Hiểu rõ các thể suy dinh dưỡng ở trẻ và cách nhận biết để bố mẹ chủ động phòng chữa

Hiện nay, tình trạng suy dinh dưỡng ở trẻ nhỏ khiến nhiều bậc phụ huynh cảm thấy lo lắng và băn khoăn. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về căn bệnh này và thường nhầm lẫn những dấu hiệu suy dinh dưỡng với các vấn đề sức khỏe khác. Việc nhận biết chính xác các thể suy dinh dưỡng không chỉ giúp phát hiện sớm mà còn hỗ trợ điều trị hiệu quả, bảo vệ sức khỏe cho con yêu.

Các thể suy dinh dưỡng phổ biến ở trẻ

Suy dinh dưỡng không chỉ là một dạng bệnh lý đơn giản mà được chia thành nhiều thể với đặc điểm và mức độ nghiêm trọng khác nhau. Các thể suy dinh dưỡng thường gặp gồm:

• Thể thấp còi
• Thể nhẹ cân
• Thể teo đét
• Thể phù
• Thể suy dinh dưỡng hỗn hợp
• Trẻ suy dinh dưỡng biếng ăn

Mỗi thể bệnh có những biểu hiện riêng biệt và cần được chăm sóc, điều trị theo hướng thích hợp. Bố mẹ nên trang bị kiến thức chi tiết để phát hiện chính xác thể suy dinh dưỡng mà con mình mắc phải.

Thể thấp còi – Dấu hiệu tăng chiều cao chậm hơn bạn bè

Một trong những biểu hiện điển hình của suy dinh dưỡng thể thấp còi là tốc độ tăng trưởng chiều cao không tương xứng với trẻ cùng tuổi. Khi chiều cao của bé chỉ đạt khoảng 90% chuẩn và cân nặng chỉ còn 70-80% so với bình thường, đây chính là lúc cảnh báo nguy cơ thấp còi cao.

“Trẻ khỏe mạnh lúc mới sinh thường có chiều cao khoảng 50cm. Trong 3 tháng đầu, trẻ sẽ tăng khoảng 9cm và sau đó tăng 2cm mỗi tháng. Đối với trẻ thấp còi, chiều cao chỉ tăng khoảng 1cm trong cùng kỳ.”

Đây là tín hiệu bố mẹ không thể bỏ qua để có biện pháp dinh dưỡng và chăm sóc phù hợp.

Thể nhẹ cân – Trẻ xuất hiện tình trạng sụt cân rõ rệt

Triệu chứng đặc trưng của thể nhẹ cân là cân nặng của trẻ giảm khoảng 20% so với trẻ bình thường. Bé thường biếng ăn, hoặc ăn rất ít khiến cơ thể không hấp thu đủ dưỡng chất. Điều này khiến trẻ trở nên gầy gò, xanh xao và giảm sức đề kháng.

Có nhiều trường hợp dù bố mẹ rất cố gắng trong việc chăm sóc ăn uống nhưng con vẫn không tăng cân đều do:

• Hệ tiêu hóa của trẻ còn non yếu, dẫn đến kém hấp thu dưỡng chất
• Tổn thương đường ruột do quá trình ăn dặm không đúng cách hoặc nhiễm giun sán, vi khuẩn

Thể teo đét – Cơ thể bé bị hủy hoại nghiêm trọng

Ở giai đoạn này, trẻ có cân nặng dưới 60% so với chuẩn, mất gần như toàn bộ lớp mỡ dưới da và cơ bắp trở nên nhẽo, yếu ớt. Da bé nhăn nheo và biểu hiện mệt mỏi, quấy khóc thường xuyên là những dấu hiệu rõ nét của suy dinh dưỡng thể teo đét.

Trẻ rất dễ bị các bệnh về đường ruột như tiêu chảy hay rối loạn tiêu hóa do hệ miễn dịch suy yếu.

“Nguyên nhân chính gây thể teo đét là do trẻ thiếu hụt dinh dưỡng nghiêm trọng, có thể vì điều kiện kinh tế khó khăn hoặc mẹ không thể nuôi con bằng sữa đủ lượng. Một số trường hợp khác liên quan đến chế độ ăn thiếu khoa học.”

Việc cải thiện phải dựa trên phối hợp điều trị y tế và xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý để phục hồi thể trạng.

Thể phù – Dấu hiệu “bụ bẫm” nhưng tiềm ẩn nguy hiểm

Nhiều người nhầm tưởng trẻ có vóc dáng to, bụ bẫm là khỏe mạnh. Tuy nhiên, trẻ suy dinh dưỡng thể phù thường có cân nặng chỉ đạt 60-80% chuẩn do bị phù toàn thân – biểu hiện bằng việc tích nước dưới da khiến cơ thể to ra nhưng kèm theo tình trạng mềm nhão và yếu ớt.

