Những điều bạn cần biết về mụn trứng cá

Mụn trứng cá là một vấn đề thuộc bệnh da liễu rất phổ biến bởi nó không chỉ gây khó chịu, mà còn làm ảnh hưởng nhiều đến thẩm mỹ nhất là ở mặt. Mụn trứng cá xảy ra ở mọi lứa tuổi nhưng tập trung nhiều ở thanh thiếu niên. Cùng tìm hiểu  những điều bạn cần biết về mụn trứng cá ở bài viết dưới đây.

Mụn trứng cá là gì?

Mụn trứng cá là một loại bệnh về nang tuyến bã, mà da bị tổn thương do tăng tiết chất nhờn tích tụ trong lỗ chân lông, kèm theo hiện tượng viêm nang lông tuyến bã. Bệnh xảy ra ở mọi lứa tuổi, đặc biệt mụn ở tuổi dậy thì hay lứa tuổi thanh thiếu niên hoặc ở những người có da nhờn. 

Mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, vai, lưng và ngực. Mụn có thể chỉ là vài nốt nhỏ cộm lên không đau (tình trạng nhẹ), mụn đỏ sưng tấy (tình trạng trung bình), nhưng cũng có thể rất đau và nghiêm trọng đến mức có bọc mủ.

Mụn trứng cá  nếu không được điều trị đúng cách, không tuân thủ liệu trình sẽ ngày càng nhiều mụn và trầm trọng. Bị mụn này để lại những hậu quả khôn lường khiến người bệnh mặc cảm hay tự ti.

Các loại mụn trứng cá phổ biến

Tùy theo đặc điểm và mức độ của từng loại mụn, Mụn trứng cá  có thể bao gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen, mụn bọc, mụn nang hay các nốt sần…

• Mụn đầu trắng: mụn dưới da, nhỏ và li ti.
• Mụn đầu đen: rõ ràng hơn, có ngòi màu đen. Đây là hệ quả của sự oxy hóa mụn đầu trắng trên bề mặt da.
• Mụn mủ, mụn bọc: xuất hiện rõ trên bề mặt da, có màu đỏ và có mủ trắng ở đầu. Loại mụn này thường sưng tấy và thường để lại thâm sau khi lấy nhân mụn.
• Mụn nang: xuất hiện rõ trên bề mặt da, mụn to, đau và nhiều mủ, có thể gây sẹo trên da khi lấy nhân mụn.

Triệu chứng mụn trứng cá

Tùy vào mức độ nghiêm trọng của mụn, các dấu hiệu mụn trứng cá sẽ khác nhau:

• Mụn đầu trắng do lỗ chân lông tắc nghẽn
• Mụn đầu đen do lỗ chân lông mở rộng
• Các nốt mụn nhỏ màu đỏ, mềm (sẩn)
• Mụn nhọt (mụn mủ), là những nốt sần có mủ ở đầu
• Các cục u lớn, rắn, gây đau dưới da (nốt sần)
• Đau, có mủ dưới da (tổn thương dạng nang)

Mụn trứng cá thường xuất hiện trên mặt, trán, ngực, lưng trên và vai.

Biến chứng để lại của mụn trứng cá

Những biến chứng để lại của mụn trứng cá thường xảy ra ở người da sẫm màu, bao gồm:

• Sẹo: biến chứng da rỗ (sẹo mụn) và da dày (sẹo lồi) có thể tồn tại lâu dài sau khi mụn đã lành.
• Da thay đổi: sau khi hết mụn, vùng da bị ảnh hưởng có thể sẫm màu hơn (tăng sắc tố) hoặc sáng hơn (giảm sắc tố) so với thời điểm trước khi bị mụn.

Cách điều trị mụn trứng cá 

Điều trị mụn cái trứng cá phụ thuộc vào tình trạng và mức độ của mụn:

Mức độ nhẹ

Người bệnh có thể sử dụng các loại kem, sữa rửa mặt hoặc thuốc điều trị tại chỗ không kê đơn để trị mụn. Những thành phần phổ biến có trong kem và gel trị mụn bao gồm:

• Benzoyl peroxide: giúp làm khô mụn, ngăn mụn mới hình thành và tiêu diệt vi khuẩn gây mụn.
• Axit salicylic: giúp tẩy tế bào chết trên da, ngăn ngừa lỗ chân lông bị tắc nghẽn do vi khuẩn gây mụn.

