Người cao tuổi và tình trạng táo bón: nguyên nhân và biến chứng

Người cao tuổi là một nhóm người có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý khác nhau, và tình trạng táo bón thường xảy ra phổ biến ở đối tượng này. Việc không điều trị táo bón ở người cao tuổi có thể dẫn đến những vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe và ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng cuộc sống của họ.

Nguyên nhân dẫn đến bệnh táo bón ở người già

Tình trạng táo bón ở người cao tuổi được xác định dựa trên một số tiêu chí như sau:

• Không đi cầu trong vòng 3 ngày hoặc ít hơn 3 lần trong một tuần, đồng thời đi cầu kèm theo các triệu chứng như đau quặn bụng, phân rắn hoặc khô cứng, và khó khăn trong quá trình đi cầu.
• Ngoài ra, táo bón cũng có thể được xác định nếu người bệnh đi cầu nhiều lần trong một ngày nhưng không hết phân, và phân có đặc tính cứng.

Táo bón là một rối loạn tiêu hóa thường gặp ở người cao tuổi, với một tỷ lệ lên đến 50% trong số những người trên 60 tuổi, theo các thống kê.

Táo bón ở người cao tuổi có nhiều nguyên nhân, bao gồm:

• Sự suy giảm chức năng tiêu hóa theo tuổi: Tương tự như các cơ quan khác trong cơ thể, hệ tiêu hóa cũng chịu ảnh hưởng của quá trình lão hóa. Điều này dẫn đến giảm nhu động của ruột, làm chậm quá trình di chuyển thức ăn và phân trong ruột, đồng thời hấp thụ nước ở đại tràng làm cho phân khô cứng và khó đi qua. Điều này làm tăng nguy cơ táo bón và khiến tình trạng này phổ biến hơn ở người cao tuổi.
• Ít vận động làm hoạt động tiêu hóa không hiệu quả: Người cao tuổi thường có xu hướng ít vận động và không thực hiện đủ lượng hoạt động thể chất. Điều này gây ra sự giảm nhu động ruột, làm cho quá trình tiêu hóa không hoạt động hiệu quả. Vận động thường xuyên và tập thể dục giúp kích thích nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn. Sự thiếu hoạt động vận động ở người cao tuổi là một nguyên nhân gây táo bón.
• Bệnh lý và nằm lâu: Một số người cao tuổi có bệnh lý hoặc tình trạng y tế khiến họ phải nằm lâu trong thời gian dài. Việc nằm lâu và không có hoạt động vận động đủ có thể làm tăng nguy cơ bị táo bón.
• Thiếu nước: Việc không uống đủ nước cũng làm cho phân trở nên khô và khó đi qua ruột. Điều này có thể xảy ra khi người cao tuổi không cung cấp đủ lượng nước cho cơ thể hoặc do tác dụng phụ của một số loại thuốc gây ra sự mất nước.
• Thói quen nhịn đại tiện: Một số người không có thói quen đi đại tiện đúng lúc hoặc có thói quen nhịn đi cầu. Điều này gây ra sự cứng và khô phân, ảnh hưởng đến quá trình đi cầu.
• Thay đổi chế độ ăn uống: Người cao tuổi thường có thay đổi trong thói quen ăn uống và khẩu phần ăn. Họ có thể tiêu thụ ít chất xơ từ rau củ, quả và ngũ cốc nguyên hạt, góp phần làm giảm sự di chuyển của thức ăn trong ruột. Thiếu chất xơ trong chế độ ăn cũng là một nguyên nhân gây táo bón ở người cao tuổi.

Người cao tuổi có nguy cơ bị táo bón và cần sử dụng các biện pháp chữa trị thích hợp.

Ảnh hưởng của táo bón tới người già

Nếu người già bị táo bón được chăm sóc và điều trị đúng cách, thì thường chỉ kéo dài trong vài ngày và sẽ khỏi. Tuy nhiên, nếu không được điều trị, tình trạng này có thể xảy ra thường xuyên và gây ra những biến chứng nguy hiểm sau đây:

