3 bài test trầm cảm nhanh chóng và chính xác nhất

Trầm cảm là một trong những dạng rối loạn tâm thần phổ biến nhất trên toàn thế giới. Theo thống kê năm 2017, tình trạng rối loạn trầm cảm nặng ảnh hưởng đến khoảng 163 triệu người (2% dân số trên thế giới). Bài viết sau đây sẽ đề cập đến 3 cách test trầm cảm phổ biến và chính xác mà bạn nên biết.

Trầm cảm là một dạng rối loạn tâm thần phổ biến trên toàn thế giới

Những đối tượng dễ gặp rối loạn trầm cảm

Độ tuổi phổ biến gặp phải tình trạng rối loạn trầm cảm là vào khoảng 18 – 45 tuổi, ngoài ra, độ tuổi trung niên và tuổi già cũng dễ gặp phải rối loạn này. Đây là nhóm phải đối diện với nhiều yêu cầu từ xã hội cũng như các thay đổi trong cuộc sống (tìm việc, kết hôn, sinh con, về hưu,…). Tuy nhiên, theo thống kê của các nghiên cứu y khoa còn rất nhiều đối tượng dễ gặp tình trạng rối loạn trầm cảm, họ thuộc các nhóm sau:

• • Nhóm người bị sang chấn tâm lý: Họ trải qua biến cố lớn, đột ngột của cuộc đời như: áp lực công việc quá lớn, phá sản, bị lừa đảo, nợ nần, mất đi người thân, hôn nhân đổ vỡ, con cái hư hỏng,…
  • Nhóm phụ nữ sau sinh: Đối với phụ nữ, sau sinh là giai đoạn nhạy cảm và nhiều nguy cơ. Những thay đổi nhanh chóng về hormon, thay đổi lối sống (thiếu ngủ,…), vai trò trong gia đình hoặc những bất ổn trong cuộc sống cũng góp phần làm tăng nguy cơ trầm cảm ở nhóm phụ nữ sau sinh.
  • Nhóm học sinh, sinh viên: Áp lực học tập, thi cử, áp lực thành tích từ cha mẹ và thầy cô, sự đánh giá kết quả học tập.
  • Nhóm người bị tổn thương cơ thể: Những người bị tai nạn phải cắt bỏ bộ phận cơ thể, ung thư hoặc mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.

• Nhóm đối tượng lạm dụng rượu bia và các chất kích thích trong thời gian dài

• Nhóm đối tượng thiếu nguồn lực trong cuộc sống: Thiếu các mối quan hệ hỗ trợ, thiếu cách ứng phó với stress, thiếu giao tiếp hoặc những khó khăn khác như kinh tế và công việc.

Sau sinh là giai đoạn nhạy cảm và nhiều nguy cơ mắc trầm cảm

Thế nào là test trầm cảm?

Test trầm cảm (depression test) hay thường được gọi là sàng lọc trầm cảm. Bao gồm một bộ câu hỏi tiêu chuẩn mà bạn cần trả lời để:

• Hỗ trợ chuyên gia tâm lý lâm sàng, bác sĩ tâm thần chẩn đoán trầm cảm
• Hiểu được mức độ trầm cảm của bạn có thể nghiêm trọng như thế nào
• Hỗ trợ xác định loại trầm cảm bạn mà đang mắc phải.

Hầu hết các triệu chứng trầm cảm xuất hiện cả ngày và gần như mỗi ngày, thường kéo dài trong ít nhất 2 tuần. Điển hình là buồn bã và không còn hứng thú với các hoạt động từng thích.

Bạn cảm thấy tâm trạng ảnh hưởng đáng kể đến công việc, học tập, các mối quan hệ xã hội cũng như các sở thích khác.

Có dự định hoặc ý nghĩ muốn tự tử hoặc tự làm đau bản thân.

3 bài test trầm cảm phổ biến nhất

Bài test trầm cảm BECK

Bài test trắc nghiệm trầm cảm BECK là phương pháp phổ biến để tự đánh giá tình trạng trầm cảm một cách chi tiết. Bài test trầm cảm Beck hay BDI là công cụ phổ biến với 21 mục được dùng rộng rãi để đo lường thái độ cũng như những triệu chứng trầm cảm. 