Mức độ vừa

Nếu sau vài tuần điều trị mụn không kê đơn mà triệu chứng vẫn không hết, người bệnh nên đi khám bác sĩ da liễu. Bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa sẹo.

Nếu bị mụn trứng cá ở mức vừa phải, bác sĩ da liễu có thể khuyên bạn nên dùng:

• Benzoyl peroxide (liều dùng theo toa)
• Thuốc kháng sinh (như erythromycin hoặc clindamycin)
• Retinoids (như retinol)

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất một loại thuốc kháng sinh uống hoặc thuốc ngừa thai nội tiết tố để giúp kiểm soát mụn trứng cá.

Thông thường, người bệnh sử dụng thuốc kháng sinh trong thời gian ngắn, vì vậy cơ thể không hình thành sức đề kháng và cơ thể dễ bị nhiễm trùng.

Mức độ nặng

Với tình trạng mụn trứng cá nặng, bác sĩ da liễu có thể đề nghị điều trị kết hợp một hoặc nhiều biện pháp sau:

• Kháng sinh uống
• Benzoyl peroxide
• Thuốc kháng sinh tại chỗ
• Retinoids tại chỗ

Bác sĩ da liễu cũng có thể đề nghị sử dụng thuốc kiểm soát nội tiết hoặc isotretinoin uống. Đây là một loại vitamin A được sử dụng trong điều trị mụn trứng cá mức độ nặng. Thuốc có thể gây ra các tác dụng phụ nghiêm trọng. Do đó, bác sĩ chỉ kê đơn khi các phương pháp điều trị khác không hiệu quả.

Liệu pháp trị liệu khác

Ngoài việc dùng thuốc, việc dùng hoặc kết hợp một số liệu pháp dưới đây cũng là các phương pháp điều trị mụn trứng cá hiệu quả.

• Liệu pháp ánh sáng: Tia cực tím (UV) có thể được ứng dụng để loại bỏ mụn nhưng bởi nguy cơ gây ung thư da nên đã không còn dùng đến. Thay vào đó bác sĩ sẽ sử dụng các bước sóng nhất định của ánh sáng xanh hoặc đỏ để tiêu diệt vi khuẩn mà không gây tổn thương da.
• Peel da: Là phương pháp tẩy tế bào chết cho da bằng công nghệ hóa học với các thành phần như axit salicylic, axit glycolic hoặc axit retinoic. Liệu pháp này giúp cải thiện vẻ ngoài của da; tuy nhiên kết quả không kéo dài lâu và người bệnh cần thực hiện lặp lại định kỳ.
• Lấy nhân mụn: Cách điều trị mụn trứng cá này sẽ cần dùng dụng cụ lấy mụn chuyên biệt để loại bỏ nhân mụn đầu trắng hoặc mụn đầu đen hoặc các mụn nang. Kỹ thuật này giúp tạm thời cải thiện tình trạng mụn nhưng có nguy cơ để lại sẹo lớn nếu thực hiện không đúng cách.
• Tiêm steroid: Các tổn thương da dạng mụn nốt và dạng nang có thể được điều trị bằng cách tiêm steroid. Liệu pháp này đã giúp cải thiện nhanh chóng và giảm đau. Các tác dụng phụ có thể bao gồm mỏng và đổi màu da ở vùng trị liệu.

Lưu ý khi điều trị mụn trứng cá 

Mụn trứng cá không phải là bệnh thoáng qua, không thể chữa khỏi trong vòng vài tuần mà cần điều trị kéo dài trong nhiều tháng, thậm chí nhiều năm sau tuổi trưởng thành.

