Nguyên nhân và triệu chứng của loét tì đè ở người cao tuổi
Loét tì đè là tình trạng phổ biến ở những người phải nằm bất động trong thời gian dài, đặc biệt là người cao tuổi. Nguyên nhân chính của loét tì đè là do người bệnh nằm bất động quá lâu ở một tư thế, tạo ra áp lực thường xuyên lên vị trí tì đè trong thời gian dài. Khi kết hợp với tình trạng da ẩm ướt, trầy xước, loét tì đè sẽ hình thành. Đây là bệnh thứ cấp phát sinh khi bệnh nhân nằm lâu và đòi hỏi sự lưu ý đặc biệt.
Người cao tuổi là đối tượng dễ bị loét do tì đè. Ngoài những nguyên nhân chung, nhóm người này có những yếu tố đặc biệt như:
- Người đang điều trị hồi sức tích cực (ICU) – Đây là nhóm có tỷ lệ tổn thương tì đè cao nhất ở bệnh nhân nội trú.
- Người cao tuổi đang được chăm sóc cuối đời – Hệ miễn dịch của cơ thể đã suy kiệt, mọi hoạt động chậm lại, da và các cơ quan khác dễ bị tổn thương.
- Người cao tuổi có bệnh lý nền như tiểu đường, suy thận, rối loạn chuyển hóa.
Ngoài ra, một số yếu tố khác như thiếu máu, thiếu hụt dinh dưỡng, đại tiện không tự chủ, tăng hoặc giảm trọng lượng cũng làm tăng nguy cơ loét tì đè ở người cao tuổi.
Cơ chế hình thành và triệu chứng của loét tì đè
Cơ chế tạo thành các vết loét tì đè là do áp lực, ma sát, lực trượt, và độ ẩm. Tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe và các yếu tố nguy cơ của người bệnh, thời gian và áp lực gây phá hủy mô sẽ khác nhau.
Lực trượt và ma sát gây ép lên các dòng mao mạch dưới da, kết hợp với ma sát giữa các bề mặt gây tổn thương biểu bì. Yếu tố độ ẩm cũng làm tăng nguy cơ loét tì đè, đặc biệt ở bệnh nhân không tự chủ đi tiểu hoặc đại tiện.
Loét tì đè được chia thành 4 cấp độ tương ứng với 4 mức độ sâu của tổn thương trên da. Các triệu chứng của loét tì đè ở người cao tuổi bao gồm:
- Vùng da tiếp xúc với bề mặt khác chịu áp lực thay đổi màu sắc, thường là màu đỏ rồi sậm đi.
- Dùng tay ấn nhẹ vào vùng da tổn thương không thấy da đổi màu, hoặc có thể chuyển màu trắng bệch do thiếu máu.
- Người bệnh có cảm giác đau, ngứa, chảy dịch, chảy mủ tại vùng da tổn thương do loét tì đè.
- Vùng da tổn thương có thể cảm thấy xốp hoặc cứng hơn khi chạm vào.
Vị trí phổ biến của loét tì đè ở người cao tuổi
Loét tì đè ở người cao tuổi thường xảy ra ở các vị trí có xương nổi lên như vai, lưng, bả vai, mông, thắt lưng. Những vết loét do tì đè này gây đau đớn, khó chịu, và trầm cảm. Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, loét do tì đè có thể gây tử vong do nhiễm trùng và suy chức năng đa cơ quan.
Tùy thuộc vào tư thế nằm và thời gian duy trì, nguy cơ tổn thương tì đè sẽ khác nhau. Các vị trí phổ biến của loét do tì đè ở người cao tuổi bao gồm:
- Đối với tư thế nằm ngửa: lưng, vai, gót chân, mông, khuỷu tay.
- Đối với tư thế nằm nghiêng: mặt bên, tai, khuỷu tay, vai, hông, bắp chân, đầu gối, cổ chân.
- Đối với tư thế nằm sấp: trán, cằm, má, ngực, cơ quan sinh dục, xương chậu trước, bụng, mu bàn chân, đầu gối.
- Đối với tư thế ngồi: mông, vai, xương cụt, gót chân.
Hậu quả của loét tì đè ở người cao tuổi
Loét tì đè có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm mô tế bào, nhiễm trùng khớp, viêm xương khớp, uốn ván… Hậu quả của loét do tì đè ở người cao tuổi là nghiêm trọng và tốn kém chi phí điều trị. Theo thống kê, loét tì đè là nguyên nhân hàng đầu làm tăng thời gian nằm viện, chi phí điều trị, và tỉ lệ tái nhập viện. Tỷ lệ tử vong do bệnh phát sinh cũng tăng cao, làm giảm chất lượng cuộc sống của người bệnh và người thân.
Việc chăm sóc loét tì đè ở người cao tuổi, đặc biệt là những người đang điều trị tại bệnh viện, đòi hỏi sự phối hợp từ đội ngũ y tế, bệnh nhân, và người nhà. Để hạn chế tổn thương do loét tì đè, người cao tuổi nên thay đổi tư thế nằm thường xuyên, duy trì lưu thông máu, giữ vệ sinh sạch sẽ và khô ráo ở các vị trí tiếp xúc với mặt giường, cũng như ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch.
Loét tì đè là một vấn đề quan trọng trong chăm sóc sức khỏe của người cao tuổi. Việc đề phòng và xử trí kịp thời loét tì đè sẽ giúp nâng cao chất lượng cuộc sống và giảm nguy cơ tử vong cho nhóm này.
Câu hỏi thường gặp về loét tì đè
- Tại sao người cao tuổi dễ bị loét tì đè?Người cao tuổi dễ bị loét tì đè do tình trạng da dễ bị tổn thương, hệ miễn dịch suy kiệt, và nguy cơ tiếp xúc áp lực lâu dài. Ngoài ra, những yếu tố như bệnh lý nền, thiếu máu, thiếu hụt dinh dưỡng cũng làm tăng nguy cơ loét tì đè ở nhóm này.
- Có những triệu chứng gì cho thấy người cao tuổi bị loét tì đè?Triệu chứng của loét tì đè ở người cao tuổi bao gồm vùng da tiếp xúc thay đổi màu sắc, da không đổi màu khi ấn nhẹ, cảm giác đau, ngứa, chảy dịch hay mủ tại vùng da tổn thương, và da tổn thương có thể cảm thấy xốp hoặc cứng hơn.
- Loét tì đè thường xuất hiện ở những vị trí nào trên cơ thể?Loét tì đè thường xuất hiện ở các vị trí có xương nổi lên như vai, lưng, bả vai, mông, thắt lưng. Tuy nhiên, vị trí tổn thương tùy thuộc vào tư thế nằm và thời gian duy trì.
- Loét tì đè có thể gây những biến chứng gì?Loét tì đè có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như viêm mô tế bào, nhiễm trùng khớp, viêm xương khớp, và uốn ván.
- Làm thế nào để phòng ngừa loét tì đè ở người cao tuổi?Để phòng ngừa loét tì đè ở người cao tuổi, cần thay đổi tư thế nằm thường xuyên, duy trì lưu thông máu, giữ vệ sinh sạch sẽ và khô ráo ở các vị trí tiếp xúc với mặt giường, cũng như ăn uống đầy đủ chất dinh dưỡng để tăng cường hệ miễn dịch.
Nguồn: Tổng hợp
