Trẻ sơ sinh bị hắt hơi nhiều: Bình thường hay bất thường?
Chắc hẳn không ít lần các bạn băn khoăn khi thấy bé yêu của mình hắt hơi liên tục. Liệu đó có phải là dấu hiệu của bệnh tật hay chỉ là một hiện tượng sinh lý bình thường? Hiểu được nỗi lo lắng này, bài viết hôm nay sẽ giải đáp chi tiết những thắc mắc thường gặp về tình trạng trẻ sơ sinh bị hắt hơi nhiều, giúp các mẹ có thêm kiến thức và tự tin hơn trong việc chăm sóc bé.
Hắt Hơi Ở Trẻ Sơ Sinh: Hiện Tượng Sinh Lý Bình Thường
Hắt hơi là một phản xạ tự nhiên của cơ thể, không chỉ ở người lớn mà còn ở cả trẻ sơ sinh. Đây là một cơ chế bảo vệ quan trọng giúp làm sạch đường thở.
Cơ chế hắt hơi và vai trò làm sạch đường thở
Khi có các tác nhân lạ như bụi bẩn, phấn hoa, lông vật nuôi hoặc chất nhầy xâm nhập vào niêm mạc mũi, cơ thể sẽ kích hoạt phản xạ hắt hơi. Quá trình này diễn ra rất nhanh chóng:
- Niêm mạc mũi bị kích thích.
- Tín hiệu được truyền đến não bộ.
- Não bộ ra lệnh cho các cơ ở ngực, bụng và cơ hoành co thắt mạnh.
- Không khí từ phổi bị đẩy ra ngoài với tốc độ cao qua mũi và miệng, mang theo các tác nhân gây kích thích.
Như vậy, hắt hơi đóng vai trò như một “chiếc máy quét” tự nhiên, giúp làm sạch đường thở và bảo vệ cơ thể khỏi các tác nhân gây hại.
Tại sao trẻ sơ sinh hắt hơi nhiều hơn người lớn?
Có một số lý do khiến trẻ sơ sinh hắt hơi nhiều hơn người lớn:
- Đường thở nhỏ: Đường thở của trẻ sơ sinh còn rất nhỏ hẹp, dễ bị tắc nghẽn bởi bụi bẩn, chất nhầy hoặc thậm chí là sữa trào ngược.
- Hệ miễn dịch chưa hoàn thiện: Hệ miễn dịch của trẻ sơ sinh chưa phát triển đầy đủ, do đó dễ bị kích ứng bởi các tác nhân từ môi trường bên ngoài.
- Chủ yếu thở bằng mũi: Trẻ sơ sinh chủ yếu thở bằng mũi trong những tháng đầu đời. Việc này khiến mũi dễ bị khô và kích ứng hơn.
Phân biệt hắt hơi sinh lý và hắt hơi bệnh lý
Điều quan trọng là cha mẹ cần phân biệt giữa hắt hơi sinh lý (bình thường) và hắt hơi bệnh lý (kèm theo các triệu chứng bệnh).
- Hắt hơi sinh lý: Thường xảy ra đơn lẻ hoặc vài lần trong ngày, không kèm theo các triệu chứng khác như sốt, chảy nước mũi, ho… Bé vẫn ăn ngủ bình thường.
- Hắt hơi bệnh lý: Thường xảy ra liên tục, kéo dài và kèm theo các triệu chứng khác như sốt, chảy nước mũi đặc, ho, khó thở, quấy khóc, bỏ bú…
“Hắt hơi là phản xạ tự nhiên và cần thiết cho trẻ sơ sinh. Tuy nhiên, cha mẹ cần quan sát kỹ các triệu chứng đi kèm để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe của bé.”
Các Nguyên Nhân Khiến Trẻ Sơ Sinh Bị Hắt Hơi Nhiều
Có nhiều nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh bị hắt hơi nhiều, bao gồm cả các yếu tố môi trường và các bệnh lý.
Kích ứng từ môi trường (bụi, lông vật nuôi, phấn hoa, khói thuốc)
Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất. Bụi bẩn, lông vật nuôi, phấn hoa, khói thuốc lá, nước hoa hoặc các chất tẩy rửa có mùi mạnh có thể kích ứng niêm mạc mũi của bé và gây hắt hơi.
