Thanh cua là gì? bí mật về thành phần, giá trị dinh dưỡng và lợi ích sức khỏe bạn cần biết

Thanh cua, một nguyên liệu quen thuộc trong ẩm thực hải sản, tạo nên từ thịt cá đã qua xử lý kỹ lưỡng và được chế biến dưới dạng thanh. Tuy được coi là “bản giả” của thịt cua thật, thanh cua lại chiếm được cảm tình của nhiều người nhờ hương vị tuyệt vời và giá thành hợp lý. Tuy nhiên, bạn có bao giờ tự hỏi thanh cua thực sự được làm từ gì, giá trị dinh dưỡng ra sao hay liệu nó có an toàn và tốt cho sức khỏe không? Trong bài viết này, chúng tôi sẽ cung cấp một góc nhìn toàn diện, khoa học và chi tiết nhất về thanh cua qua các khía cạnh kinh nghiệm, chuyên môn, uy tín và độ tin cậy nhằm giúp bạn lựa chọn thông minh khi sử dụng thực phẩm này.

Thanh cua là gì và quy trình chế biến ra sao?

Thanh cua thực chất là sản phẩm được tạo ra từ thịt cá đã được lọc bỏ xương, sau đó nghiền nhuyễn thành dạng bột nhão gọi là surimi, rồi trộn với các nguyên liệu khác để tạo hương vị và kết cấu ngon miệng. Surimi thường được làm từ cá minh thái do loại cá này có mùi vị nhẹ và dễ dàng chế biến. Hỗn hợp này được đun nóng và ép thành hình dạng thanh, bắt mắt, trông gần giống như thịt cua thật.

“Mặc dù thanh cua bắt nguồn từ hải sản, nhưng hầu hết sản phẩm không chứa hoặc chỉ chứa rất ít thịt cua thật, do đó thường được gọi là ‘xúc xích của biển’.”

Trên thị trường, thanh cua đôi khi được dán nhãn dưới tên “giả cua” hoặc “protein cá pha cua” và cần tuân thủ quy định dán nhãn của từng quốc gia. Ở Nhật Bản, sản phẩm tương tự gọi là kamaboko — một món ăn truyền thống nổi tiếng.

Quy trình chế biến thanh cua bao gồm các bước chính:

1. Lọc cá: Cá tươi được lấy thịt, loại bỏ xương và nội tạng.
2. Xay nhuyễn và rửa: Thịt cá được xay thành bột nhão rồi rửa nhiều lần để loại bỏ mùi tanh và tạp chất.
3. Trộn nguyên liệu: Surimi kết hợp với tinh bột, đường, muối, dầu thực vật và các chất phụ gia khác.
4. Tạo hình: Hỗn hợp được ép và tạo hình thành từng thanh hoặc miếng theo kích cỡ yêu cầu.
5. Hấp hoặc luộc chín: Thanh cua được hấp hoặc luộc chín nhằm ổn định kết cấu.
6. Làm lạnh và đóng gói: Sản phẩm được làm lạnh và đóng gói chân không để giữ độ tươi và phòng ngừa vi khuẩn.

Tóm lại, thanh cua là một sản phẩm biến đổi từ nguyên liệu cá thành dạng thanh, tối ưu về khả năng bảo quản và tiện lợi khi sử dụng.

Thành phần dinh dưỡng của thanh cua và so sánh với cua thật

Thanh cua có lượng calo gần tương tự với cua thật. Tuy nhiên, tỷ lệ dinh dưỡng phía sau thì lại khác biệt đáng kể:

• Carbohydrate: Thanh cua chứa khoảng 63% lượng calo từ carbohydrate, chủ yếu do các loại tinh bột và đường được thêm vào trong quá trình sản xuất.
• Protein: Trong khi đó, 80% lượng calo trong cua hoàng đế Alaska đến từ protein chất lượng cao.
• Vitamin và khoáng chất: Cua thật nổi trội hơn về vitamin B12, kẽm và selen — những chất quan trọng cho hệ miễn dịch và chức năng thần kinh.
• Omega-3: Hàm lượng axit béo omega-3 có lợi trong cua thật cũng vượt trội; dù một số loại thanh cua có bổ sung dầu cá, nhưng điều này không phổ biến.
• Natri: Cua thật thường có lượng muối (natri) cao hơn; tuy nhiên cả hai loại đều phải kiểm soát mức natri dưới giới hạn an toàn hàng ngày (2300 mg).

