Tại sao trẻ có thể chậm nói và cần khám chữa?
Trẻ chậm nói là một vấn đề khiến ba mẹ lo lắng, và có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến vấn đề này. Nguyên nhân có thể là do các vấn đề về cơ quan phát âm, như tai, mũi, họng, hoặc các bệnh lý và tâm lý gây ra rối loạn ngôn ngữ ở trẻ. Dù nguyên nhân là gì, rất quan trọng để sớm khắc phục vấn đề này. Ba mẹ có thể tìm sự giúp đỡ từ các bác sĩ chuyên môn để biết cách điều trị cho trẻ. Hãy tìm hiểu khi nào cần cho trẻ đi khám chậm nói và cách khắc phục.
Nguyên nhân chậm nói
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tình trạng chậm nói ở trẻ, nhưng chúng ta có thể chia thành 2 nhóm chính: bệnh lý và tâm lý.
- Bệnh lý: Khi các cơ quan phát âm như tai, mũi, họng gặp vấn đề hoặc bộ phận chỉ huy ngôn ngữ có vấn đề như dị tật, bại não, di chứng sau xuất huyết não, tình trạng chậm nói có thể xảy ra ở trẻ.
- Tâm lý: Trong cuộc sống bận rộn ngày nay, nhiều bậc phụ huynh không có thời gian quan tâm đến con cái, không tương tác, không nói chuyện với trẻ. Điều này có thể dẫn đến tình trạng trẻ chậm nói hơn bình thường hoặc do sự nuông chiều quá mức. Ngoài ra, các biến cố trong cuộc sống cũng có thể ảnh hưởng tâm lý của trẻ.
“Một lưu ý dành cho các bậc cha mẹ có con nhỏ là nếu từ 5 – 12 tháng mà phản ứng của trẻ với âm thanh hoặc giao tiếp với môi trường xung quanh hầu như rất yếu hoặc không có thì cần đưa trẻ đến ngay bệnh viện để được khám và điều trị.” – Bác sĩ chuyên khoa trị liệu ngôn ngữ, Giuseppe Coco
Biểu hiện của trẻ chậm nói
So với chuẩn phát triển ngôn ngữ thông thường ở từng giai đoạn và độ tuổi, trẻ chậm nói sẽ phát triển ngôn ngữ chậm hơn. Dưới đây là danh sách các phản ứng của trẻ theo độ tuổi:
- Từ 2 – 6 tháng tuổi: Trẻ vẫn chưa có nhiều phản ứng trước âm thanh xung quanh và chưa biết cười.
- Từ 8 – 12 tháng tuổi: Trẻ chưa thể phát âm những âm đơn giản như “ê”, “a” và không phản ứng với âm thanh.
- Từ 12 – 24 tháng tuổi: Bé vẫn chưa nói được những từ đơn giản và không thể truyền đạt ý kiến hay cảm xúc qua ngôn ngữ. Trẻ cũng không thể học theo hoặc bắt chước những từ khi nghe người lớn nói.
- Từ 24 – 25 tháng tuổi: Trẻ vẫn chưa thể làm theo những hướng dẫn đơn giản và không thể ghép từ. Khả năng nói câu dài hơn 4 từ và học từ mới đơn giản cũng bị hạn chế.
“Theo các chuyên gia, không phải trẻ chậm phát triển ngôn ngữ nào cũng gặp vấn đề về trí tuệ. Vậy nên, có thể nói hầu hết trẻ 2 tuổi chậm nói đều có não bộ bình thường.” – Bác sĩ chuyên khoa trị liệu ngôn ngữ, Giuseppe Coco
Khi nào cần cho trẻ đi khám chậm nói?
