Viêm ruột thừa: nguyên nhân, triệu chứng và các thể bệnh thường gặp

Viêm ruột thừa là một bệnh lý cấp tính rất phổ biến, có thể gặp ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở độ tuổi từ 10 đến 30. Viêm ruột thừa xảy ra khi ruột thừa (một cơ quan nhỏ nằm ở phần dưới bên phải của bụng) bị viêm nhiễm. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, viêm ruột thừa có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như vỡ ruột thừa, nhiễm trùng ổ bụng, thậm chí đe dọa tính mạng. Chính vì vậy, việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các thể bệnh của viêm ruột thừa là vô cùng quan trọng.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu các nguyên nhân chính gây viêm ruột thừa, các triệu chứng dễ nhận biết, cùng với đó là các thể bệnh thường gặp và phương pháp điều trị hiệu quả.

1. Viêm ruột thừa là gì?

Định nghĩa viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa là tình trạng viêm nhiễm hoặc viêm sưng tấy xảy ra ở ruột thừa, một bộ phận có hình dạng như một túi nhỏ nằm ở cuối của đại tràng. Khi ruột thừa bị viêm, nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng lan rộng hoặc thậm chí là vỡ ruột thừa, gây viêm phúc mạc nghiêm trọng.

Mặc dù chức năng chính xác của ruột thừa vẫn chưa được xác định rõ ràng, nhưng các nghiên cứu cho thấy nó có thể liên quan đến việc duy trì cân bằng vi khuẩn trong ruột. Tuy nhiên, khi ruột thừa bị viêm, tình trạng này trở thành một vấn đề y tế cần được điều trị kịp thời.

2. Nguyên nhân gây viêm ruột thừa

2.1. Tắc nghẽn ruột thừa

Một trong những nguyên nhân chính dẫn đến viêm ruột thừa là sự tắc nghẽn trong ruột thừa. Tắc nghẽn có thể do một số yếu tố như:

• Sỏi phân: Các mảnh phân cứng có thể gây tắc nghẽn và làm tăng nguy cơ viêm nhiễm.
• Ký sinh trùng: Một số loại ký sinh trùng có thể xâm nhập vào ruột thừa, gây tắc nghẽn và dẫn đến viêm.
• Chất cặn: Thức ăn thừa hoặc các chất bẩn tích tụ trong ruột thừa có thể là nguyên nhân gây tắc nghẽn.

Khi ruột thừa bị tắc nghẽn, máu không thể lưu thông tốt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển và gây viêm nhiễm.

2.2. Viêm nhiễm do vi khuẩn

Vi khuẩn là nguyên nhân chủ yếu gây ra viêm ruột thừa. Khi ruột thừa bị tắc nghẽn, vi khuẩn dễ dàng xâm nhập vào và gây viêm. Một số loại vi khuẩn gây nhiễm trùng ruột thừa phổ biến bao gồm:

• E. coli: Vi khuẩn này thường có trong đường ruột và có thể gây viêm khi xâm nhập vào ruột thừa.
• Bacteroides: Loại vi khuẩn này cũng có thể gây viêm nếu không được kiểm soát.

Sự phát triển quá mức của vi khuẩn gây viêm có thể dẫn đến tình trạng nhiễm trùng và phá hủy mô của ruột thừa.

2.3. Các yếu tố khác

Ngoài tắc nghẽn và vi khuẩn, một số yếu tố khác có thể làm tăng nguy cơ bị viêm ruột thừa, bao gồm:

• Di truyền: Nếu trong gia đình có người từng mắc bệnh viêm ruột thừa, bạn có nguy cơ cao hơn.
• Chế độ ăn uống: Một chế độ ăn nghèo chất xơ và nhiều chất béo có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
• Môi trường sống: Môi trường ô nhiễm, các yếu tố stress hoặc thiếu vệ sinh cũng có thể là những yếu tố nguy cơ.