Điều này xuất phát từ việc cá minh thái, nguyên liệu chủ yếu để làm surimi, vốn chứa ít dưỡng chất hơn so với thịt cua thật và sự pha trộn thêm nhiều thành phần phụ gia như tinh bột, đường, muối, làm giảm chất lượng dinh dưỡng tổng thể của thanh cua.

Bên cạnh đó, một số nghiên cứu cũng chỉ ra:

• Hàm lượng cholesterol: Thanh cua thường có mức cholesterol thấp hơn so với cua thật, giúp hỗ trợ kiểm soát mỡ máu ở người bệnh tim mạch.
• Hàm lượng chất béo: Thanh cua chứa ít chất béo bão hòa hơn, nhất là những sản phẩm được bổ sung dầu thực vật có lợi.
• Hàm lượng chất bảo quản: Một số loại thanh cua có thể chứa các chất bảo quản và tạo màu để tăng độ bắt mắt, đây là yếu tố cần lưu ý khi lựa chọn sản phẩm.

Do vậy, thanh cua là lựa chọn phù hợp để bổ sung protein với mức chi phí tiết kiệm, nhưng không thể thay thế hoàn toàn giá trị dinh dưỡng của cua thật.

Các thành phần phổ biến trong thanh cua

Hiểu rõ thành phần là cách tốt nhất giúp người tiêu dùng lựa chọn thực phẩm an toàn và phù hợp. Một số thành phần chính trong thanh cua bao gồm:

• Surimi: Thịt cá đã xay nhuyễn (thường là cá minh thái), chiếm từ 35% đến 50% trọng lượng sản phẩm.
• Nước: Giúp điều chỉnh kết cấu và tạo độ ẩm cho thanh cua, đây là thành phần dồi dào thứ hai.
• Tinh bột: Có thể dùng bột khoai tây, bột lúa mì, bột ngô hoặc bột sắn giúp làm đặc và tạo độ dai cho sản phẩm.
• Protein bổ sung: Thường là lòng trắng trứng hoặc đậu nành, để tăng hàm lượng protein và cải thiện kết cấu, màu sắc.
• Đường và sorbitol: Giúp giữ độ tươi và kéo dài thời gian bảo quản, đồng thời tạo hương vị nhẹ.
• Dầu thực vật: Dầu hướng dương, đậu nành hoặc dầu cá được thêm vào để làm mềm, cải thiện độ bóng và hạn sử dụng.
• Muối (natri clorua): Tăng hương vị và giữ kết cấu gel đặc trưng cho thịt cá băm.

Bên cạnh đó, một số sản phẩm còn chứa:

• Chất điều chỉnh độ acid (E260 axit acetic): Giúp ổn định độ pH, ngăn ngừa sự phát triển của vi khuẩn.
• Chất tạo màu thực phẩm: Như màu tự nhiên (annatto, caroten) để tạo sắc đỏ bắt mắt giống thịt cua thật.
• Chất kết dính: Giúp giữ kết cấu chắc chắn hơn, hạn chế tách nước trong khi bảo quản và chế biến.

Sau khi hỗn hợp được phối trộn, thanh cua sẽ được nấu chín, tạo hình và xử lý chân không để loại bỏ vi khuẩn gây hại, đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm.

Lợi ích nổi bật khi sử dụng thanh cua

Có nhiều lý do khiến thanh cua có sức hấp dẫn lớn trong thực đơn nhiều gia đình:

• Chi phí hợp lý: Thanh cua có giá thành thấp hơn nhiều so với cua thật, giúp tiết kiệm ngân sách mà vẫn tận hưởng hương vị hải sản.
• Tiện dụng và dễ chế biến: Bạn có thể dùng thanh cua ngay không cần tốn thời gian sơ chế phức tạp, phù hợp cho những món salad, sushi hoặc ăn nhẹ.
• Phù hợp với chế độ ăn đa dạng: Một số sản phẩm không chứa gluten và nguyên liệu biến đổi gen, hỗ trợ cho người thận trọng về dị ứng hoặc đặc thù dinh dưỡng.
• Thời gian bảo quản lâu dài: Nhờ vào quy trình xử lý và đóng gói hiện đại, thanh cua có thể bảo quản lâu hơn so với cua tươi sống.
• Đa dạng cách chế biến: Thanh cua có thể dùng trong nhiều món bánh, lẩu, cuốn, súp hoặc ăn kèm cùng rau củ, gia tăng phong phú khẩu vị.

