Tất cả những gì bạn cần biết về xét nghiệm chức năng phổi và khám phổi
Bạn đã bao giờ tự hỏi rằng, hệ hô hấp của mình có thực sự khỏe mạnh? Với sự bùng phát của COVID-19 và các bệnh đường hô hấp khác, việc đánh giá chức năng phổi trở nên ngày càng quan trọng. Vậy, liệu bạn đã biết đủ về xét nghiệm phổi và khám phổi như thế nào hay chưa?
Cuộc sống hiện đại kèm theo đó là sự thay đổi về lối sống, thói quen và môi trường là những yếu tố đang làm xấu đi chức năng hô hấp của con người. Bằng chứng là các bệnh lý như ung thư phổi, COPD, hen,… ngày càng phổ biến và nguy hiểm. Thông qua bài viết này chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu xem có biện pháp nào để nhận biết sớm mối nguy hại với sức khỏe hơi thở của chúng ta hay không? Và cụ thể là chúng ta sẽ khám phổi như thế nào để tầm soát sớm các bệnh lý hô hấp thường gặp?
Xét nghiệm chức năng phổi (Khám phổi) là gì?
Xét nghiệm chức năng phổi hay khám phổi là một loạt các quy trình được thực hiện để đánh giá khả năng hoạt động của phổi trong cơ thể. Mục tiêu của xét nghiệm này là đo lường và đánh giá các thước đo khác nhau liên quan đến chức năng hô hấp, từ khả năng hít vào không khí đến sự trao đổi khí trong phổi và khả năng thở ra không khí.
“Sức khỏe phổi vô cùng quan trọng với cuộc sống.”
Các xét nghiệm chức năng phổi cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe của phổi và có thể được sử dụng để:
- Đánh giá bệnh lý phổi: Xác định và đánh giá các bệnh lý phổi như viêm phổi, suy hô hấp, hen suyễn, và bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD).
- Theo dõi tiến triển bệnh: Theo dõi sự tiến triển của bệnh phổi và hiệu quả của liệu pháp điều trị.
- Đánh giá chức năng phổi trước và sau điều trị: Đo lường hiệu quả của các liệu pháp điều trị như thuốc hoặc phẫu thuật.
- Đánh giá khả năng hoạt động của phổi: Đo lường khả năng hoạt động của phổi trong quá trình vận động hoặc thể dục.
- Đánh giá tình trạng sức khỏe tổng thể: Xác định tình trạng sức khỏe tổng thể của bệnh nhân và khả năng chịu đựng của hệ thống hô hấp.
Khi nào chúng ta nên xét nghiệm chức năng phổi?
Trước khi tìm hiểu quy trình khám phổi như thế nào, chúng ta cùng nhau đánh giá xem bản thân mình hoặc người thân có đang nằm trong nhóm đối tượng cần khám phổi hay không? Xét nghiệm đánh giá chức năng phổi là xét nghiệm cần thiết và bạn có thể làm định kỳ để bảo vệ sức khỏe hô hấp của mình. Nhưng không nhiều người thực sự quan tâm tới điều này. Tuy nhiên, nếu bạn hoặc người thân đang rơi vào một trong số những đối tượng sau đây thì hãy cân nhắc khám phổi ngay bạn nhé.
“Người có triệu chứng cảnh báo về chức năng phổi không tốt”
Bao gồm các triệu chứng như khó thở, hắt hơi, ho khan, khạc thở, hoặc cảm giác không thoải mái khi thở. Những người này cần được đánh giá để xác định nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của vấn đề.
“Những người tiếp xúc thường xuyên với chất ‘hại phổi'”
Các loại chất này có thể bao gồm khói thuốc lá, khói bụi, hóa chất công nghiệp, hóa chất trong môi trường làm việc (như amiang, hóa chất gây độc hại, khí độc,…). Xét nghiệm chức năng phổi ở những người này giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của phổi và đưa ra biện pháp phòng tránh hoặc điều trị phù hợp.
“Người mắc các bệnh như hen, phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD)”
Các bệnh này thường làm ảnh hưởng đến chức năng phổi và gây ra các triệu chứng như khó thở, ho, và cảm giác khó chịu khi thở. Xét nghiệm chức năng phổi được sử dụng để theo dõi tiến triển của bệnh và hiệu quả của liệu pháp điều trị.
“Bệnh nhân COPD là đối tượng nguy cơ cao cần khám phổi”
Những người sắp phẫu thuật hoặc đã phẫu thuật cũng cần xét nghiệm chức năng phổi để đánh giá chức năng phổi hiện tại và đưa ra quyết định liệu pháp trước và sau phẫu thuật.
“Người đã từng mắc COVID-19”
COVID-19 có thể gây ra tổn thương nặng nề cho phổi, từ viêm phổi đến tổn thương màng phổi và suy giảm chức năng hô hấp. Xét nghiệm chức năng phổi sau khi khỏi bệnh có thể cần thiết để đánh giá mức độ ảnh hưởng của bệnh và theo dõi diễn tiến của phục hồi.
