Trẻ tự kỷ chức năng cao và những khó khăn trong cuộc sống

Trẻ tự kỷ chức năng cao thường gặp phải một số khó khăn trong cuộc sống do không hiểu ngôn ngữ cơ thể, thiếu sự đồng cảm, chia sẻ và hành vi lóng ngóng. Tuy nhiên, nhờ có chỉ số IQ cao nên trẻ vẫn có thể học tập và phát triển như bình thường nếu được phát hiện sớm.

Dù gặp những khó khăn trong giao tiếp, nhận thức và tương tác xã hội, trẻ tự kỷ chức năng cao, hay HFA (High-Functioning Autism), vẫn có thể đạt được những tiến bộ lớn trong việc học tập và phát triển. Đây là một trong những dạng rối loạn phổ tự kỷ được nghiên cứu nhiều nhất trong thời gian gần đây.

Mặc dù trẻ tự kỷ chức năng cao không bị suy giảm trí tuệ, họ có thể gặp khó khăn trong giao tiếp, nhận thức, biểu hiện cảm xúc và tương tác xã hội.

Tự kỷ chức năng cao là gì?

Tự kỷ chức năng cao, hay HFA (High-Functioning Autism), là một dạng tự kỷ, trong đó cá nhân không bị suy giảm trí tuệ nhưng có thể gặp các vấn đề trong giao tiếp, nhận thức, biểu hiện cảm xúc và tương tác xã hội. DSM-5 của Hiệp hội Tâm lý Hoa Kỳ và ICD-10 của Tổ chức Y tế Thế giới không phân loại HFA riêng biệt từ tự kỷ dựa trên trí tuệ.

HFA có nhiều đặc điểm tương tự với hội chứng Asperger, bao gồm sự chậm phát triển trong kỹ năng nói và ngôn ngữ từ khi trẻ còn nhỏ. Tuy nhiên, có một số khác biệt như khả năng thị giác/không gian tốt hơn, kỹ năng lý luận bằng lời nói kém hơn, vận động ít chệch hướng hơn và sự hoạt động độc lập cao hơn.

Nhiều trẻ tự kỷ chức năng cao vẫn có thể có mối quan hệ thân thiết, được yêu mến và hiểu biết.

Dấu hiệu của tự kỷ chức năng cao

Có một số dấu hiệu nhận biết trẻ tự kỷ chức năng cao, bao gồm:

• Nhạy cảm về cảm xúc và khó kiểm soát.
• Tập trung sâu vào các chủ đề hoặc ý tưởng cụ thể.
• Có vấn đề với giác quan và thói quen lặp lại.
• Tận tụy với các thói quen và khó thay đổi.
• Lúng túng trong giao tiếp xã hội và khó thích nghi.
• Phát triển các thói quen lặp đi lặp lại hoặc hạn chế.
• Tập trung quá mức vào bản thân và khó quản lý chức năng điều hành.
• Thường có rối loạn lo âu và trầm cảm.

Một trong những dấu hiệu nhận biết tự kỷ chức năng cao là khó khăn trong giao tiếp xã hội.

Nguyên nhân gây ra tự kỷ chức năng cao

Nguyên nhân của chứng tự kỷ chức năng cao vẫn chưa được hiểu rõ đến nay. Mặc dù chưa có nghiên cứu đầy đủ về cơ sở sinh học của HFA, một số nghiên cứu đã chỉ ra sự bất thường trong cấu trúc của một số khu vực não cụ thể. Các vùng bị ảnh hưởng bao gồm hạch hạnh nhân, khu vực con quay hồi chuyển fusiform, sulcus thái dương trên và vỏ não trước. Các bất thường khác đã được quan sát ở nhân đuôi, có liên quan đến các hành vi hạn chế và sự gia tăng đáng kể của lượng chất xám vỏ não, cùng với sự kết nối không bình thường giữa các khu vực não.