Bài kiểm tra này giúp hỗ trợ người bệnh và chuyên gia tâm lý lâm sàng như:

• Xác định xem bạn có mắc dấu hiệu trầm cảm không cũng như mức độ nghiêm trọng của nó.
• Giúp người bệnh hiểu rõ hơn về các triệu chứng cụ thể của trầm cảm.
• Bài test giúp cung cấp thông tin cần thiết để định rõ loại trầm cảm mà người bệnh đang mắc.

Quy trình thực hiện quiz test trầm cảm BECK là đọc kỹ câu hỏi, bài kiểm tra bao gồm 21 mục, mỗi mục 4 câu tương ứng với 4 mức điểm khác nhau (0, 1, 2, 3). Hãy chọn câu mà bệnh nhân cảm thấy phản ánh đúng nhất tình trạng của bản thân trong một tuần trở lại đây.

Từ tổng số điểm bạn đạt được sau bài test, có thể tự đánh giá mức độ trầm cảm của mình, từ đó sẽ xác định xem có cần thăm bác sĩ để điều trị hay không. Kết quả chỉ mang tính chất tham khảo, do đó không được thay thế các chẩn đoán của bác sĩ hay chuyên gia tâm lý.

Bài test trầm cảm Beck đã được dịch sang nhiều ngôn ngữ cũng như trải qua hai lần sửa đổi lớn nâng cấp từ BDI gốc sang BDI-IA vào năm 1978 và BDI-II vào năm 1996. Mỗi phiên bản bài kiểm tra đánh giá trầm cảm đều có những đặc điểm để có thể phản ánh chính xác tình trạng tâm lý của người làm kiểm tra.

Bài kiểm tra giúp hỗ trợ chuyên gia tâm lý lâm sàng chẩn đoán bệnh

Thang trầm cảm PHQ-9

Bảng câu hỏi tự đánh giá PHQ-9 (the patient health questionnaire 9) là công cụ đáng tin cậy, được nghiên cứu kỹ lưỡng và hữu ích trong việc chẩn đoán trầm cảm. 

Thang đo được dùng như một phương tiện sàng lọc, PHQ-9 hỗ trợ bác sĩ đưa ra các chẩn đoán cũng như đánh giá mức độ nghiêm trọng của trạng thái trầm cảm.

Mẫu câu hỏi của PHQ-9 giúp đánh giá nhanh chóng các triệu chứng trầm cảm và những mối lo ngại về vấn đề sức khỏe tâm thần khác như lo lắng và rối loạn giấc ngủ, rối loạn hoảng sợ.

PHQ-9 bắt nguồn từ công cụ đánh giá PRIME-MD được chuyên gia y tế sử dụng để giúp giải quyết các vấn đề về sức khỏe tâm thần. Bài kiểm tra phát triển vào năm 1999 bởi Tiến sĩ R.L. Spitzer, K. Kroenke và J.B.W. Williams và được tài trợ bởi Pfizer, Inc.

Số 9 trong PHQ-9 thể hiện số câu hỏi được thiết kế nhằm đánh giá từng tiêu chí trầm cảm theo Cẩm nang chẩn đoán và thống kê rối loạn tâm thần. 

Thực hiện bài test trắc nghiệm trầm cảm PHQ-9 định kỳ là phương pháp hiệu quả để giúp theo dõi cũng như đánh giá sức khỏe tâm thần. Các câu hỏi chi tiết tập trung vào mức độ tồn tại của các triệu chứng như sự chán chường,  khó chịu, buồn bã và suy nghĩ tiêu cực, giúp cho bệnh nhân và bác sĩ có cái nhìn đầy đủ hơn về tình trạng tâm lý.

Thang trầm cảm DASS 21

Bài test trầm cảm DASS-21 là dạng rút gọn của DASS-42, một thang được thiết kế nhằm đo lường các trạng thái cảm xúc tiêu cực như căng thẳng, trầm cảm và lo lắng. Thang đo này phù hợp với các cơ sở lâm sàng để giúp hỗ trợ chẩn đoán cũng như theo dõi kết quả, các cơ sở phi lâm sàng với vai trò sàng lọc sức khỏe tâm thần. 