Để biết trẻ có vấn đề chậm nói hay không, khi bé được 3 – 4 tháng tuổi, ba mẹ nên đưa trẻ đi khám sàng lọc nếu phát hiện những dấu hiệu bất thường. Với các dấu hiệu như không có phản ứng với âm thanh hoặc không tương tác giao tiếp, trẻ chưa nói được câu hỏi đơn giản, hoặc không nói được nhiều từ, nên đưa bé đến bệnh viện để được kiểm tra và điều trị.
Thông thường, cứ 5 trẻ thì có 1 trẻ chậm nói. Vì vậy, sau khi quan sát những dấu hiệu không bình thường trên, ba mẹ nên đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra và tìm hiểu cách khắc phục vấn đề.
Khắc phục vấn đề chậm nói
Ngoài việc tuân thủ điều trị của bác sĩ, ba mẹ còn có thể khắc phục vấn đề chậm nói cho con bằng những cách sau:
- Nói chuyện: Ba mẹ nên tương tác và nói chuyện với trẻ nhiều hơn, khuyến khích và khen ngợi khi con nói từ mới để kích thích trẻ nói nhiều hơn.
- Chơi: Chơi với bé thường xuyên cũng là một cách cải thiện kỹ năng ngôn ngữ cho trẻ. Trước khi trẻ tự nói được, việc khuyến khích trẻ nói nhiều sẽ giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
- Đọc sách: Đọc sách hoặc truyện cho trẻ trước khi đi ngủ hoặc trong khoảng thời gian cụ thể trong ngày có thể tăng khả năng tập trung và phản ứng của trẻ.
- Giao tiếp thông qua đồ vật: Trẻ thường bị thu hút bởi các đồ vật mới lạ hoặc của người lớn. Giao tiếp thông qua đồ vật thông thường cũng là một cách giúp trẻ phát triển ngôn ngữ.
- Không ép trẻ phải nói: Ép trẻ phải nói sẽ gây tác dụng ngược, ba mẹ nên khuyến khích và tạo thói quen dần dần cho con.
- Dạy từ đơn giản: Dạy cho trẻ những từ đơn giản và dễ hiểu hơn là những từ phức tạp. Trẻ sẽ dễ dàng học và ghi nhớ những từ này.
- Tránh thiết bị điện tử: Trẻ nên tránh tiếp xúc quá nhiều với các thiết bị điện tử, như tivi và điện thoại. Việc xem quá nhiều màn hình có thể ảnh hưởng đến khả năng nói và ngôn ngữ của trẻ.
Nếu trẻ không tự nói được nhiều, không nói rõ ràng, không tương tác với trẻ cùng tuổi, và gặp các khó khăn trong giao tiếp, ba mẹ nên đưa trẻ đi khám và tìm hiểu cách khắc phục vấn đề chậm nói.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao trẻ chậm nói?
Trẻ chậm nói có thể do các vấn đề về cơ quan phát âm, bệnh lý hoặc tâm lý.
Làm thế nào để biết trẻ chậm nói?
Ba mẹ có thể nhận biết trẻ chậm nói qua việc quan sát các dấu hiệu như không có phản ứng với âm thanh, không tương tác giao tiếp và khó nói được từ đơn giản.
Khi nào cần đưa trẻ đi khám chậm nói?
Nếu trẻ không có phản ứng với âm thanh, không nói được câu hỏi đơn giản và không nói được nhiều từ, ba mẹ nên đưa trẻ đi khám chậm nói.
Làm thế nào để khắc phục vấn đề chậm nói?
Ba mẹ có thể khắc phục vấn đề chậm nói bằng cách tương tác, nói chuyện và chơi với trẻ nhiều hơn, đọc sách, giao tiếp thông qua đồ vật và tránh sử dụng quá nhiều thiết bị điện tử.
Trẻ chậm nói có phải là dấu hiệu của vấn đề về trí tuệ?
Không phải trẻ chậm nói nào cũng gặp vấn đề về trí tuệ. Hầu hết trẻ chậm nói 2 tuổi có não bộ bình thường.
Nguồn: Tổng hợp