• Ứ đọng chất thải do táo bón gây tắc ruột: Khi phân không thể thoát ra khỏi cơ thể và ứ đọng trong ruột, nó có thể tạo ra các chất độc. Khi cơ thể hấp thụ những chất này, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ. Người cao tuổi có thể trở nên dễ cáu gắt, khó ngủ và cảm thấy buồn bực. Ngoài ra, khi có ứ đọng chất thải lớn, có thể xảy ra tắc ruột với các triệu chứng như đau bụng nặng, cảm giác đầy bụng, buồn nôn, khó tiêu và khó đi cầu. Nếu gặp tình trạng này, cần tiến hành điều trị cấp cứu để giải quyết.
• Bệnh lý vùng hậu môn và trực tràng: Bệnh trĩ là một nguyên nhân phổ biến gây ra bởi táo bón ở người cao tuổi. Khi phải rặn mạnh để đi tiêu, áp lực này có thể gây tổn thương đến hệ thống tĩnh mạch hậu môn, dẫn đến việc sưng viêm và hình thành búi trĩ. Ngoài ra, táo bón cũng có thể gây nứt kẽ hậu môn. Người bị táo bón thường có phân khô cứng và khi cố gắng đi tiêu, cần áp dụng sức mạnh để loại bỏ phân. Điều này có thể gây ra vết rách trong khu vực hậu môn (nứt kẽ hậu môn). Nếu không được phát hiện và chăm sóc kịp thời, nứt kẽ hậu môn có thể gây nhiễm trùng và tạo ra các biến chứng nghiêm trọng như rò hậu môn.
• Mạch máu bị tổn thương: Táo bón ở người cao tuổi có thể gây tổn thương đến mạch máu. Khi người cao tuổi phải rặn mạnh để đi tiêu, áp lực này có thể làm tăng stress lên hệ thống mạch máu, đặc biệt là trong vùng hậu môn và trực tràng. Áp lực lớn và liên tục có thể gây ra các vấn đề như sưng tấy, viêm nhiễm và rối loạn tuần hoàn máu trong khu vực này. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến mạch máu, bao gồm viêm nhiễm tĩnh mạch hậu môn, xuất huyết, và trong một số trường hợp nghiêm trọng hơn, gây tổn thương lâu dài đến mạch máu hậu môn và trực tràng.

Điều trị táo bón ở người già

Để cải thiện cảm giác khó chịu do tình trạng táo bón gây ra, người cao tuổi có thể thực hiện các biện pháp chữa trị táo bón như sử dụng thuốc và điều chỉnh chế độ ăn uống cũng như lối sống. Đối với phương pháp dùng thuốc trị táo bón cho người già, có thể sử dụng các sản phẩm dược phẩm theo phương pháp tây y hoặc thuốc đông y.

Dùng thuốc tây y trị táo bón cho người già

Sử dụng thuốc tây y để điều trị táo bón ở người già hoặc các nhóm đối tượng khác có thể được phân loại thành các nhóm nhỏ dựa trên cơ chế tác động của thuốc.

Sử dụng các loại thuốc trị táo bón cho người già: Nhóm thuốc tạo khối phân là nhóm thuốc có tác động tại chỗ, giúp phân hấp thụ nước và làm phân mềm, dễ đi qua đường tiêu hóa. Tác dụng của nhóm thuốc này thường xuất hiện sau 1 – 3 ngày sau khi sử dụng. Một số loại thuốc trong nhóm này bao gồm các thành phần như hợp chất osmotics, như polyethylene glycol (PEG), propylene glycol, và magnesium citrate; các loại lactulose; và các thuốc chứa dung dịch muối. Thông thường, người được điều trị sẽ uống thuốc vào buổi tối và chờ đợi kết quả vào ngày tiếp theo.

Trên đây là những thông tin cơ bản về tình trạng táo bón ở người cao tuổi, nguyên nhân và biến chứng, cùng với các phương pháp điều trị hiệu quả. Mong rằng thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này và có cách xử lý tốt nhất khi gặp phải tình trạng táo bón ở người già.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Táo bón có phổ biến ở người cao tuổi không?

Có, táo bón là một rối loạn tiêu hóa phổ biến ở người cao tuổi, với tỷ lệ lên đến 50% trong số những người trên 60 tuổi.

2. Thay đổi chế độ ăn uống có ảnh hưởng đến tình trạng táo bón ở người già không?

Có, thay đổi chế độ ăn uống và thiếu chất xơ trong khẩu phần ăn có thể gây táo bón ở người cao tuổi.

3. Người cao tuổi cần thực hiện hoạt động vận động để tránh táo bón?

Đúng, vận động thường xuyên và tập thể dục giúp kích thích nhu động ruột, giúp hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn và giảm nguy cơ táo bón ở người cao tuổi.

4. Táo bón có thể gây bệnh trĩ ở người già không?

Đúng, táo bón có thể gây bệnh trĩ, do áp lực khi rặn mạnh để đi tiêu.

5. Làm thế nào để điều trị táo bón cho người già?

Đối với người già, điều trị táo bón có thể bao gồm sử dụng thuốc tây y hoặc thuốc đông y, điều chỉnh chế độ ăn uống và tăng hoạt động vận động thể chất.

Nguồn: Tổng hợp