Mắt hiếng và ảnh hưởng đến sức khỏe và thẩm mỹ
Mắt hiếng, hay còn được gọi là mắt lác, mắt lé, là tình trạng hai mắt không cân bằng, tầm nhìn theo các hướng khác nhau. Tình trạng này không chỉ ảnh hưởng đến thẩm mỹ bên ngoài mà còn gây hại cho thị lực và sức khỏe của người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp mọi thông tin về mắt hiếng và các phương pháp khắc phục.
Thế nào là mắt hiếng?
Thành phần chính của một đôi mắt bình thường là sự cân bằng giữa 6 cơ mắt: cơ trực trong, trực ngoài, trực dưới, trực trên, cơ chéo lớn và cơ chéo bé. Các cơ này giúp mắt di chuyển lên trên, xuống dưới, vào trong, ra ngoài, xoay vào trong và xoay ra ngoài. Hai mắt cùng nhìn vào một điểm để hình ảnh thu được từ hai mắt được tổng hợp lại thành một hình ảnh duy nhất, mang đến thị giác tinh tế.
Mắt hiếng chính là tình trạng mắt không cân bằng, tầm nhìn theo các hướng khác nhau. Mắt bị hiếng có thể nhìn lệch vào trong hoặc lệch ra ngoài. Đây là một tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.
Các loại mắt hiếng
Có hai loại mắt hiếng chính:
- Hiếng cơ năng: Mắt hiếng di chuyển cùng hướng với mắt lành. Đây là loại mắt hiếng thường gặp ở trẻ em.
- Hiếng liệt: Mắt hiếng do cơ vận nhãn bị liệt, gây hạn chế vận động của mắt. Đây là loại mắt hiếng thường gặp ở người lớn.
Mắt hiếng có thể có nhiều hình thái khác nhau như hiếng chụm chữ A, chữ V, hiếng trong, hiếng chéo,… và có thể ảnh hưởng đến một hoặc cả hai mắt. Theo thời gian, mắt hiếng có thể làm cho mắt yếu đi và gây thiếu thị.
Đặc điểm của mắt hiếng
Mắt hiếng có thể dễ dàng nhận ra thông qua quan sát bên ngoài. Mắt hiếng có những đặc điểm khác biệt với mắt bình thường, bao gồm:
- Mắt khó nhìn thẳng.
- Hai mắt nhìn về hai hướng khác nhau.
- Một mắt nhìn đúng hướng trong khi mắt còn lại nhìn theo hướng lệch lên trên, xuống dưới, sang trái hoặc sang phải tuỳ vào từng trường hợp.
- Mắt bị hiếng có thể mệt mỏi và khó tập trung hơn so với người khác.
- Thường cảm thấy mỏi mắt khi nhìn lâu trong một thời gian dài.
- Có hiện tượng mắt nhìn một hóa thành hai.
Nguyên nhân dẫn đến mắt hiếng
Mắt hiếng có nhiều nguyên nhân như di truyền, bẩm sinh hoặc gây ra bởi các bệnh khúc xạ mắt. Cụ thể:
- Mắt hiếng do bẩm sinh: Tình trạng mắt hiếng có thể xuất hiện ngay từ khi trẻ mới sinh, nhưng thường trở nên rõ ràng sau 6 tháng. Nguyên nhân của tình trạng này chính là dị tật ở các cơ vận nhãn khiến cho mắt không thể di chuyển đúng vị trí được.
- Mắt hiếng do di truyền: Nếu trong gia đình, đặc biệt là bố mẹ, ông bà, anh chị em có người bị mắt hiếng, khả năng con cái cũng sẽ bị hiếng. Nguyên nhân của hiện tượng này là do yếu tố di truyền hoặc nhiễm sắc thể.
- Mắt hiếng do các bệnh khúc xạ mắt: Nếu không được điều trị kịp thời các tật khúc xạ như cận thị, viễn thị, loạn thị và để bệnh kéo dài, có thể gây mắt hiếng. Do đó, những người bị tật khúc xạ nên đi khám mắt sớm để được chỉnh kính và tránh nguy cơ mắt hiếng. Nếu chỉ là tật khúc xạ, người bệnh có thể đeo kính để điều trị, nhưng nếu tình trạng biến chuyển thành mắt hiếng, có thể cần phẫu thuật kết hợp với việc điều trị.