• Trên da xuất hiện các mảng sắc tố hoặc đốm nhỏ, cần thận trọng vì dễ bị bong tróc, chảy dịch
• Tóc thưa dần, rụng nhiều, trẻ biếng ăn và bụng phình to cũng là dấu hiệu cảnh báo

Suy dinh dưỡng thể hỗn hợp – Kết hợp nhiều triệu chứng nghiêm trọng

Ở dạng hỗn hợp, trẻ có thể đồng thời gặp các biểu hiện của nhiều thể suy dinh dưỡng như phù, biếng ăn, teo cơ, rối loạn tiêu hóa. Đây là giai đoạn cảnh báo trẻ đang bị suy nhược nghiêm trọng và cần can thiệp y tế khẩn cấp.

“Nếu không can thiệp kịp thời, tất cả các thể trên đều kéo theo giảm khả năng miễn dịch, khiến trẻ ngày càng yếu đi và dễ mắc nhiều bệnh nguy hiểm khác.”

Phòng tránh suy dưỡng ở trẻ

Phòng tránh suy dinh dưỡng ở trẻ là điều bố mẹ cần ưu tiên hàng đầu. Dưới đây là một số biện pháp cần thiết giúp phát triển thể trạng và trí tuệ trẻ một cách toàn diện:

• Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời và duy trì cho đến 2 tuổi hoặc hơn với chế độ ăn bổ sung hợp lý.
• Bổ sung đầy đủ dưỡng chất theo từng giai đoạn phát triển với đa dạng nhóm thực phẩm như đạm, tinh bột, vitamin, khoáng chất.
• Tiêm chủng đầy đủ để phòng chống các bệnh hay gặp làm suy giảm sức khỏe và dinh dưỡng.
• Vệ sinh cá nhân và môi trường sống sạch sẽ: ngăn ngừa lây nhiễm vi khuẩn gây bệnh tiêu hóa.
• Giúp trẻ phát triển vận động, tăng cường sức khỏe thể chất và tinh thần.

Lời khuyên từ Pharmacity

• Thường xuyên kiểm tra sức khỏe và theo dõi biểu đồ phát triển của con tại trung tâm y tế, đảm bảo phát hiện sớm dấu hiệu bất thường.
• Sử dụng các sản phẩm bổ sung dinh dưỡng, vitamin, khoáng chất phù hợp với sự tư vấn của bác sĩ hoặc dược sĩ chuyên nghiệp, giúp bé hấp thu tối ưu.
• Giữ vệ sinh môi trường và vệ sinh cá nhân cho trẻ, tránh tiếp xúc với nguồn vi khuẩn và ký sinh trùng gây bệnh.
• Luôn đồng hành cùng bé trong quá trình khám chữa và điều trị để có những điều chỉnh phù hợp, nhanh chóng cải thiện sức khỏe.

5 Câu hỏi thường gặp

1. Suy dinh dưỡng thể thấp còi có thể điều trị hoàn toàn không?
   Nếu được phát hiện và can thiệp kịp thời, trẻ thể thấp còi có thể cải thiện chiều cao và sức khỏe tổng thể nhờ chế độ dinh dưỡng hợp lý và chăm sóc tốt. Tuy nhiên, nếu bỏ qua giai đoạn đầu, có thể ảnh hưởng lâu dài.
2. Bố mẹ nên làm gì khi nghi ngờ con bị suy dinh dưỡng thể nhẹ cân?
   Nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa nhi để được đánh giá chính xác và xây dựng chế độ ăn phù hợp. Đồng thời, cần chú ý vệ sinh ăn uống, điều trị các bệnh tiêu hóa nếu có.
3. Tại sao trẻ suy dinh dưỡng lại dễ mắc các bệnh nhiễm trùng?
   Suy dinh dưỡng làm suy yếu hệ miễn dịch, khiến cơ thể không đủ sức chống lại vi khuẩn, virus, dẫn đến dễ bị viêm nhiễm, đặc biệt là các bệnh về đường hô hấp và tiêu hóa.
4. Trẻ bị thể phù có phải là béo phì không?
   Không. Mặc dù trẻ có vóc dáng to nhưng thể phù là do tích nước và phù nề, không phải do tăng mỡ hay cơ bắp, do đó trẻ rất yếu và cần được điều trị khẩn cấp.
5. Cha mẹ có thể phòng ngừa suy dinh dưỡng cho trẻ bằng cách nào?
   Cung cấp chế độ ăn đầy đủ dưỡng chất, cho trẻ bú mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu, tiêm chủng đầy đủ, đảm bảo vệ sinh môi trường và theo dõi sức khỏe thường xuyên là các biện pháp cần thiết để phòng ngừa suy dinh dưỡng hiệu quả.

Nguồn tham khảo: Tổng hợp

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.