Một niềm tin sai lầm đã xuất hiện rằng một số loại vắc xin có thể gây ra chứng tự kỷ chức năng cao, dựa trên nghiên cứu ban đầu của Andrew Wakefield. Tuy nhiên, nghiên cứu này đã bị xác định là không chính xác và đã bị loại bỏ. Việc không tiêm các loại vắc xin đã được chứng minh hiệu quả để ngăn ngừa bệnh là một quyết định sai lầm, có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng.

Hướng điều trị tự kỷ chức năng cao

Tùy thuộc vào triệu chứng và khó khăn cụ thể mà trẻ đang gặp phải, các phương pháp điều trị được áp dụng cho trẻ tự kỷ chức năng cao có thể khác nhau. Một số phương pháp thông dụng bao gồm:

• Liệu pháp tâm lý: Giúp trẻ kiểm soát cảm xúc tiêu cực và học cách tương tác xã hội hiệu quả hơn.
• Ngôn ngữ trị liệu: Cải thiện khả năng giao tiếp của trẻ và hiểu thêm về ngôn ngữ phi ngôn ngữ.
• Sử dụng thuốc: Được cân nhắc nếu trẻ có các triệu chứng rối loạn lo âu hoặc ám ảnh cưỡng chế.
• Các phương pháp can thiệp khác: Tùy thuộc vào triệu chứng cụ thể của từng trẻ.
• Sự hỗ trợ của gia đình: Quan trọng để giúp trẻ phát triển các kỹ năng giao tiếp và tương tác xã hội.

Việc áp dụng các phương pháp hỗ trợ và điều trị sớm có thể giúp trẻ tự kỷ chức năng cao cải thiện chất lượng cuộc sống và khả năng hòa nhập xã hội.

Tự kỷ chức năng cao là một phần của đời sống của nhiều người, mang lại những thách thức và cơ hội riêng. Mặc dù không có phương pháp điều trị nào có thể chữa khỏi hoàn toàn, việc hiểu và hỗ trợ người bị tự kỷ chức năng cao là rất quan trọng, không chỉ vì lợi ích cá nhân của họ mà còn vì sự xây dựng một xã hội đa dạng và chấp nhận sự khác biệt.

FAQs về trẻ tự kỷ chức năng cao:

1. Trẻ tự kỷ chức năng cao có thể học tập và phát triển như bình thường không?
   Có, nhờ chỉ số IQ cao, trẻ tự kỷ chức năng cao vẫn có thể học tập và phát triển như bình thường nếu được phát hiện sớm.
2. Tự kỷ chức năng cao có liên quan đến hội chứng Asperger không?
   Có, tự kỷ chức năng cao có nhiều đặc điểm tương tự với hội chứng Asperger, nhưng có một số khác biệt như khả năng thị giác/không gian tốt hơn và kỹ năng lý luận bằng lời nói kém hơn.
3. Có những dấu hiệu nhận biết nào của tự kỷ chức năng cao?
   Một số dấu hiệu nhận biết tự kỷ chức năng cao bao gồm nhạy cảm về cảm xúc, tập trung sâu vào các chủ đề hoặc ý tưởng cụ thể, có vấn đề với giác quan và thói quen lặp lại, lúng túng trong giao tiếp xã hội, và phát triển các thói quen lặp đi lặp lại hoặc hạn chế.
4. Nguyên nhân gây ra tự kỷ chức năng cao là gì?
   Nguyên nhân gây ra tự kỷ chức năng cao vẫn chưa được hiểu rõ, nhưng có một số nghiên cứu cho thấy sự bất thường trong cấu trúc của một số khu vực não cụ thể.
5. Phương pháp điều trị nào được áp dụng cho trẻ tự kỷ chức năng cao?
   Phương pháp điều trị cho trẻ tự kỷ chức năng cao có thể khác nhau tùy thuộc vào triệu chứng cụ thể của từng trẻ, nhưng một số phương pháp thông dụng bao gồm liệu pháp tâm lý, ngôn ngữ trị liệu, sử dụng thuốc, các phương pháp can thiệp khác và sự hỗ trợ của gia đình.

Nguồn: Tổng hợp