Viêm đại tràng mãn tính nên ăn gì? lời khuyên dinh dưỡng giúp người bệnh cải thiện sức khỏe

Viêm đại tràng mãn tính là một căn bệnh kéo dài, ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng của ruột già và gây ra nhiều triệu chứng khó chịu như đau bụng âm ỉ, rối loạn đại tiện. Việc xây dựng một chế độ ăn uống hợp lý là yếu tố then chốt giúp giảm bớt triệu chứng, hỗ trợ quá trình điều trị và cải thiện chất lượng cuộc sống của người bệnh. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cho bạn những thông tin chi tiết và khoa học về chế độ dinh dưỡng dành cho người bị viêm đại tràng mãn tính.

Hiểu rõ về viêm đại tràng mãn tính và nguyên nhân chính

Viêm đại tràng mãn tính là tình trạng viêm kéo dài ở ruột già, thường bắt nguồn từ viêm đại tràng cấp tính không được chữa trị triệt để. Tình trạng này thường gây ra các triệu chứng như:

• Đau âm ỉ vùng bụng dưới.
• Rối loạn đại tiện: đi tiêu nhiều lần trong ngày, phân nát, có thể kèm nhầy hoặc máu.

“Đa phần các trường hợp viêm đại tràng mãn tính bắt nguồn từ nhiễm ký sinh trùng amíp hoặc các vi khuẩn khác mà không được điều trị đúng cách.”

Bệnh rất phổ biến tại Việt Nam, thường xuất phát sau các đợt nhiễm khuẩn đường ruột hoặc ký sinh trùng. Ngoài yếu tố vi sinh vật, stress và các vấn đề tâm lý cũng tác động đến sự điều tiết của hệ thần kinh tự chủ, khiến sản sinh axit quá mức gây tổn thương niêm mạc đại tràng và làm bệnh tiến triển nặng hơn.

Nguyên tắc xây dựng chế độ ăn cho người viêm đại tràng mãn tính

Chế độ dinh dưỡng phù hợp sẽ giúp giảm gánh nặng cho đại tràng, đồng thời cung cấp đủ dưỡng chất cho cơ thể. Một số nguyên tắc quan trọng cần nhớ gồm:

• Tăng cường thực phẩm dễ tiêu hóa: ưu tiên các loại thực phẩm mềm, ít chất xơ thô như khoai tây, gạo, hoặc các loại rau xanh mỏng lá.
• Hạn chế thức ăn tanh, dễ gây kích ứng: tôm, cua, cá, trứng nên ăn ít và chỉ dùng khi đã chế biến kỹ lưỡng, ăn ngay sau khi nấu để tránh vi khuẩn phát triển.
• Chia nhỏ bữa ăn: ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày để giảm áp lực tiêu hóa cho đại tràng.
• Không dùng chất kích thích: tránh cà phê, cocola và trà vì chúng kích thích thần kinh ruột, khiến niêm mạc đại tràng bị ảnh hưởng xấu.

Những thực phẩm nên ưu tiên trong thực đơn hàng ngày

Việc lựa chọn thực phẩm đúng đắn không chỉ giúp giảm đau mà còn ngăn ngừa biến chứng nguy hiểm của viêm đại tràng mãn tính, bao gồm thủng ruột hoặc ung thư đại tràng trong trường hợp bệnh kéo dài.

• Các loại rau xanh lá non: rau ngót, rau muống, rau cải và các loại rau họ cải như bắp cải, củ cải. Nên chọn phần rau non, tránh rau già, có nhiều xơ cứng.
• Thực phẩm giàu protein dễ hấp thụ: cá, thịt nạc, sữa không chứa lactose, sữa đậu nành và sữa chua.
• Carbohydrate từ gạo, khoai tây: là nguồn năng lượng chính, dễ tiêu, giảm áp lực lên đại tràng.
• Uống đủ nước và bổ sung muối khoáng, vitamin: hỗ trợ quá trình hồi phục và cân bằng điện giải.

Cách điều chỉnh chế độ ăn trong các trường hợp tiêu chảy hay táo bón

Người bệnh cần linh hoạt thay đổi chế độ ăn dựa trên tình trạng đại tiện:

• Khi tiêu chảy: tránh ăn các chất xơ không tan như cellulose để giảm ma sát lên thành ruột. Hạn chế rau sống, trái cây đóng hộp hay khô; đối với trái cây tươi nên gọt bỏ vỏ hoàn toàn.
• Khi táo bón: tăng cường chất xơ hòa tan như insulin, pectin và oligofructose, đồng thời giảm lượng chất béo. Chia nhỏ bữa ăn, ăn cách nhau khoảng 2 tiếng.

Phương pháp chế biến thức ăn nên áp dụng

Hấp và luộc là ưu tiên hàng đầu nhằm giảm kích ứng cho đại tràng. Người bệnh nên hạn chế ăn các món xào, chiên rán hoặc sốt béo; những phương pháp này có thể làm tăng sự khó chịu và gây viêm thêm để niêm mạc đại tràng.

“Một chế độ ăn điều độ, đa dạng nhưng dễ tiêu hóa sẽ góp phần giảm đáng kể triệu chứng và làm chậm tiến trình bệnh viêm đại tràng mãn tính.”

Viêm đại tràng mãn tính nên ăn gì? Lời khuyên dinh dưỡng giúp người bệnh cải thiện sức khỏe

Đối với người bị viêm đại tràng mãn tính, việc lựa chọn thực phẩm phù hợp là điều hết sức quan trọng nhằm hỗ trợ quá trình hồi phục và hạn chế các triệu chứng khó chịu. Ngoài những thực phẩm đã nêu, người bệnh cần chú ý bổ sung các nhóm dưỡng chất sau:

• Thực phẩm chứa probiotic: như sữa chua, kefir, các thực phẩm lên men tự nhiên giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, giảm hiện tượng viêm và cải thiện tiêu hóa. Probiotic có vai trò quan trọng trong sửa chữa niêm mạc đại tràng và giảm triệu chứng viêm.
• Chất xơ hòa tan: kể cả khi bị viêm đại tràng, người bệnh nên bổ sung chất xơ hòa tan từ yến mạch, chuối chín, hạt chia, hoặc táo. Chất xơ hòa tan giúp làm mềm phân và cải thiện chức năng ruột, đồng thời giảm táo bón.
• Thực phẩm giàu omega-3: như cá hồi, cá thu, hạt lanh có tác dụng chống viêm. Omega-3 giúp giảm sự kích thích lên niêm mạc đại tràng, hỗ trợ quá trình điều trị hiệu quả hơn.

Lưu ý: Người bệnh cần tránh các thực phẩm sau vì có thể làm tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng hơn:

• Thức ăn nhiều dầu mỡ, gia vị cay nóng như ớt, hạt tiêu, hành tỏi sống.
• Đồ ăn chế biến sẵn như xúc xích, đồ hộp, thức ăn nhanh.
• Đồ uống có gas, cồn và các chất kích thích.

Phân bổ bữa ăn hợp lý cũng là yếu tố quan trọng:

1. Chia nhỏ 4-6 bữa ăn trong ngày để giảm gánh nặng lên đại tràng.
2. Tránh ăn quá no một lúc vì dễ gây co thắt ruột, đau bụng.
3. Ăn chậm, nhai kỹ giúp thức ăn được tiêu hóa dễ dàng hơn.

“Dinh dưỡng đúng cách kết hợp với lối sống lành mạnh sẽ giúp người bị viêm đại tràng mãn tính nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm thiểu biến chứng.”

Lời khuyên từ Pharmacity

• Tham khảo ý kiến chuyên gia dinh dưỡng để có kế hoạch ăn uống phù hợp với từng giai đoạn bệnh.
• Sử dụng bổ sung các sản phẩm hỗ trợ tiêu hóa, probiotic hoặc men vi sinh theo chỉ định bác sĩ để giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột.
• Không tự ý sử dụng thuốc hoặc thực phẩm chức năng khi chưa có tư vấn y tế để tránh ảnh hưởng xấu đến đại tràng.
• Giữ vệ sinh an toàn thực phẩm, ưu tiên thực phẩm tươi sạch, chế biến kỹ để tránh các tác nhân gây viêm nhiễm.
• Kết hợp tập luyện nhẹ nhàng và kiểm soát stress để hỗ trợ quá trình điều trị bệnh hiệu quả hơn.

Câu hỏi thường gặp về viêm đại tràng mãn tính và dinh dưỡng

1. Viêm đại tràng mãn tính có chữa khỏi hoàn toàn được không?
   Viêm đại tràng mãn tính là bệnh mãn tính, chưa có thuốc chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, người bệnh có thể kiểm soát tốt triệu chứng và ngăn ngừa biến chứng bằng cách tuân thủ chế độ ăn uống, điều trị đúng cách và theo dõi sức khỏe thường xuyên.
2. Người bị viêm đại tràng có nên kiêng hoàn toàn chất xơ không?
   Không nên loại bỏ hoàn toàn chất xơ mà nên ưu tiên chất xơ hòa tan, dễ tiêu để hỗ trợ tiêu hóa và tránh táo bón. Chất xơ không hòa tan cần hạn chế khi đang bị tiêu chảy hoặc viêm nặng.
3. Uống nước bao nhiêu là đủ cho người viêm đại tràng?
   Người bệnh nên uống đủ từ 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày, có thể thêm nước lọc, nước trà thảo mộc nhẹ nhàng để tránh mất nước, đặc biệt khi bị tiêu chảy.
4. Thực phẩm nào giúp làm giảm viêm hiệu quả nhất?
   Các thực phẩm giàu omega-3 như cá hồi, hạt lanh, các loại rau xanh non và probiotic đều có tác dụng giảm viêm hiệu quả khi sử dụng đều đặn.
5. Có nên sử dụng thuốc men kèm theo chế độ ăn không?
   Việc dùng thuốc phải có sự chỉ định của bác sĩ. Bệnh nhân cần phối hợp ăn uống đúng cách với thuốc điều trị để đạt hiệu quả tốt nhất, tránh tự ý dùng thuốc hoặc dừng thuốc đột ngột.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.