3. Triệu chứng của viêm ruột thừa

Việc nhận diện sớm các triệu chứng của viêm ruột thừa là rất quan trọng để điều trị kịp thời. Các triệu chứng chính bao gồm:

3.1. Đau bụng

Đau bụng là triệu chứng đầu tiên và dễ nhận biết nhất. Ban đầu, đau bụng thường xuất hiện ở vùng quanh rốn, sau đó lan dần xuống phía dưới bên phải bụng (vị trí của ruột thừa). Cơn đau có thể trở nên dữ dội và liên tục khi bệnh tiến triển.

3.2. Buồn nôn và nôn

Buồn nôn và nôn là triệu chứng phổ biến đi kèm với viêm ruột thừa. Do ruột thừa bị viêm nhiễm, cơ thể phản ứng bằng cách gây ra cảm giác buồn nôn. Nếu viêm trở nên nghiêm trọng, bệnh nhân có thể nôn ói.

3.3. Sốt và mệt mỏi

Sốt là một phản ứng của cơ thể đối với nhiễm trùng. Khi bị viêm ruột thừa, bệnh nhân thường sẽ có sốt nhẹ hoặc sốt cao, kèm theo cảm giác mệt mỏi, mất năng lượng. Điều này là dấu hiệu của sự nhiễm trùng trong cơ thể.

3.4. Thay đổi trong tiêu hóa

Một số người có thể gặp phải tình trạng tiêu chảy hoặc táo bón khi bị viêm ruột thừa. Tuy nhiên, triệu chứng này không phải lúc nào cũng xuất hiện và thường xảy ra khi bệnh đã tiến triển.

4. Các thể bệnh viêm ruột thừa thường gặp

4.1. Viêm ruột thừa cấp tính

Viêm ruột thừa cấp tính là thể bệnh phổ biến nhất, thường xuất hiện đột ngột và nhanh chóng. Đây là trường hợp bệnh viêm mạnh và có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa là phương pháp điều trị chính.

4.2. Viêm ruột thừa mãn tính

Viêm ruột thừa mãn tính là tình trạng viêm ruột thừa kéo dài và tái đi tái lại. Triệu chứng có thể nhẹ hơn so với viêm cấp tính, nhưng nếu không điều trị, bệnh vẫn có thể dẫn đến các vấn đề nghiêm trọng.

4.3. Viêm ruột thừa ngoại vi

Trong một số trường hợp, viêm ruột thừa ngoại vi có thể xảy ra, tức là viêm xảy ra ở vùng ngoài của bụng thay vì ở vị trí truyền thống của ruột thừa. Đây là một thể bệnh ít gặp nhưng vẫn có thể gây ra các triệu chứng nghiêm trọng.

5. Cách chẩn đoán viêm ruột thừa

Việc chẩn đoán viêm ruột thừa đúng cách và nhanh chóng là rất quan trọng, giúp ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ thường dựa vào các yếu tố sau:

5.1. Thăm khám lâm sàng

Bác sĩ sẽ tiến hành thăm khám, xác định các triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân. Điều này bao gồm việc kiểm tra vùng bụng, đặc biệt là vùng dưới bên phải để xem có dấu hiệu đau hay không. Một số triệu chứng đặc biệt như đau khi ấn vào bụng hoặc đau khi nhấc chân phải có thể giúp bác sĩ nhận định về viêm ruột thừa.

5.2. Xét nghiệm máu

Xét nghiệm máu có thể giúp xác định sự hiện diện của nhiễm trùng. Trong trường hợp viêm ruột thừa, chỉ số bạch cầu trong máu thường cao, chứng tỏ cơ thể đang phản ứng với một nhiễm trùng.

5.3. Siêu âm hoặc CT scan

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể yêu cầu làm siêu âm bụng hoặc chụp cắt lớp vi tính (CT scan) để kiểm tra tình trạng viêm hoặc các biến chứng liên quan đến viêm ruột thừa. Đây là phương pháp rất hữu ích giúp xác định chính xác tình trạng của ruột thừa và các cơ quan xung quanh.

