Mụn trứng cá – nỗi phiền muộn của làn da
Trứng cá là bệnh da rất hay gặp, đặc biệt ở lứa tuổi dậy thì. Biểu hiện của bệnh là các mụn đầu đen, đầu trắng tại vị trí có nhiều tuyến bã như vùng mặt, lưng, ngực. Bệnh hay tái phát, nhất là mùa nóng nhiệt độ tăng quá cao, khiến làn da có xu hướng bị kích ứng, tiết ra quá nhiều dầu.
Tuổi trung niên vẫn bị mụn
Mụn trứng cá thường gặp là dạng thông thường ở lứa tuổi dậy thì. Do ở lứa tuổi này, cơ quan sinh dục phát triển, bài tiết các hormon (nội tiết tố) sinh dục làm tuyến bã ở da mặt hoạt động quá mức dẫn đến nổi mụn. Hormon sinh dục góp phần gây mụn chính là androgen (còn gọi là testosteron, tức hormon sinh dục nam). Tuy nhiên, ở các bé gái và người trưởng thành, thậm chí ở tuổi trung niên, vẫn có thể bị mụn trứng cá do không có sự cân bằng các hormon sinh dục, hormon androgen hoạt động quá mức.
Ngoài ra, còn có các yếu tố khác cũng là nguyên nhân gây tình trạng mọc mụn trứng cá như: yếu tố gia đình, do stress hay ánh nắng, tia tử ngoại, độ ẩm không khí cao, ô nhiễm môi trường, do tác dụng phụ của thuốc và đặc biệt tình trạng lạm dụng mỹ phẩm và sử dụng mỹ phẩm không đúng cách cũng là nguyên nhân thường gặp hiện nay.
Biểu hiện đa dạng
Mụn trứng cá có biểu hiện rất đa dạng, nếu mụn nổi do tăng tiết bã, còi mụn, kén nhỏ, sẩn đỏ, sẩn mụn mủ hay những nốt sâu có thể rò mủ ra, để lại sẹo mất thẩm mỹ. Mụn thường bộc phát sau khi ăn các loại quả ngọt chứa nhiều đường như: vải, nhãn, xoài…; đôi khi mụn cũng xuất hiện gần đầu các chu kỳ kinh nguyệt. Ở lứa tuổi dậy thì thông thường các mụn trứng cá đầu đen. Đây là những chồi sừng nhỏ trong các lỗ của tuyến bã, có thể thoát ra ngoài tự nhiên.
Ở một số bạn tuổi dậy thì, mụn trứng cá xuất hiện là những chấm nhỏ màu trắng thường thấy ở má, cằm và là những sang thương đầu tiên; có thể bị ngứa, đau khi ta lấy tay đè lên. Mụn mủ và các nang vỡ ra tự nhiên, chảy mủ hay máu, dịch chảy ra không mùi. Trên thực tế mụn đầu trắng cũng có thể xuất hiện ở phụ nữ 30-40 tuổi do sự tăng kích tố nam ở buồng trứng hay tuyến thượng thận, thường là do bệnh đa nang buồng trứng (biểu hiện: rậm lông, không có kinh hay kinh ít, rụng tóc hoặc tăng cân…). 
Tuy nhiên, mụn trứng cá có thể do vi khuẩn gây viêm Propionibacterium acnes và các yếu tố gây viêm khác làm hình thành các nhân mụn trứng cá. Khi đó các mụn này thường để lại sẹo xấu, thường là sẹo lõm và một số trường hợp bị sẹo quá phát rất khó điều trị. Đó là loại mụn trứng cá bọc, trứng cá mạch lươn…
Biến chứng do tự ý chữa trứng cá
Thông thường ở tuổi dậy thì có đến 90% thì bị mụn trứng cá và quan niệm nhiều người thì mụn trứng cá ở lứa tuổi này chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ, không ảnh hưởng đến sức khỏe, có thể lành tự nhiên nên có khuynh hướng coi nhẹ bệnh. Chính vì thế nhiều bệnh nhân tự chữa theo mách bảo khiến tình trạng mụn nặng thêm. Nhiều người vì mặc cảm nên không tìm đến bác sĩ tư vấn và tự ý sử dụng kem trộn, mỹ phẩm không rõ nguồn gốc, tự đắp mặt nạ… dẫn đến nhiều biến chứng trên da (mụn nhiều hơn, để lại vết thâm, sẹo lồi, sẹo lõm hoặc gây viêm da… ).
Mặt khác còn có những trường hợp bị mụn trứng cá nặng như mụn trứng cá bọc (nhiều sẩn viêm, mụn mủ, nang và cục sưng to đau), mụn trứng cá cụm (mụn bít tắc, sẩn, mụn mủ, cục, áp-xe và sẹo), mụn trứng cá ác tính… không được khám và điều trị sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến thẩm mỹ và sức khỏe của bệnh nhân.
Cách chăm sóc da và chế độ sinh hoạt
Để hạn chế mọc mụn và viêm da, hàng ngày cần chăm sóc vệ sinh da sạch sẽ, đặc biệt cần thiết sau khi lao động, sau khi da bị bám bụi bẩn. Vệ sinh da bằng cách rửa mặt bằng nước sạch. Chỉ nên rửa mặt 2 lần trong ngày, không nên chà xát mạnh da mặt, mà nên rửa mặt bằng tay, cùng lúc bạn có thể xoa bóp da mặt cho mạch máu lưu thông, tuyến bã đỡ bị bít tắc và cũng có tác dụng chống hình thành các vết nhăn, sau đó mới dùng khăn mềm để lau khô.
Đối với da bình thường thì không cần chăm sóc đặc biệt. Đối với da khô thì cần chú ý không nên dùng các chất tẩy mạnh, không nên dùng nước nóng. Sau khi rửa có thể thoa một chút kem dưỡng da hoặc kem làm ẩm da. Đối với da nhờn thì cần phải có chất tẩy rửa cho hết nhờn và có thể cần có sự trợ giúp của các loại sữa rửa mặt. Da hỗn hợp, với biểu hiện da bị nhờn vùng trán, mũi – quanh mũi cũng cần sữa rửa mặt để tẩy các chất bã vùng đó. Tẩy trang mặt và dụng cụ trang điểm… để hạn chế nguy cơ gây mụn và viêm da.
Tình trạng mụn trứng cá thường xuyên thay đổi, chị em nên tới thăm khám bác sĩ chuyên khoa da liễu để được điều trị đúng cách.
Nguồn: BS. Nguyễn Hưng
Bạn có thể xem thêm: