Thiếu canxi và vitamin d ở trẻ sơ sinh: tác hại và cách bổ sung hiệu quả

Thiếu hụt canxi và vitamin D là vấn đề thường gặp ở trẻ sơ sinh, gây không ít lo lắng cho các bậc cha mẹ. Các bé dễ bị quấy khóc, khó ngủ, giật mình, còi xương và phát triển kém nếu không được cung cấp đủ hai dưỡng chất này. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp cái nhìn sâu sắc về tác hại khi trẻ thiếu canxi và vitamin D, đồng thời hướng dẫn cách bổ sung phù hợp giúp bé phát triển khỏe mạnh.

Hậu Quả Của Việc Thiếu Canxi và Vitamin D Ở Trẻ Sơ Sinh

Canxi và vitamin D đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự phát triển toàn diện của trẻ nhỏ, đặc biệt là trong giai đoạn sơ sinh và những năm đầu đời.

• Canxi: Là thành phần chủ yếu tạo nên cấu trúc xương và răng, đảm bảo sự phát triển chắc khỏe cho hệ xương của bé.
• Vitamin D: Giúp cơ thể hấp thụ canxi một cách hiệu quả, hỗ trợ cân bằng photpho để duy trì sự phát triển xương và phòng ngừa còi xương.

“Thiếu canxi khiến trẻ còi xương, chậm lớn. Vitamin D là yếu tố quyết định để cơ thể bé hấp thụ canxi tốt hơn, do đó thiếu một trong hai dưỡng chất này khiến trẻ mãi ốm yếu.”

Khi trẻ bị thiếu canxi và vitamin D, ngoài triệu chứng còi xương, còn có thể gặp các hiện tượng như:

• Trẻ quấy khóc, khó ngủ, thường giật mình do co cơ hoặc đau xương.
• Tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, chậm phát triển thể chất so với các bạn cùng trang lứa.
• Ảnh hưởng đến sự hấp thu chất dinh dưỡng khác như vitamin A, vitamin C, magie, kẽm, làm bệnh còi xương trở nên nghiêm trọng hơn.

Thiếu canxi và vitamin D nếu kéo dài có thể dẫn tới nhiều biến chứng nguy hiểm hơn như:

• Co giật do hạ canxi huyết: Là hiện tượng thường xảy ra khi canxi máu quá thấp, gây ra các cơn co thắt cơ bất thường ở trẻ.
• Rối loạn phát triển thần kinh: Canxi và vitamin D tham gia vào hoạt động của hệ thần kinh; thiếu hụt dẫn đến các vấn đề về vận động và tư duy sau này.
• Hệ miễn dịch suy giảm: Vitamin D còn có vai trò quan trọng trong hỗ trợ miễn dịch, nên thiếu hụt dễ làm trẻ mắc bệnh nhiễm trùng, cảm cúm thường xuyên.

Tại Sao Cần Đảm Bảo Cung Cấp Đủ Canxi và Vitamin D Cho Trẻ ?

Cung cấp đầy đủ canxi và vitamin D trong thời kỳ mang thai và cho con bú sẽ giúp xây dựng nền móng vững chắc cho sự phát triển sức khỏe xương của trẻ. Những nghiên cứu khoa học đã khuyến cáo:

• Phụ nữ mang thai cần bổ sung đủ vitamin D để con sinh ra có hệ xương khỏe mạnh, tránh nguy cơ còi xương bẩm sinh.
• Trẻ trong 2 năm đầu đời phải được đảm bảo cấp đủ vitamin D để hỗ trợ hấp thu canxi và photpho, ngăn ngừa còi xương, suy dinh dưỡng.

Quá trình bổ sung thiếu khoa học hoặc không đồng bộ giữa canxi và vitamin D có thể làm cho trẻ dù được cha mẹ chăm sóc kỹ lưỡng vẫn không thể phát triển toàn diện.

Việc thiếu cân đối giữa hai dưỡng chất này còn có thể gây ra:

1. Dư thừa canxi mà thiếu vitamin D: Khi trẻ được bổ sung nhiều canxi mà thiếu vitamin D, cơ thể không thể hấp thụ và chuyển hóa tốt, gây tích tụ canxi ở mô mềm, thận và gây sỏi thận.
2. Thiếu vitamin D kéo dài: Mặc dù có đủ canxi từ thức ăn, nhưng thiếu vitamin D sẽ làm giảm hấp thu đường ruột, khiến cơ thể dùng nguồn canxi dự trữ từ xương, làm xương yếu dần.
3. Ảnh hưởng đến khả năng vận động và phát triển do xương yếu: Trẻ có thể bị biến dạng xương, dễ gãy xương, chậm biết đi hoặc đi khập khiễng.

Cách Bổ Sung Canxi và Vitamin D An Toàn và Hiệu Quả Cho Trẻ Sơ Sinh

Việc bổ sung canxi và vitamin D cần được thực hiện dưới sự tư vấn của bác sĩ, tránh lạm dụng thuốc và ưu tiên các phương pháp tự nhiên nhằm tăng khả năng hấp thu và đảm bảo an toàn cho trẻ.