Ba thang đo của DASS được chứng minh là có tính nhất quán nội tại cao, do đó các thang đo này đáp ứng nhu cầu của cả nhà nghiên cứu cũng như bác sĩ lâm sàng muốn đo lường trạng thái hiện tại hay thay đổi trạng thái theo thời gian. Đây là công cụ hữu ích để theo dõi kết quả thường quy, được dùng để đánh giá mức độ đáp ứng điều trị của bệnh nhân.

Điểm số của từng thang điểm phụ phân thành 5 mức độ nghiêm trọng: bình thường, nhẹ, trung bình, nặng và cực kỳ nghiêm trọng. Mỗi thang đo đánh giá DASS-21 gồm 7 mục:

• Trầm cảm: vô vọng, phiền muộn, mất giá trị cuộc sống,  thiếu hứng thú/tham gia, tự ti, anhedonia và quán tính. (Mục 3, 5, 10, 13, 16, 17, 21)
• Lo lắng: kích thích tự chủ, tác động lên cơ xương, lo lắng về tình huống cũng như trải nghiệm chủ quan về ảnh hưởng lo lắng. (Mục 2, 4, 7, 9, 15, 19, 20)
• Căng thẳng: mức độ kích thích không đặc hiệu mãn tính, khó thư giãn, hưng phấn thần kinh và dễ khó chịu hoặc dễ bị kích động, cáu kỉnh, phản ứng quá mức, thiếu kiên nhẫn. (Mục 1, 6, 8, 11, 12, 14, 18).

Test trầm cảm giúp hỗ trợ chẩn đoán trầm cảm 

Kết quả đánh giá bài test trầm cảm

Điểm số thu được từ những bài test trầm cảm chỉ mang tính chất tham khảo, do đó không đủ để tự chẩn đoán bệnh. Những người có dấu hiệu trầm cảm nên tham khảo ý kiến của các bác sĩ tâm lý để đạt được chẩn đoán chính xác nhất dựa trên dấu hiệu lâm sàng hoặc các xét nghiệm đánh giá.

Mức độ trầm cảm nhẹ:

• Bài test trầm cảm Beck: 14 – 19
• Thang trầm cảm PHQ-9: 10 – 14
• Thang trầm cảm DASS 21: 15 – 18

Mức độ trầm cảm vừa:

• Bài test trầm cảm Beck: 20 – 29
• Thang trầm cảm PHQ-9: 15 – 19
• Thang trầm cảm DASS 21: 19 – 25

Mức độ trầm cảm nặng: 

• Bài test trầm cảm Beck: >30
• Thang trầm cảm PHQ-9: >19
• Thang trầm cảm DASS 21: 26  33

Một số cách ngăn ngừa trầm cảm

Môi trường đóng vai trò quan trọng trong nguy cơ gây trầm cảm, do đó việc xây dựng lối sống phù hợp có thể giúp gia tăng “sức đề kháng” của tinh thần.

• Chế độ ăn uống hợp lý ngừa trầm cảm: Người bệnh cần xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý, tập trung vào thực phẩm giàu khoáng chất, Omega 3, vitamin và các chất chống oxy hóa. Trường hợp trầm cảm do nguyên nhân nội sinh, nên cho bệnh nhân sử dụng các loại thực phẩm có khả năng tăng tuần hoàn máu cũng như cải thiện tâm trạng tốt hơn.
• Điều chỉnh thói quen sinh hoạt khoa học lành mạnh: Hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá và chất kích thích, tập thể dục đều đặn. Tránh thức đêm và không lệ thuộc quá nhiều vào các thiết bị điện tử, mạng internet và các ứng dụng mạng xã hội. Bạn cũng nên phát triển các mối quan hệ xã hội lành mạnh.

Người bị trầm cảm thường nảy sinh nhiều suy nghĩ tiêu cực và dẫn đến hành vi tự hủy hoại bản thân hoặc gây tổn thương đến những người xung quanh. Bạn nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa tâm thần sớm để có thể được test trầm cảm một cách chính xác nhất.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.