phẩm giàu chất chống oxy hóa

  Các gốc tự do trong cơ thể có thể gây tổn thương tế bào, đặc biệt là tế bào não. Cho nên việc bổ sung thực phẩm chứa nhiều chất chống oxy hóa sẽ giúp ngăn chặn và hạn chế các tác hại từ các gốc tự do. Người bệnh nên ưu tiên những thực phẩm như:

  • Beta-carotene: Mơ châu Âu, bông cải xanh, cà rốt, khoai lang, rau chân vịt, bí ngô, đào.
  • Vitamin C: Việt quất, bông cải xanh, cam, kiwi, bưởi, dâu tây, cà chua.

• Carbohydrate lành mạnh

  Mặc dù chưa có bằng chứng khoa học cụ thể, nhưng carbohydrate có liên quan đến sự sản sinh serotonin – hormone quan trọng điều chỉnh cảm xúc. Người bệnh trầm cảm nên:

  • Chọn ngũ cốc nguyên hạt thay vì thực phẩm chứa đường đơn giản như bánh kẹo.
  • Bổ sung thêm rau xanh, hoa quả tươi và các loại đậu – các nguồn carbohydrate giàu chất xơ.

• Thực phẩm giàu protein

  Protein cung cấp amino acid cần thiết cho quá trình sản xuất serotonin – chất dẫn truyền thần kinh giúp cải thiện tâm trạng. Một số nguồn protein nên dùng bao gồm:

  • Cá ngừ, cá hồi, cá mòi, thịt gà, thịt bò nạc.
  • Các loại đậu, phô mai ít béo, sản phẩm từ đậu nành, sữa chua.

• Tăng cường vitamin nhóm B

  Vitamin nhóm B giúp duy trì hoạt động hệ thần kinh ổn định, giảm stress và mệt mỏi cho người trầm cảm. Bạn có thể tìm thấy vitamin này trong:

  • Các loại đậu, hạt, rau xanh đậm lá.
  • Thịt nạc, cá, sản phẩm từ sữa ít béo.

• Cung cấp đủ vitamin D

  Nghiên cứu chỉ ra rằng thiếu vitamin D có thể khiến nguy cơ trầm cảm tăng lên. Bạn nên bổ sung vitamin D qua thực phẩm hoặc ánh nắng mặt trời hợp lý. Lưu ý không nên bổ sung quá liều vì có thể gây hại cho thận và làm rối loạn nồng độ canxi trong máu.

• Thực phẩm giàu selenium

  Selenium giúp giảm tình trạng mệt mỏi và hỗ trợ tâm trạng tốt hơn ở người bị trầm cảm. Các nguồn selenium nên bổ sung gồm:

  • Các loại đậu, hạt, mầm cây.
  • Thịt nạc (heo, bò, gà bỏ da), hải sản như hàu, cua, cá.
  • Ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo.

• Bổ sung acid béo Omega-3

  Omega-3 đóng vai trò quan trọng trong chức năng não và cải thiện tâm trạng. Bạn có thể tìm thấy Omega-3 trong:

  • Cá dầu như cá hồi, cá mòi, cá cơm, cá trích, cá ngừ.
  • Hạt lanh, dầu hạt cải, dầu đậu nành.
  • Các loại hạt như óc chó và rau xanh đậm.

Thêm vào đó, chuyên gia cũng lưu ý:

• Bổ sung nước đầy đủ: Thiếu nước có thể gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến tinh thần, do đó việc duy trì đủ nước cho cơ thể cũng rất quan trọng.
• Chế biến thực phẩm tự nhiên: Tránh các món ăn chế biến sẵn, đồ ăn nhanh vì chúng thường chứa nhiều chất bảo quản và thành phần không tốt cho sức khỏe thần kinh.
• Cân bằng nhóm thực phẩm: Kết hợp giữa rau củ quả, nguồn protein chất lượng và nguồn carbohydrate phức hợp để tránh biến động đột ngột lượng đường huyết.

Những Thực Phẩm Người Bị Trầm Cảm Nên Tránh

Song song với việc bổ sung thực phẩm có ích, người bệnh cần hạn chế các loại thực phẩm có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng:

• Rượu bia và các chất kích thích:Dù có thể giúp tạm thời quên đi phiền muộn, nhưng rượu, bia, cà phê, thuốc lá, trà hoặc nước ngọt có ga lại là những tác nhân gây mất ngủ, tăng lo âu và làm suy giảm tâm trạng nghiêm trọng hơn.
• Thực phẩm chứa nhiều đường:Đường huyết không ổn định có thể khiến tinh thần thất thường, giảm khả năng kiểm soát cảm xúc, đồng thời ảnh hưởng xấu đến sức khỏe tổng thể.
• Chất béo không tốt và các thực phẩm chiên rán, nướng:Các loại dầu thực vật nhiều axit béo no, bơ thực vật và thực phẩm chiên rán có thể làm nặng thêm tình trạng viêm nhiễm trong cơ thể và gây hại đến não bộ.