Nhờ đó, thanh cua là sự lựa chọn lý tưởng cho những ai muốn thưởng thức hương vị cua biển mà không quá lo ngại về giá thành và thời gian chuẩn bị.

Những rủi ro và lưu ý khi chọn và sử dụng thanh cua

Dù thanh cua có vẻ là giải pháp tiện lợi, người tiêu dùng cần cảnh giác với một số nguy cơ tiềm ẩn:

• Dán nhãn sai lệch: Một số sản phẩm nhập khẩu không ghi đầy đủ thành phần hoặc ghi nhãn không chính xác, làm tăng nguy cơ dị ứng hoặc ngộ độc thực phẩm.
• Dị ứng thực phẩm: Surimi được làm từ cá, đóng vai trò là dị nguyên hàng đầu, và đôi khi còn chứa trứng, đậu nành hoặc lúa mì. Người bị dị ứng cần đọc kỹ nhãn mác.
• Ảnh hưởng môi trường: Việc khai thác cá minh thái quá mức để làm surimi gây áp lực lớn lên hệ sinh thái biển, ảnh hưởng đến các loài động vật phụ thuộc.
• Chất bảo quản và phụ gia: Một số thanh cua có thể chứa lượng chất bảo quản vượt mức an toàn hoặc các phụ gia nhân tạo không tốt cho sức khỏe nếu tiêu thụ quá nhiều.
• Nguy cơ ô nhiễm kim loại nặng: Nếu không được kiểm soát tốt, nguyên liệu cá và quá trình chế biến có thể dẫn đến tồn dư các kim loại nặng như thủy ngân, cadmium.

“Để bảo vệ sức khỏe và môi trường, lựa chọn thanh cua có nguồn gốc minh bạch và dán nhãn rõ ràng là điều nên làm.”

Lời khuyên từ Pharmacity

• Chọn mua thanh cua tại các cửa hàng uy tín, có thông tin rõ ràng về xuất xứ và thành phần sản phẩm.
• Ưu tiên các sản phẩm được chứng nhận an toàn thực phẩm hoặc có nhãn mác kiểm định minh bạch.
• Đọc kỹ thành phần để tránh các nguyên liệu bạn bị dị ứng và hạn chế tiếp xúc với phụ gia không cần thiết.
• Bảo quản thanh cua đúng cách trong ngăn mát hoặc ngăn đông tủ lạnh để giữ chất lượng và hạn chế vi sinh vật.
• Sử dụng thanh cua trong các món ăn kết hợp nhiều rau củ để cân bằng dinh dưỡng và tăng cường sức khỏe.

Câu hỏi thường gặp

1. Thanh cua có phải thực phẩm lành mạnh không?
   Thanh cua là nguồn cung cấp protein dễ tiêu hóa với giá thành hợp lý, nhưng chứa nhiều tinh bột và phụ gia nên không thể thay thế hoàn toàn cua thật trong chế độ ăn lành mạnh.
2. Người bị dị ứng hải sản có thể ăn thanh cua không?
   Không nên vì thanh cua làm từ cá và có thể chứa trứng, đậu nành hoặc lúa mì, dễ gây dị ứng. Cần kiểm tra kỹ thành phần trước khi dùng.
3. Thanh cua có chứa bao nhiêu thịt cua thật?
   Hầu hết thanh cua chứa rất ít hoặc không có thịt cua thật. Đa phần thành phần chính là surimi – làm từ cá xay nhuyễn.
4. Cách bảo quản thanh cua đúng cách là gì?
   Nên bảo quản thanh cua trong ngăn mát tủ lạnh nếu dùng trong vài ngày, hoặc ngăn đông nếu cần lưu giữ lâu. Tránh để thanh cua ngoài nhiệt độ phòng quá lâu.
5. Có nên dùng thanh cua cho trẻ nhỏ không?
   Thanh cua có thể dùng cho trẻ trên 1 tuổi nhưng nên chọn sản phẩm không chứa chất bảo quản và các phụ gia độc hại, đồng thời chế biến kỹ để đảm bảo an toàn.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.