Hội chứng rung lắc ở trẻ em: nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và điều trị
Trẻ em mắc phải hội chứng rung lắc gặp không ít tổn thương nghiêm trọng, ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và tương lai của trẻ. Tuy nhiên, không phải bậc cha mẹ nào cũng hiểu rõ về hội chứng này. Trong bài viết sau đây, chúng tôi sẽ cung cấp cho bạn đọc những thông tin cơ bản về hội chứng rung lắc ở trẻ em.
Tổng quan về hội chứng rung lắc ở trẻ em
Hội chứng rung lắc ở trẻ em là một hội chứng chấn thương não nghiêm trọng, xảy ra khi bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ rung lắc quá mức nhằm dỗ cho trẻ bớt quấy khóc. Hành động rung lắc này có thể xuất phát từ việc đưa võng hoặc lắc nôi để trẻ ngủ hoặc đơn giản là các động tác chơi đùa với trẻ như tung cao, bế xốc, bồng trẻ lên và xuống nhanh, ẵm trẻ lên cao như máy bay…
“Nguy hiểm nhất là trẻ có thể ngừng tim và tử vong.”
Theo các chuyên gia, thậm chí chỉ cần rung lắc trong 5 giây cũng có thể gây nguy hiểm cho trẻ, hội chứng rung lắc ở trẻ được ví như chấn thương sọ não ở người lớn do tai nạn giao thông.
Hội chứng rung lắc thường xảy ra phổ biến hơn ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt là trẻ từ sơ sinh đến 8 tháng tuổi. Điều này có thể lý giải bằng việc trong giai đoạn này, trọng lượng đầu của trẻ chỉ chiếm 1/4 tổng trọng lượng cơ thể, não bộ của trẻ chưa phát triển hoàn thiện và đang nằm trong môi trường dịch não tuỷ bao bọc xung quanh và cơ cổ còn yếu. Điều này dẫn đến việc khi bị rung lắc mạnh, đặc biệt là các động tác tung hứng hoặc quay vòng, khối não sẽ di chuyển theo quán tính và có thể va chạm với bên trong hộp sọ, gây tổn thương nghiêm trọng như sưng phù, tổn thương mạch máu não và tăng áp lực nội sọ.
“Các triệu chứng của hội chứng rung lắc có thể xuất hiện ngay sau khi trẻ bị rung lắc và đạt đỉnh điểm sau 4 – 6 giờ.”
Triệu chứng của hội chứng rung lắc ở trẻ em
Các triệu chứng của hội chứng rung lắc rất đa dạng, nhưng lại rất dễ bị nhầm lẫn với các bệnh lý khác. Thông thường, các biểu hiện của hội chứng này có thể thay đổi do sự phù não lan tỏa sau chấn thương, đồng thời cũng khó để nhận thấy rõ rệt các triệu chứng cơ năng và thực thể gây ra bởi hội chứng rung lắc ở trẻ.
Các triệu chứng của hội chứng rung lắc thường xuất hiện ngay sau khi trẻ bị rung lắc và đạt đỉnh điểm sau 4 – 6 giờ. Dưới đây là một số triệu chứng mà trẻ có thể gặp phải khi mắc hội chứng rung lắc:
- Lờ đờ, vật vã, quấy khóc;
- Kích thích, chán ăn, buồn nôn;
- Co giật;
- Hôn mê, giãn đồng tử và không đáp ứng với ánh sáng;
- Nhịp thở bất thường với đặc điểm chậm, nông và không đều;
- Trẻ nằm ở tư thế ngửa đầu ra sau và lưng cong hình vòng cung;
- Nguy hiểm nhất là trẻ có thể ngừng tim và tử vong.
Chẩn đoán và điều trị hội chứng rung lắc ở trẻ em
Để chẩn đoán chính xác tình trạng hội chứng rung lắc, các bác sĩ thường dựa vào các triệu chứng cơ năng và thực thể nêu trên đồng thời có thể yêu cầu trẻ làm một số xét nghiệm như chụp cộng hưởng từ, chụp X quang, chụp cắt lớp vi tính… để tìm kiếm các tình trạng chỉ điểm hội chứng rung lắc bao gồm bệnh lý não hoặc phù não, xuất huyết dưới màng cứng hoặc xuất huyết não, xuất huyết võng mạc.