Khám phổi như thế nào? Một số xét nghiệm phổi được thực hiện
Sau câu hỏi khám phổi là xét nghiệm dành cho ai thì việc khám phổi như thế nào cũng là điều được nhiều người quan tâm. Tùy vào từng loại chỉ định xét nghiệm mà quy trình này sẽ có đôi chút khác biệt. Tuy nhiên dưới đây là quy trình thực hiện một số xét nghiệm đánh giá chức năng phổi phổ biến:
- Spirometry (xét nghiệm dung tích không khí)
Các bước test dung tích phổi bao gồm:
- Chuẩn bị bệnh nhân: Bệnh nhân cần ngồi hoặc đứng thoải mái và thoải mái.
- Hướng dẫn hít sâu và hơi ra nhanh: Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn để hít sâu vào một máy đo dung tích không khí và sau đó hít ra hết khỏi máy một cách nhanh chóng.
- Lặp lại nhiều lần: Quy trình này thường được lặp lại nhiều lần để thu thập đủ dữ liệu.
- Đánh giá kết quả: Kết quả sẽ được đánh giá dựa trên dung tích không khí được đo và các tham số khác như lưu lượng thông khí.
- Diffusing Capacity Test (xét nghiệm khả năng truyền khí qua màng mỏng)
Sau đây là quy trình test khả năng thông khí qua màng phổi:
- Chuẩn bị bệnh nhân: Bệnh nhân cũng cần ngồi thoải mái.
- Hít khí chứa khí CO: Bệnh nhân sẽ được hít một loại khí chứa CO qua một ống dẫn đặc biệt.
- Đo hàm lượng CO trong khí thở: Máy đo sẽ theo dõi hàm lượng CO trong khí thở của bệnh nhân để đánh giá khả năng truyền khí qua màng mỏng của phổi.
- Đánh giá kết quả: Kết quả của xét nghiệm sẽ được đánh giá và so sánh với các giá trị chuẩn.
- Peak Flow Test (xét nghiệm lưu lượng đỉnh thở ra)
Thực hiện test lưu lượng khí thở ra sẽ trải qua 04 bước chính như sau:
- Chuẩn bị bệnh nhân: Bệnh nhân cần đứng hoặc ngồi thoải mái.
- Hướng dẫn hít sâu và hít ra nhanh: Bệnh nhân sẽ được hướng dẫn để hít sâu vào một máy đo lưu lượng không khí và sau đó hít ra hết khỏi máy một cách nhanh chóng.
- Lặp lại nhiều lần: Quy trình này cũng được lặp lại nhiều lần để thu thập đủ dữ liệu.
- Đánh giá kết quả: Kết quả sẽ được đánh giá dựa trên lưu lượng không khí được đo và so sánh với các giá trị tham chiếu.
Hiểu rõ về các xét nghiệm phổi và khám phổi như thế nào. Không chỉ cung cấp thông tin quan trọng về sức khỏe của bệnh nhân, mà còn mang lại lợi ích lớn trong việc đưa ra quyết định chăm sóc sức khỏe hô hấp chính xác và hiệu quả. Bên cạnh đó việc lựa chọn những trung tâm y tế uy tín và tận tâm cũng sẽ là yếu tố quan trọng giúp bệnh nhân được chăm sóc và bảo vệ tốt nhất. Hãy luôn chú ý tới hơi thở của mình để luôn có một cuộc sống thật khỏe mạnh bạn nhé!
Câu hỏi thường gặp
- Cần xét nghiệm chức năng phổi khi nào?
Xét nghiệm chức năng phổi nên được xem xét khi bạn có triệu chứng như khó thở, ho, hắt hơi, khạc thở, hoặc cảm giác không thoải mái khi thở. Ngoài ra, cần xét nghiệm chức năng phổi nếu bạn tiếp xúc thường xuyên với các chất gây hại phổi, mắc các bệnh như hen, phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD), sắp phẫu thuật hoặc đã từng mắc COVID-19.
- Spirometry là gì?
Spirometry là một xét nghiệm dung tích không khí để đánh giá chức năng phổi. Quy trình này bao gồm hít sâu vào một máy đo dung tích không khí và sau đó hít ra hết khỏi máy một cách nhanh chóng. Kết quả xét nghiệm được đánh giá dựa trên dung tích không khí được đo và các tham số khác như lưu lượng thông khí.
- Khám phổi có quá trình đau không?
Quá trình khám phổi không gây đau. Người bệnh chỉ cần ngồi hoặc đứng thoải mái trong quá trình xét nghiệm. Thủ tục xét nghiệm như Spirometry thường chỉ mất khoảng một vài phút để hoàn thành.
- Khám phổi có tác dụng phụ không?
Quá trình khám phổi thường không có tác dụng phụ. Tuy nhiên, người bệnh có thể cảm thấy ngại hoặc khó thở trong quá trình thực hiện một số xét nghiệm. Điều này thường là tạm thời và ngay lập tức được cải thiện sau khi xét nghiệm kết thúc.
- Bao lâu thì cần phải tái khám phổi?
Thời gian tái khám phổi phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người và yêu cầu của bác sĩ. Trong trường hợp bạn có triệu chứng hoặc bị mắc phải các bệnh mạn tính như hen suyễn hay COPD, có thể cần tái khám phổi định kỳ để theo dõi tiến triển của bệnh và hiệu quả của liệu pháp điều trị. Bác sĩ của bạn sẽ đưa ra lịch khám phổi tái khám phổi phù hợp với trường hợp của bạn.
Nguồn: Tổng hợp