Thay đổi thời tiết, nhiệt độ
Thay đổi thời tiết, đặc biệt là khi trời lạnh hoặc khô, có thể làm khô niêm mạc mũi của bé, khiến bé dễ bị hắt hơi.
Khô mũi do thời tiết hoặc điều hòa
Việc sử dụng điều hòa thường xuyên cũng có thể làm khô không khí trong phòng và gây khô mũi cho bé, dẫn đến hắt hơi.
Do sữa trào ngược lên mũi
Ở trẻ sơ sinh, hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện, dễ bị trào ngược sữa lên mũi, gây kích ứng và hắt hơi.
Nhiễm trùng đường hô hấp (cảm lạnh, cúm)
Hắt hơi cũng là một trong những triệu chứng sớm của nhiễm trùng đường hô hấp như cảm lạnh hoặc cúm. Trong trường hợp này, hắt hơi thường đi kèm với các triệu chứng khác như sốt, chảy nước mũi, ho, quấy khóc…
Khi Nào Cần Lo Lắng Về Tình Trạng Hắt Hơi Của Bé?
Mặc dù hắt hơi là một phản xạ bình thường, nhưng cha mẹ cần đặc biệt lưu ý khi bé có những dấu hiệu sau, vì đó có thể là dấu hiệu của bệnh lý và cần được đưa đến bác sĩ thăm khám:
Hắt hơi kèm theo sốt cao
Nếu bé hắt hơi liên tục và kèm theo sốt cao (trên 38.5°C), đặc biệt là sốt cao không hạ sau khi đã sử dụng thuốc hạ sốt, cha mẹ cần đưa bé đến bác sĩ ngay lập tức.
Khó thở, thở khò khè, thở nhanh
Khó thở, thở khò khè hoặc thở nhanh là những dấu hiệu nghiêm trọng cho thấy bé có thể gặp vấn đề về đường hô hấp. Nếu bé hắt hơi kèm theo các triệu chứng này, cha mẹ cần đưa bé đi cấp cứu ngay.
Bỏ bú, bú kém, quấy khóc nhiều
Nếu bé hắt hơi kèm theo bỏ bú, bú kém hoặc quấy khóc nhiều một cách bất thường, đó có thể là dấu hiệu bé đang cảm thấy khó chịu và cần được bác sĩ kiểm tra.
Chảy nước mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh
Nước mũi đặc, có màu vàng hoặc xanh thường là dấu hiệu của nhiễm trùng. Nếu bé hắt hơi kèm theo dịch mũi như vậy, cha mẹ nên đưa bé đến bác sĩ để được điều trị bằng kháng sinh (nếu cần).
Cách Chăm Sóc Bé Khi Bị Hắt Hơi Nhiều Tại Nhà
Trong trường hợp bé chỉ bị hắt hơi sinh lý hoặc hắt hơi do kích ứng nhẹ, cha mẹ có thể áp dụng một số biện pháp chăm sóc tại nhà để giúp bé cảm thấy dễ chịu hơn:
Vệ sinh mũi cho bé bằng nước muối sinh lý
Vệ sinh mũi cho bé bằng nước muối sinh lý là một biện pháp hiệu quả giúp loại bỏ bụi bẩn, chất nhầy và làm thông thoáng đường thở.
Cách nhỏ mũi cho trẻ sơ sinh
- Đặt bé nằm nghiêng đầu sang một bên.
- Nhỏ 2-3 giọt nước muối sinh lý vào lỗ mũi phía trên.
- Giữ bé ở tư thế đó trong vài giây để nước muối chảy xuống và làm loãng dịch nhầy.
- Dùng tăm bông sạch nhẹ nhàng lau sạch dịch nhầy ở cửa mũi.
- Lặp lại tương tự với bên mũi còn lại.
Cách hút mũi cho trẻ sơ sinh
Nếu dịch mũi quá nhiều và đặc, cha mẹ có thể sử dụng dụng cụ hút mũi để hút dịch nhầy ra ngoài. Tuy nhiên, cần thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm tổn thương niêm mạc mũi của bé.