Những lưu ý khi chăm sóc làn da mụn trứng cá: 

Rửa mặt không quá hai lần một ngày: sử dụng nước sạch, không rửa mặt bằng nước nóng và không sử dụng xà phòng có tính tẩy rửa mạnh. Thay vào đó, hãy sử dụng sữa rửa mặt dịu nhẹ không chứa xà phòng. Không nên kỳ cọ mặt, vì điều đó có thể khiến tình trạng mụn trở nên trầm trọng hơn và làm tổn thương da.

Không tự lấy hoặc nặn mụn: điều này có thể khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn và làm tổn thương da. Nó cũng có thể dẫn đến nhiễm trùng. Bạn nên đến các cơ sở uy tín để được tư vấn và lấy nhân mụn một cách hợp lý.

Tránh các sản phẩm trang điểm và chăm sóc da có các thành phần gây bít tắc lỗ chân lông: chúng có thể khiến tình trạng mụn trở nên tồi tệ hơn. Nếu bạn sử dụng kem dưỡng ẩm cho da mặt, loại kem dưỡng ẩm được dán nhãn là “không gây mụn” thường là tốt nhất.

Ngủ và nghỉ ngơi đầy đủ, đúng giờ: điều này giúp các hormone không bị rối loạn.

Giữ tay sạch để tránh lây vi khuẩn và chất bẩn từ tay vào mụn, khiến mụn càng nặng hơn.

Dùng thuốc hoặc kem theo hướng dẫn của bác sĩ: sau khi vừa rửa mặt hoặc tắm xong, bạn cần đợi 15 phút rồi hãy mới thoa thuốc lên da, bởi vì làn da ẩm ướt sẽ hấp thụ nhiều thuốc hơn, do đó dễ dàng khiến da bạn khó chịu.

Kiểu tóc gọn gàng: bạn nên để kiểu tóc không phủ xuống mặt hoặc che trán, đặc biệt nếu có làn da dầu. Nếu bạn đội nón hay mang khăn choàng, đừng mặc quá chặt để tránh gây bí da.

Che chắn vùng da mụn: khi đi ra ngoài, bạn nên che vùng bị mụn lại bằng băng keo cá nhân để ngăn ngừa bụi bẩn và vi khuẩn trong môi trường bám vào mụn. Đối với một số mụn lớn, tình trạng da khô có thể làm chậm quá trình lành mụn. Vì vậy, bạn nên cung cấp độ ẩm cho vùng mụn để nhanh hồi phục và thay băng vùng mụn hằng ngày mỗi 3 – 4 giờ. Sử dụng thuốc trị mụn phải theo sự chỉ dẫn của bác sĩ và hãy đọc kỹ hướng dẫn trước khi dùng thuốc.

Ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và uống nhiều nước (ít nhất 1.5 lít/ngày) sẽ giúp chất nhờn dưới da dễ bài tiết hơn và cải thiện tình trạng trao đổi chất trong cơ thể bạn. Hãy đảm bảo bạn có chế độ ăn cân bằng với nhiều trái cây, rau và thịt nạc, nên tránh các loại thực phẩm có nhiều đường và thực phẩm chiên. Bạn hãy uống nhiều nước và nước ngọt ít gas như soda. Khi bị căng thẳng, bạn nên hoạt động thể chất bằng việc đi bộ buổi sáng trước khi đi làm hoặc đi bơi vào buổi tối.

Thăm khám bác sĩ: bạn nên đi khám da liễu nếu mụn trở nên nặng hơn hoặc để lại sẹo dù đã được điều trị.

Kết luận

Mụn trứng cá là một tình trạng da phổ biến và có thể gây nhiều phiền toái nếu không được điều trị đúng cách. Tuy nhiên, bằng việc hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng, và các phương pháp điều trị, chúng ta có thể kiểm soát và giảm thiểu tác động của mụn trứng cá. Hãy nhớ rằng, việc chăm sóc da mụn cần sự kiên nhẫn và tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc da hợp lý. Nếu bạn gặp phải các vấn đề nghiêm trọng về mụn, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ da liễu để được tư vấn và điều trị kịp thời.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.