Thoái hóa cột sống cổ và thắt lưng: Định nghĩa và triệu chứng

Thoái hóa cột sống cổ và thắt lưng là hai dạng thoái hóa thường gặp nhất. Cổ và thắt lưng là hai bộ phận chịu áp lực lớn của cơ thể nên không thể tránh khỏi việc bị thoái hóa theo thời gian.

Nguyên nhân gây thoái hóa cột sống

Bệnh thoái hóa do tác nhân chủ yếu là tổn thương lâu ngày và hệ lụy của tuổi tác nên phần lớn căn bệnh này thường gặp ở những người lớn tuổi. Nhưng hiện nay, căn bệnh này đang dần trẻ hóa bởi số lượng người trẻ mắc bệnh rất nhiều. Phần lớn là do thói quen sinh hoạt không khoa học hoặc phải lao động nhiều, nặng nhọc.

Các nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Tuổi tác và quá trình lão hóa tự nhiên: Theo thời gian, sụn khớp và đĩa đệm bị bào mòn, giảm khả năng đàn hồi và chịu lực.
• Yếu tố nghề nghiệp: Công việc nặng nhọc, tư thế làm việc không đúng có thể gây áp lực lên cột sống.
• Chấn thương cột sống trong quá khứ: Chấn thương hoặc phẫu thuật cột sống có thể dẫn đến thoái hóa sớm.
• Yếu tố di truyền và các bệnh lý liên quan: Một số người có nguy cơ cao hơn do yếu tố di truyền hoặc mắc các bệnh lý như viêm khớp dạng thấp.

Triệu chứng của thoái hóa cột sống cổ

Thoái hóa đốt sống cổ là tình trạng cột sống cổ bị suy giảm chức năng hoạt động, đĩa đệm bị xẹp, xơ hóa và kém đàn hồi. Khu vực cổ, vai, lưng trên và đôi khi là lưng giữa của người bệnh sẽ bị đau nhức, khó chịu. Khi bệnh trở nặng, cơn đau có thể lan xuống cánh tay và bàn tay, thậm chí là các ngón tay. Bệnh nhân còn có thể đau đầu thường xuyên.

Các triệu chứng thường gặp bao gồm:

• Đau và cứng cổ: Người bệnh cảm thấy đau nhức và cứng ở vùng cổ, đặc biệt sau khi ngủ dậy hoặc ngồi lâu.
• Đau lan xuống vai và cánh tay: Cơn đau có thể lan từ cổ xuống vai và cánh tay, gây tê bì hoặc yếu cơ.
• Chóng mặt, đau đầu: Thoái hóa cột sống cổ có thể gây chóng mặt, đau đầu, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.

Biến chứng có thể xảy ra

Nếu không được điều trị kịp thời, thoái hóa cột sống có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng:

• Hẹp ống sống, chèn ép rễ thần kinh: Gây đau đớn, tê bì và yếu cơ.
• Mất cảm giác hoặc chức năng vận động: Trường hợp nặng có thể dẫn đến mất cảm giác hoặc liệt.
• Biến dạng cột sống: Gù, vẹo cột sống ảnh hưởng đến dáng đi và chất lượng cuộc sống.

Phương pháp chẩn đoán

Để chẩn đoán thoái hóa cột sống, bác sĩ thường thực hiện:

• Khám lâm sàng: Đánh giá triệu chứng, kiểm tra phạm vi chuyển động và phản xạ.
• Chụp X-quang, MRI: Xác định mức độ thoái hóa, phát hiện gai xương hoặc hẹp ống sống.
• Các xét nghiệm khác: Loại trừ các nguyên nhân khác gây đau cột sống.

Phương pháp điều trị

Chữa trị bệnh theo phác đồ của bác sĩ. Điều trị bệnh thoái hóa có 2 cách phổ biến là điều trị phẫu thuật và điều trị không phẫu thuật. Tuy bệnh không thể chữa trị dứt điểm nhưng các phương pháp này là rất cần thiết để người bệnh có thể sống hòa thuận với bệnh.

Điều trị không dùng thuốc

• Vật lý trị liệu: Các bài tập tăng cường cơ bắp, cải thiện linh hoạt và giảm đau.
• Châm cứu, massage: Giúp giảm đau và thư giãn cơ bắp.

Điều trị bằng thuốc

• Thuốc giảm đau, chống viêm: Giúp giảm đau và viêm nhiễm.
• Thuốc giãn cơ: Giảm co thắt cơ bắp.
• Tiêm corticosteroid: Giảm viêm và đau trong trường hợp nặng.