- Nhỏ nước muối sinh lý vào mũi bé như hướng dẫn trên.
- Bóp nhẹ dụng cụ hút mũi trước khi đưa vào mũi bé.
- Đưa đầu hút vào cửa mũi bé và nhẹ nhàng thả tay bóp để hút dịch nhầy ra.
- Lặp lại vài lần cho đến khi mũi bé thông thoáng.
- Vệ sinh dụng cụ hút mũi sau mỗi lần sử dụng.
Đảm bảo độ ẩm không khí trong phòng
Không khí khô có thể làm khô niêm mạc mũi của bé và gây hắt hơi. Cha mẹ có thể sử dụng máy tạo ẩm hoặc đặt một chậu nước trong phòng để tăng độ ẩm không khí.
Giữ ấm cho bé, đặc biệt là khi trời lạnh
Giữ ấm cho bé, đặc biệt là khi thời tiết lạnh, giúp bé tránh bị cảm lạnh và hắt hơi.
Tránh các tác nhân gây kích ứng
Dọn dẹp nhà cửa thường xuyên, hạn chế khói bụi, lông vật nuôi, nước hoa, khói thuốc lá và các chất tẩy rửa có mùi mạnh trong môi trường sống của bé.
Phòng Ngừa Tình Trạng Hắt Hơi Nhiều Ở Trẻ Sơ Sinh
Để phòng ngừa tình trạng hắt hơi nhiều ở trẻ sơ sinh, cha mẹ nên:
Giữ vệ sinh môi trường sống
Vệ sinh nhà cửa, chăn ga gối nệm thường xuyên để loại bỏ bụi bẩn và các tác nhân gây kích ứng.
Rửa tay sạch sẽ cho cả bé và người chăm sóc
Rửa tay sạch sẽ cho cả bé và người chăm sóc là một biện pháp quan trọng để ngăn ngừa lây lan vi khuẩn và virus.
Hạn chế tiếp xúc với người bệnh
Tránh cho bé tiếp xúc với những người đang bị bệnh đường hô hấp, đặc biệt là vào mùa dịch bệnh.
Kết Luận
Hắt hơi là một phản xạ tự nhiên giúp bảo vệ đường thở của trẻ sơ sinh. Trong hầu hết các trường hợp, hắt hơi không đáng lo ngại. Tuy nhiên, cha mẹ cần quan sát kỹ các triệu chứng đi kèm và áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà phù hợp. Nếu bé có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy đưa bé đến bác sĩ để được thăm khám và tư vấn kịp thời.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
Tôi cần lo lắng nếu bé sơ sinh của tôi hay bị hắt hơi không? Không, việc trẻ sơ sinh hắt hơi thường xuyên là phản xạ bình thường và lành mạnh. Hắt hơi giúp cơ thể loại bỏ bụi và các hạt lạ từ đường thở và đảm bảo đường thở luôn thông thoáng.
Làm cách nào để khắc phục tình trạng trẻ sơ sinh hắt hơi nhiều? Bạn có thể nghiêng đầu bé sang một bên và vệ sinh mũi bé bằng tăm bông hoặc sử dụng dụng cụ hút mũi để loại bỏ dịch mũi. Đồng thời, đảm bảo người chăm sóc rửa tay sạch sẽ và không tiếp xúc với các chất gây kích ứng như khói thuốc lá và không khí ô nhiễm.
Khi nào tôi nên tham khảo ý kiến bác sĩ? Nếu bé hắt hơi liên tục trong thời gian dài hoặc có những triệu chứng đáng lo ngại khác, bạn nên tham khảo ý kiến bác sĩ để xác định nguyên nhân và được điều trị thích hợp.
Tôi cần làm gì để đảm bảo không khí trong nhà luôn trong lành? Hạn chế đốt hương, không hút thuốc lá trong nhà, thường xuyên dọn dẹp nhà cửa và hút bụi để đảm bảo không khí trong nhà luôn trong lành.
Bé của tôi cần tiếp xúc với người bị cảm lạnh không? Bạn nên đảm bảo rằng ai tiếp xúc với bé cần rửa tay sạch sẽ và không có triệu chứng cảm lạnh như ho và sổ mũi.
Nguồn: Tổng hợp