Sau khi xác định chính xác hội chứng rung lắc, các bác sĩ sẽ đưa ra phác đồ điều trị phù hợp tùy thuộc vào mức độ tổn thương của trẻ. Hiện tại, chưa có loại thuốc đặc trị cho hội chứng rung lắc ở trẻ sơ sinh. Trong trường hợp trẻ có xuất huyết não, phẫu thuật có thể được thực hiện để can thiệp và xử lý tình trạng xuất huyết. Ngoài ra, phẫu thuật mắt có thể được thực hiện để khắc phục tình trạng xuất huyết võng mạc nếu cần thiết.
Biện pháp phòng ngừa hội chứng rung lắc
Để phòng ngừa hội chứng rung lắc, tốt nhất là cha mẹ không nên thực hiện các hành động rung lắc, tung hứng, quay tròn… với trẻ. Thay vào đó, hãy áp dụng một số mẹo sau để dỗ con:
- Bế trẻ mà dùng tay giữ cổ trẻ ở tư thế cố định;
- Khi trẻ quấy khóc, thay vì quát nạt hoặc khó chịu, hãy thở sâu và đếm đến 10 để cân bằng lại cảm xúc căng thẳng, sau đó bình tĩnh tìm nguyên nhân khiến trẻ quấy khóc và áp dụng biện pháp xử trí phù hợp;
- Khi chơi đùa với trẻ, không bế thốc ngược, không xốc vác trẻ đột ngột, không tung hứng, không đánh vào vùng mặt hay đầu của trẻ;
- Không nên để người đang trong cơn tức giận bế trẻ;
- Đối xử với trẻ một cách nhẹ nhàng;
- Đưa trẻ đến gặp bác sĩ nếu thấy trẻ có dấu hiệu bất thường nghi ngờ bị bệnh lý nào đó;
- Cải thiện kiến thức về chăm sóc trẻ để chăm sóc trẻ tốt hơn.
Chúng tôi đã cung cấp cho bạn đọc những thông tin cơ bản xoay quanh hội chứng rung lắc ở trẻ em. Hy vọng rằng, qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về hội chứng này cũng như cách phòng ngừa hội chứng rung lắc ở trẻ.
Câu hỏi thường gặp về hội chứng rung lắc ở trẻ em
- Hội chứng rung lắc ở trẻ em là gì?
Hội chứng rung lắc ở trẻ em là một hội chứng chấn thương não nghiêm trọng, xảy ra khi bố mẹ hoặc người chăm sóc trẻ rung lắc quá mức nhằm dỗ cho trẻ bớt quấy khóc.
- Hội chứng rung lắc ở trẻ em có nguy hiểm không?
Nguy hiểm nhất là trẻ có thể ngừng tim và tử vong do hội chứng rung lắc. Thậm chí chỉ cần rung lắc trong 5 giây cũng có thể gây nguy hiểm cho trẻ.
- Hội chứng rung lắc ở trẻ em thường xảy ra ở độ tuổi nào?
Hội chứng rung lắc thường xảy ra phổ biến hơn ở trẻ dưới 2 tuổi, đặc biệt là trẻ từ sơ sinh đến 8 tháng tuổi.
- Triệu chứng của hội chứng rung lắc ở trẻ em là gì?
Các triệu chứng của hội chứng rung lắc bao gồm: lờ đờ, vật vã, quấy khóc; kích thích, chán ăn, buồn nôn; co giật; hôn mê, giãn đồng tử và không đáp ứng với ánh sáng; nhịp thở bất thường; trẻ nằm ở tư thế ngửa đầu ra sau và lưng cong hình vòng cung.
- Làm thế nào để phòng ngừa hội chứng rung lắc ở trẻ em?
Để phòng ngừa hội chứng rung lắc, cha mẹ nên tránh các hành động rung lắc, tung hứng, quay tròn với trẻ. Thay vào đó, hãy áp dụng các biện pháp dỗ con nhẹ nhàng và không gây kích thích quá mức.
Nguồn: Tổng hợp