Phẫu thuật trong điều trị thoái hóa cột sống

Trong một số trường hợp nghiêm trọng, khi các phương pháp điều trị khác không mang lại hiệu quả, bác sĩ có thể đề nghị phẫu thuật. Một số phương pháp phổ biến bao gồm:

• Phẫu thuật cắt bỏ gai xương: Gai xương có thể chèn ép dây thần kinh, gây đau và tê bì. Loại bỏ gai xương giúp giảm áp lực lên dây thần kinh.
• Hợp nhất đốt sống: Hai hoặc nhiều đốt sống được cố định lại với nhau để giảm đau và ổn định cột sống.
• Thay đĩa đệm nhân tạo: Khi đĩa đệm bị hư hại nặng, thay thế bằng đĩa đệm nhân tạo giúp phục hồi chức năng của cột sống.

Phẫu thuật luôn tiềm ẩn rủi ro, vì vậy bạn cần trao đổi kỹ với bác sĩ để đưa ra quyết định phù hợp.

Cách phòng ngừa thoái hóa cột sống cổ và thắt lưng

Dù không thể ngăn chặn hoàn toàn quá trình lão hóa, bạn có thể giảm nguy cơ thoái hóa cột sống bằng những biện pháp sau:

1. Duy trì tư thế đúng

• Khi ngồi làm việc, giữ lưng thẳng, hai chân đặt trên sàn.
• Không cúi đầu quá lâu khi dùng điện thoại, tránh gây áp lực lên cột sống cổ.
• Khi nâng vật nặng, hãy ngồi xuống và dùng lực từ chân thay vì cúi người xuống.

2. Tập luyện thể dục thường xuyên

Tập thể dục giúp duy trì sự linh hoạt và sức mạnh của cột sống. Một số bài tập tốt cho cột sống bao gồm:

• Bơi lội: Giúp giảm áp lực lên cột sống và tăng cường cơ bắp.
• Yoga: Tăng sự linh hoạt, cải thiện tư thế.
• Đi bộ: Giúp duy trì sự dẻo dai của cột sống mà không gây áp lực lớn.

3. Chế độ dinh dưỡng khoa học

Một chế độ ăn uống cân bằng giúp duy trì sức khỏe xương khớp:

• Thực phẩm giàu canxi: Sữa, cá hồi, rau xanh.
• Thực phẩm giàu vitamin D: Ánh nắng mặt trời, lòng đỏ trứng.
• Thực phẩm giàu omega-3: Cá hồi, hạt chia, dầu ô liu giúp giảm viêm và bảo vệ sụn khớp.

4. Kiểm soát cân nặng

Thừa cân làm tăng áp lực lên cột sống, đặc biệt là vùng thắt lưng. Duy trì cân nặng hợp lý giúp giảm nguy cơ thoái hóa.

5. Tránh thói quen xấu

• Hạn chế ngồi lâu, nên đứng dậy đi lại sau mỗi 30-60 phút.
• Không mang vác vật nặng quá mức.
• Hạn chế sử dụng giày cao gót thường xuyên.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

1. Thoái hóa cột sống có chữa khỏi được không?

Thoái hóa cột sống là quá trình lão hóa tự nhiên, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, các phương pháp điều trị có thể giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn chặn tiến triển của bệnh.

2. Thoái hóa cột sống có nguy hiểm không?

Nếu không điều trị kịp thời, bệnh có thể dẫn đến chèn ép dây thần kinh, gây đau đớn, hạn chế vận động và thậm chí mất khả năng đi lại.

3. Có nên tự điều trị thoái hóa cột sống tại nhà không?

Bạn có thể áp dụng các biện pháp như tập thể dục, duy trì tư thế đúng, ăn uống khoa học. Tuy nhiên, nếu cơn đau kéo dài hoặc nặng hơn, hãy đi khám bác sĩ để có hướng điều trị phù hợp.

4. Làm thế nào để ngủ ngon khi bị thoái hóa cột sống?

• Dùng gối có độ cao phù hợp để giữ cột sống thẳng.
• Ngủ ở tư thế nằm nghiêng hoặc nằm ngửa, tránh nằm sấp.
• Sử dụng đệm có độ cứng vừa phải để hỗ trợ lưng.

Áp dụng các biện pháp phòng ngừa và điều trị sớm sẽ giúp bạn kiểm soát thoái hóa cột sống hiệu quả, duy trì cuộc sống khỏe mạnh và linh hoạt hơn!

Nguồn: Tổng hợp