Những hậu quả khôn lường của việc vô kinh ở người bệnh

Vô kinh, hay còn gọi là mất kinh nguyệt, là tình trạng phụ nữ không có kinh nguyệt trong ba chu kỳ liên tiếp hoặc lâu hơn. Đây là một trong những vấn đề phụ khoa phổ biến, ảnh hưởng đến sức khỏe và tâm lý của nhiều chị em phụ nữ.

Tổng quan chứng vô kinh ở nữ

Đời sống sinh sản của người phụ nữ trải qua nhiều giai đoạn, mỗi giai đoạn mang những đặc điểm riêng biệt, được điều hòa bởi một hệ thống nội tiết phức tạp. Trục hạ đồi – tuyến yên – buồng trứng đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hành trình sinh sản này.

Như chúng ta đã biết, để hiện tượng kinh nguyệt đều đặn, cần phải có hoạt động nhịp nhàng của các nội tiết trong cơ thể, đường sinh dục bình thường, bao gồm buồng tử cung, ống cổ tử cung, cổ tử cung, âm đạo, âm hộ; nang noãn buồng trứng phát triển bình thường qua các giai đoạn trưởng thành, phóng noãn và hình thành hoàng thể. Do đó, chỉ cần rối loạn một trong các yếu tố nêu trên, hiện tượng kinh nguyệt có thể không xảy ra, gọi là vô kinh.

Vô kinh là hiện tượng không có kinh nguyệt, thường được định nghĩa là mất một hoặc nhiều chu kỳ kinh nguyệt. Vô kinh được chia ra làm 2 loại:

• Vô kinh nguyên phát: được định nghĩa là tình trạng không có kinh ở người chưa có kinh ở tuổi 16, đã có đầy đủ các đặc điểm sinh dục thứ phát. Hoặc cũng có thể được định nghĩa là tình trạng không có kinh ở người chưa có kinh ở tuổi 14 nhưng không có các đặc điểm sinh dục thứ phát.
• Vô kinh thứ phát: là tình trạng một người phụ nữ đã có kinh trong quá khứ nhưng đã mất kinh từ 3 tháng kinh liên tiếp trở lên.

Vô kinh thứ phát thường gặp hơn vô kinh nguyên phát. Theo số liệu thống kê ở Mỹ, tần suất vô kinh nguyên phát chiếm khoảng 1% và vô kinh thứu phát là 4% (đã loại trừ các trường hợp vô kinh thứ phát do mang thai) ở phụ nữ độ tuổi sinh sản.

Nguyên nhân nào dẫn đến vô kinh ở phái nữ?

Nguyên nhân gây vô kinh nguyên phát

Có nhiều nguyên nhân gây vô kinh. Trong đó, các nguyên nhân gây ra vô kinh nguyên phát (ở phụ nữ chưa bao giờ có kinh nguyệt), gồm có:

• Suy buồng trứng
• Các bệnh lý ở hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) hoặc tuyến yên (một tuyến trong não tạo ra các hormone liên quan đến kinh nguyệt)
• Các bệnh lý ở cơ quan sinh sản

Trong nhiều trường hợp, nguyên nhân gây vô kinh nguyên phát không xác định được.

Nguyên nhân gây vô kinh thứ phát

Các nguyên nhân phổ biến gây vô kinh thứ phát (khi người phụ nữ đã có kinh nguyệt bình thường nhưng có thời gian dài ngừng kinh) bao gồm:

• Thai kỳ
• Cho con bú
• Ngừng sử dụng biện pháp tránh thai
• Mãn kinh
• Sử dụng một số phương pháp tránh thai như Depo – Provera hoặc một số loại dụng cụ tử cung (IUD).

Các nguyên nhân khác của vô kinh thứ phát bao gồm:

• Căng thẳng
• Thiếu dinh dưỡng
• Trầm cảm
• Sử dụng một số loại thuốc theo toa
• Giảm cân nhanh chóng
• Tập thể dục quá sức
• Đang ốm, mệt mỏi
• Tăng cân đột ngột hoặc rất thừa cân (béo phì)
• Mất cân bằng nội tiết tố do hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
• Rối loạn chức năng tuyến giáp
• Khối u tại buồng trứng hoặc não (hiếm gặp)
• Phụ nữ đã cắt bỏ tử cung hoặc buồng trứng

Những hậu quả khôn lường của vô kinh

Vô kinh không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản mà còn có thể gây ra nhiều hậu quả khôn lường khác:

• Ảnh hưởng đến khả năng sinh sản: Vô kinh có thể làm giảm hoặc ngăn cản khả năng thụ thai, đặc biệt là ở những phụ nữ muốn có con. Rối loạn chức năng buồng trứng có thể làm giảm chất lượng trứng và khả năng thụ tinh.
• Loãng xương: Việc không có kinh nguyệt kéo dài có thể dẫn đến loãng xương do thiếu hụt estrogen, một hormone quan trọng giúp duy trì mật độ xương.
• Rối loạn tâm lý: Mất kinh nguyệt có thể gây ra căng thẳng, lo âu và trầm cảm do lo ngại về sức khỏe và khả năng sinh sản.
• Các vấn đề về tim mạch: Vô kinh kéo dài có thể làm tăng nguy cơ mắc các bệnh tim mạch, do hormone estrogen có vai trò bảo vệ tim mạch.
• Tăng nguy cơ mắc các bệnh mãn tính: Vô kinh có thể liên quan đến các bệnh lý khác như tiểu đường, rối loạn tuyến giáp và các bệnh tự miễn.

Chẩn đoán và điều trị

Chẩn đoán

Vì có rất nhiều nguyên nhân dẫn đến vô kinh. Vì vậy, để chẩn đoán nguyên nhân vô kinh, bác sĩ cần khai thác bệnh sử cẩn thận cũng như thăm khám toàn thân.

• • Tiền sử bệnh sử như: các thông tin về hoạt động tình dục, tiền sử các thủ thuật phụ khoa, các biện pháp tránh thai, chế độ sinh hoạt hàng ngày,…

• Các xét nghiệm máu như:

• • Thử thai: đây là xét nghiệm đầu tiên được bác sĩ chỉ định để loại trừ hoặc xác nhận nguyên nhân có thai.
  • Kiểm tra chức năng tuyến giáp (TSH, T3, FT4): để xác định xem tuyến giáp có hoạt động bình thường không.
  • Kiểm tra chức năng buồng trứng (FSH, LH, Estrogen, Progesterone): xác định xem buồng trứng có hoạt động bình thường không.
  • Thử nghiệm Prolactin: Nồng độ Prolactin máu tăng cao bất thường có thể là nguyên nhân của khối u tuyến yên.
  • Xét nghiệm Testosterone (nội tiết tố nam)
• Chứng nghiệm thử thách hormone: 

Bác sĩ sẽ cho bạn dùng thuốc nội tiết từ 7 đến 10 ngày để gây ra kinh nguyệt. Kết quả từ thử thách này có thể cho bác sĩ nguyên nhân gây vô kinh do thiếu estrogen hay không.

• Phương pháp thăm dò:

• • Siêu âm ổ bụng hoặc siêu âm tử cung phần phụ qua ngả âm đạo: kiểm tra bất thường ở cơ quan nội tạng hoặc cơ quan đường sinh dục
  • Chụp cộng hưởng từ (MRI): trong trường hợp cần khảo sát kỹ hơn về các bất thường đường sinh dục hoặc u tuyến yên.
  • Nội soi buồng tử cung: đánh giá các bất thường về hình thái tử cung, cổ tử cung, sẹo gây dính buồng tử cung( trong hội chứng Asherman).

Điều trị

 Các phương pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra vô kinh:

• Điều trị hormone: Sử dụng liệu pháp hormone để cân bằng nồng độ hormone, đặc biệt là trong trường hợp rối loạn tuyến giáp hoặc thiếu hụt estrogen.
• Điều chỉnh lối sống: Thay đổi chế độ ăn uống, giảm căng thẳng và điều chỉnh chế độ tập luyện để duy trì cân nặng hợp lý và cân bằng năng lượng.
• Điều trị bệnh lý nền: Điều trị các bệnh lý nền như tiểu đường, bệnh celiac hoặc các bệnh tự miễn để cải thiện chu kỳ kinh nguyệt.
• Phẫu thuật: Trong một số trường hợp, phẫu thuật có thể cần thiết để điều trị các dị tật bẩm sinh hoặc loại bỏ sẹo tử cung.
• Thuốc: Sử dụng các loại thuốc kích thích rụng trứng hoặc các loại thuốc điều trị khác tùy thuộc vào nguyên nhân gây ra vô kinh.

Vô kinh là một tình trạng phức tạp và có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Việc nhận biết sớm và điều trị nguyên nhân gây vô kinh không chỉ giúp cải thiện sức khỏe sinh sản mà còn ngăn ngừa các biến chứng khác. Hãy thăm khám bác sĩ ngay khi bạn gặp phải dấu hiệu vô kinh hoặc có những lo lắng về chu kỳ kinh nguyệt của mình. Chăm sóc sức khỏe sinh sản là một phần quan trọng của cuộc sống, giúp bạn duy trì một cuộc sống khỏe mạnh và hạnh phúc. Hãy lắng nghe cơ thể mình và đừng ngần ngại tìm kiếm sự hỗ trợ từ các chuyên gia y tế khi cần thiết.