5.4. Nội soi ổ bụng

Nội soi ổ bụng có thể được thực hiện trong một số trường hợp để quan sát trực tiếp tình trạng của ruột thừa và các bộ phận khác trong ổ bụng. Đây là phương pháp chẩn đoán chính xác nhất, đặc biệt khi triệu chứng không rõ ràng.

6. Phương pháp điều trị viêm ruột thừa

Viêm ruột thừa cần được điều trị kịp thời để ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Phương pháp điều trị chủ yếu là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa, nhưng cũng có thể áp dụng một số phương pháp khác tuỳ vào tình trạng bệnh.

6.1. Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa

Phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa (hay còn gọi là mổ nội soi cắt ruột thừa) là phương pháp điều trị chính trong trường hợp viêm ruột thừa cấp tính. Bác sĩ sẽ tiến hành mổ để lấy bỏ ruột thừa bị viêm. Thường thì phương pháp mổ này là rất an toàn và tỷ lệ hồi phục cao nếu được thực hiện đúng cách.

• Phẫu thuật nội soi: Là phương pháp phổ biến hiện nay, giúp giảm đau, nhanh hồi phục và thời gian nằm viện ngắn hơn.
• Phẫu thuật mổ mở: Được thực hiện trong trường hợp phẫu thuật nội soi không thể thực hiện được, hoặc khi ruột thừa đã vỡ, nhiễm trùng nghiêm trọng.

6.2. Điều trị viêm ruột thừa mãn tính

Viêm ruột thừa mãn tính không phải lúc nào cũng cần phẫu thuật ngay lập tức. Một số trường hợp, bệnh nhân có thể được điều trị bằng kháng sinh để giảm viêm và kiểm soát tình trạng nhiễm trùng. Tuy nhiên, đối với các trường hợp nặng hoặc có nguy cơ tái phát, phẫu thuật vẫn là phương án hiệu quả nhất.

6.3. Điều trị viêm ruột thừa ngoại vi

Việc điều trị viêm ruột thừa ngoại vi phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể kết hợp các phương pháp như dùng thuốc kháng sinh để giảm viêm, đồng thời theo dõi chặt chẽ tình trạng bệnh. Nếu có biến chứng, phẫu thuật vẫn là lựa chọn tối ưu.

Các câu hỏi thường gặp về viêm ruột thừa

1. Viêm ruột thừa là gì?

Viêm ruột thừa là một bệnh lý cấp tính xảy ra khi ruột thừa bị viêm, sưng tấy và chứa mủ. Bệnh này có thể gây nguy hiểm đến tính mạng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời.

2. Ruột thừa có vai trò gì trong hệ thống miễn dịch?

Ruột thừa có vai trò bảo vệ đường tiêu hoá khỏi nhiễm trùng và liên quan đến hệ bạch huyết. Ngoài ra, nó cũng chứa lợi khuẩn đường ruột, mặc dù không có vai trò quan trọng trong quá trình tiêu hoá.

3. Viêm ruột thừa có nguyên nhân gì?

Viêm ruột thừa có thể do tắc ruột thừa, tắc nghẽn mạch máu, nhiễm khuẩn ruột thừa hoặc sưng to của hệ thống nang lympho ở ruột.

4. Có những thể viêm ruột thừa nào thường gặp?

Một số thể viêm ruột thừa thường gặp bao gồm: nhiễm độc của viêm ruột thừa, viêm ruột thừa ở trẻ còn bú, viêm ruột thừa ở trẻ em, viêm ruột thừa ở phụ nữ mang thai, viêm ruột thừa ở người cao tuổi và viêm ruột thừa tắc ruột.

5. Triệu chứng viêm ruột thừa là gì?

Triệu chứng viêm ruột thừa bao gồm đau bụng phải lan tỏa, buồn nôn, nôn mửa, mất cảm giác thèm ăn và sốt. Nếu có triệu chứng bất thường, nên tìm kiếm sự tư vấn và điều trị từ bác sĩ.

Nguồn: Tổng hợp