Tác hại của mắt hiếng và cách điều trị
Mắt hiếng có thể gây tác hại nhiều đến thị lực và sức khỏe nói chung. Cụ thể:
- Đối với trẻ em đang trong giai đoạn phát triển thị lực, mắt hiếng có thể gây nhược thị cao, mất khả năng nhận thức về chiều sâu, về không gian ba chiều và về khoảng cách giữa các đồ vật, từ đó gây khó khăn trong việc di chuyển.
- Mắt hiếng ảnh hưởng đến các công việc yêu cầu quan sát tỉ mỉ như lắp ráp linh kiện điện tử, kiểm tra kính hiển vi,…
- Nếu không được điều trị kịp thời, mắt hiếng có thể ảnh hưởng đến thị lực của người bệnh, đặc biệt là ở trẻ em, với khả năng không thể phục hồi thị lực tốt như ban đầu.
- Khi bị mắt hiếng, người bệnh có thể cảm thấy thiếu tự tin về vẻ bề ngoài, gây căng thẳng và trầm cảm, cản trở khả năng giao tiếp hàng ngày.
Cách điều trị mắt hiếng
Tùy thuộc vào từng trường hợp, người bệnh có thể áp dụng một hoặc kết hợp nhiều cách điều trị sau:
- Với các trường hợp hiếng do quy tụ điều tiết hoặc kèm tật khúc xạ, đeo kính để giúp mắt nhìn thẳng.
- Tập luyện mắt: Tập quy tụ và tập liếc mắt sang hướng ngược chiều với mắt bị hiếng giúp mắt hiếng có thể nhìn chính xác vào các vật. Tiếp theo, hợp thị hai mắt bằng cách tập trên máy chỉnh quang.
- Với các trường hợp hiếng thứ phát ở người lớn do liệt cơ vận nhãn, có thể tiêm thuốc Botulinum toxin để giảm nguy cơ mắt hiếng tạm thời trong thời gian chờ phẫu thuật.
- Trẻ em bị hiếng dai dẳng có thể được chỉnh cơ vận nhãn không cân bằng sớm để tăng cơ hội phục hồi và cải thiện thị lực của cả hai mắt. Ở người lớn, việc chỉnh hiếng có thể cải thiện tính thẩm mỹ cho khuôn mặt.
FAQ về mắt hiếng
Mắt hiếng là gì?
Trả lời: Mắt hiếng là tình trạng mắt không cân bằng, tầm nhìn theo các hướng khác nhau. Mắt bị hiếng có thể nhìn lệch vào trong hoặc lệch ra ngoài.
Mắt hiếng có gây hại cho sức khỏe không?
Trả lời: Mắt hiếng có thể gây tác hại đến thị lực và sức khỏe nói chung như nhược thị cao, mất khả năng nhận thức về chiều sâu, khó khăn trong việc di chuyển, ảnh hưởng đến quan sát tỉ mỉ và gây căng thẳng, trầm cảm.
Mắt hiếng là tình trạng phổ biến ở nhóm tuổi nào?
Trả lời: Mắt hiếng là tình trạng phổ biến ở trẻ nhỏ, nhưng cũng có thể xảy ra ở người lớn.
Những nguyên nhân nào dẫn đến mắt hiếng?
Trả lời: Mắt hiếng có nhiều nguyên nhân như di truyền, bẩm sinh hoặc gây ra bởi các bệnh khúc xạ mắt.
Làm thế nào để điều trị mắt hiếng?
Trả lời: Tùy thuộc vào từng trường hợp, người bệnh có thể áp dụng một hoặc kết hợp nhiều cách điều trị như đeo kính, tập luyện mắt, tiêm thuốc hoặc chỉnh cơ vận nhãn không cân bằng.
Nguồn: Tổng hợp