“Chế độ ăn không lành mạnh sẽ làm tăng nguy cơ suy nhược và khiến trầm cảm trở nên khó kiểm soát hơn.”

Bên cạnh đó, người bệnh cần lưu ý:

• Không ăn quá nhiều tinh bột đơn giản như bánh kẹo, nước ngọt để tránh tăng hoặc giảm đường huyết đột ngột.
• Hạn chế thức ăn nhanh, đóng hộp vì có nhiều chất phụ gia gây kích thích và hại não.
• Tránh ăn quá nhiều thực phẩm có chứa cafein dù đây là chất kích thích giúp tỉnh táo, nếu dùng sai cách có thể gây bất an, mất ngủ.

Lưu Ý Khi Xây Dựng Thực Đơn Cho Người Trầm Cảm

Khi sức khỏe giảm sút, người bệnh cần giảm lượng protein xuống khoảng 10% tổng calo và ưu tiên đạm thực vật thay vì đạm động vật, đồng thời cần lưu ý bổ sung canxi và lựa chọn các thực phẩm dễ tiêu hóa để thân thể dễ hấp thu dưỡng chất.

Tóm lại, một chế độ ăn khoa học, giàu dưỡng chất thiết yếu, đồng thời hạn chế các yếu tố có hại sẽ góp phần gia tăng hiệu quả của quá trình điều trị trầm cảm cũng như nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh.

Một số điểm cần nhớ khi xây dựng thực đơn cho người trầm cảm:

1. Chia nhỏ bữa ăn trong ngày: Giúp duy trì lượng đường huyết ổn định, giảm cảm giác thèm ăn các thực phẩm không lành mạnh.
2. Ưu tiên chế biến món ăn hấp, luộc, nấu súp: Giúp người bệnh dễ ăn, dễ tiêu hóa, đồng thời giữ nguyên được dưỡng chất trong thực phẩm.
3. Hạn chế ăn muộn hoặc ăn quá no trước khi đi ngủ: Ngăn ngừa tình trạng khó ngủ, mất ngủ, gây ảnh hưởng xấu đến tâm trạng.
4. Kết hợp tập luyện nhẹ nhàng: Đi bộ, yoga giúp cải thiện tuần hoàn máu đến não bộ, giúp nâng cao sức khỏe tinh thần khi phối hợp với chế độ ăn uống lành mạnh.

Lời Khuyên Từ Pharmacity

• Ưu tiên bổ sung thực phẩm tươi xanh, tránh thực phẩm chế biến sẵn.
• Bổ sung đủ nước mỗi ngày, khoảng 1.5 – 2 lít nước tùy theo từng cơ địa.
• Sử dụng các sản phẩm bổ sung omega-3, vitamin D, vitamin nhóm B nếu được bác sĩ kê đơn hoặc tư vấn tại nhà thuốc.
• Tránh xa các chất kích thích như rượu bia, cà phê và thuốc lá để hỗ trợ quá trình hồi phục tốt hơn.
• Khám sức khỏe tâm thần thường xuyên và lắng nghe tư vấn của chuyên gia để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng kịp thời.

5 Câu Hỏi Thường Gặp Về Chế Độ Ăn Cho Người Trầm Cảm

1. Người bị trầm cảm có cần kiêng hoàn toàn đồ ngọt không?Không nhất thiết phải kiêng hoàn toàn nhưng nên hạn chế tối đa đường tinh luyện và đồ ngọt công nghiệp để tránh làm tăng biến động tâm trạng và lượng đường huyết.
2. Mỗi ngày tôi nên ăn bao nhiêu bữa để hỗ trợ giảm trầm cảm?Nên chia thành 4-5 bữa nhỏ trong ngày để duy trì lượng đường huyết ổn định và tránh cảm giác đói làm tăng stress.
3. Omega-3 có tác dụng như thế nào trong việc cải thiện trầm cảm?Omega-3 giúp giảm viêm nhiễm não, cải thiện chức năng dẫn truyền thần kinh và tăng sản xuất serotonin, từ đó nâng cao tâm trạng.
4. Tôi có nên tự ý bổ sung vitamin D khi đang bị trầm cảm?Không nên tự ý bổ sung; hãy tham khảo ý kiến bác sĩ để kiểm tra nồng độ vitamin D và được tư vấn liều dùng phù hợp để tránh thừa và gây hại.
5. Đang dùng thuốc chống trầm cảm, tôi có thể kết hợp ăn bổ sung thực phẩm chức năng không?Cần tham khảo ý kiến bác sĩ hoặc dược sĩ trước khi sử dụng bất kỳ thực phẩm chức năng nào để tránh tương tác xấu với thuốc điều trị.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.