Bổ Sung Vitamin D Qua Tắm Nắng

Ánh nắng mặt trời là nguồn cung cấp vitamin D tự nhiên và quan trọng nhất :

• Vitamin D tiền chất dưới da khi tiếp xúc với tia tử ngoại sẽ chuyển hóa thành vitamin D3 – dạng dễ hấp thu và sử dụng nhất.
• Phụ nữ mang thai nên tắm nắng buổi sáng sớm từ 6h đến 7h để tăng cường hấp thu vitamin D.
• Trẻ sơ sinh cần được tắm nắng vào khung giờ 6h30 đến 7h30 sáng, đảm bảo ánh nắng chiếu trực tiếp lên da ở các vùng như lưng, bụng, mu bàn tay và chân.
• Thời gian tắm nắng nên điều chỉnh khoảng 10-15 phút mỗi ngày tùy theo độ tuổi và loại da của trẻ.
• Tránh để trẻ tắm nắng quá lâu vào giờ cao điểm để tránh cháy nắng và tổn thương da.

“Ánh nắng mặt trời có thể cung cấp từ 50 – 80% nhu cầu vitamin D của cơ thể, đóng vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển xương của trẻ sơ sinh.”

Bổ Sung Canxi và Vitamin D Qua Chế Độ Dinh Dưỡng

• Mẹ bầu nên ưu tiên ăn các thực phẩm giàu canxi như rau xanh, sữa và các sản phẩm từ sữa trong suốt thai kỳ.
• Chế độ ăn cần bổ sung thêm những thực phẩm chứa vitamin D (mặc dù ít), ví dụ cá béo, lòng đỏ trứng, và các loại sữa bột giàu vitamin D.
• Trẻ sơ sinh cần được bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu để nhận đủ dưỡng chất và vitamin D tự nhiên từ sữa mẹ.
• Từ tháng thứ 6 trở đi, kết hợp cho bé ăn dặm với các thực phẩm bổ sung canxi và vitamin D phù hợp.
• Quan sát phản ứng của trẻ khi ăn dặm để lựa chọn các nguồn thực phẩm phù hợp, tránh dị ứng.

Lưu Ý Khi Bổ Sung Canxi và Vitamin D Cho Trẻ

• Không tự ý cho trẻ dùng thuốc bổ sung canxi và vitamin D mà chưa có chỉ định của bác sĩ.
• Ưu tiên bổ sung từ nguồn tự nhiên, kết hợp tắm nắng hợp lý để đảm bảo an toàn và hiệu quả hấp thu.
• Theo dõi sự phát triển của trẻ và thăm khám định kỳ để xác định chính xác nhu cầu bổ sung dinh dưỡng.
• Tránh bổ sung quá liều canxi hoặc vitamin D vì có thể gây các tác dụng phụ không mong muốn như táo bón, buồn nôn, hoặc ngộ độc vitamin D.
• Giữ cho bé có thói quen vận động nhẹ nhàng hàng ngày để xương phát triển chắc khỏe hơn.

Lời khuyên từ Pharmacity

Các bậc phụ huynh cần đặc biệt quan tâm đến việc bổ sung canxi và vitamin D cho trẻ sơ sinh bằng cách kết hợp hài hòa giữa chế độ dinh dưỡng hợp lý, tắm nắng khoa học và sử dụng thuốc bổ sung theo đúng chỉ dẫn của bác sĩ. Ngoài ra, bạn có thể tham khảo ý kiến dược sĩ và bác sĩ tại cửa hàng để được tư vấn chi tiết hơn phù hợp với lứa tuổi cũng như tình trạng sức khỏe của trẻ.

Câu hỏi thường gặp

1. Bé sơ sinh cần bổ sung bao nhiêu vitamin D mỗi ngày?
   Theo khuyến cáo, trẻ sơ sinh nên bổ sung khoảng 400 IU (đơn vị quốc tế) vitamin D mỗi ngày để đảm bảo hấp thu canxi và phát triển xương tốt.
2. Trẻ bao nhiêu tháng có thể bắt đầu tắm nắng?
   Trẻ lớn hơn 15 ngày tuổi đã có thể bắt đầu tập tắm nắng với thời gian ngắn (khoảng 5-10 phút mỗi ngày) vào khung giờ sáng sớm 6h30-7h30.
3. Có cần thiết phải bổ sung canxi qua thuốc khi trẻ bú mẹ hoàn toàn không?
   Nếu trẻ bú mẹ hoàn toàn và mẹ bổ sung đủ canxi, vitamin D thì việc bổ sung thuốc canxi thường không cần thiết. Tuy nhiên, cần theo dõi sức khỏe định kỳ và làm xét nghiệm nếu cần thiết để quyết định cụ thể.
4. Làm sao biết trẻ bị thiếu vitamin D và canxi?
   Các dấu hiệu thường gặp là quấy khóc nhiều, giật mình, chậm phát triển vận động, dễ gãy xương hoặc bị co giật. Để xác định chính xác, cần đi khám và làm xét nghiệm máu.
5. Bổ sung canxi và vitamin D quá liều có gây hại không?
   Có, bổ sung quá liều có thể gây ra các vấn đề như buồn nôn, táo bón, tích tụ canxi trong thận, suy thận và các biến chứng nguy hiểm khác. Vì vậy, chỉ bổ sung theo hướng dẫn của chuyên gia.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.