Giải phẫu tụy: vị trí và cấu tạo của tuyến tụy

Tuyến tụy là một cơ quan quan trọng trong cơ thể, có vai trò điều hòa đường huyết và hỗ trợ tiêu hóa ổn định. Tuy nhiên, tuyến tụy có thể gặp phải một số bệnh lý nghiêm trọng như viêm tụy, ung thư tụy và suy tụy ngoại tiết do nhiều nguyên nhân khác nhau. Để ngăn ngừa các bệnh lý này, rất cần thiết để hiểu về giải phẫu và chức năng của tụy, từ đó thay đổi lối sống và áp dụng chế độ dinh dưỡng hợp lý và khoa học.

Giải phẫu tụy

Tuyến tụy nằm sau phúc mạc, phía sau dạ dày và sát thành sau của ổ bụng. Tuyến tụy về ngang qua các đốt sống thắt lưng trên và chếch lên trên và sang trái. Mặt sau của tụy tiếp giáp với thận, thượng thận phải, niệu quản phải, tĩnh mạch chủ dưới và động mạch chủ bụng. Mặt trước của tụy liên quan đến gan, dạ dày và các quai hỗng tràng, hồi tràng. Đuôi tụy nằm trong mạc nối tụy-lách và tiếp giáp với lách và cuống lách.

Cấu tạo của tuyến tụy

Tụy có kích thước khoảng 15 cm dài, 6 cm cao, 3 cm dày và nặng khoảng 80 gram. Tụy được chia thành năm phần: Mỏm tụy, đầu tụy, cổ tụy, thân tụy và đuôi tụy. Đuôi tụy nằm giữa hai lá của phúc mạc, trong khi các phần còn lại nằm sau phúc mạc. Tuyến tụy có cấu trúc và chức năng khác nhau, phân ra thành các tiểu đảo tụy.

• Đầu tụy: Nằm trong góc tá tràng, tại chỗ gấp khúc giữa khúc I và II của tá tràng, có dạng chữ C.
• Mỏm tụy: Nằm liên tiếp với đầu tụy ở phía dưới, phía trước động mạch chủ bụng và sau động mạch mạc treo tràng trên.
• Cổ tụy: Nằm liên tiếp với đầu tụy ở phía giữa, gần trục giữa, trên động mạch mạc treo tràng trên. Cổ tụy và mỏm tụy bao quanh động mạch mạc treo tràng trên. Cổ tụy cũng là nơi tĩnh mạch mạc treo tràng trên và tĩnh mạch lách hợp nhất thành tĩnh mạch cửa.
• Thân tụy: Kết nối cổ tụy với đuôi tụy.
• Đuôi tụy: Là phần cuối của tụy, được bao bọc bởi hai lá của mạc nối thận – tỳ. Đuôi tụy là phần duy nhất của tụy có thể di động.

Vai trò và chức năng của tuyến tụy

Tuyến tụy có cấu trúc và chức năng phân tách thành phần nội tiết và ngoại tiết.

Cấu trúc nội tiết: Tụy tiết ra hormone trực tiếp vào máu thông qua các mao mạch trong tụy. Các tiểu đảo tụy chứa ba loại tế bào chính: tế bào alpha, tế bào beta và tế bào delta.

• Tế bào beta sản xuất insulin giúp giảm mức đường trong máu.
• Tế bào alpha sản xuất glucagon giúp tăng mức đường trong máu và kích thích phân giải glycogen thành glucose.
• Tế bào delta sản xuất somatostatin làm giảm nồng độ đường trong máu.

Cấu trúc ngoại tiết: Dịch tụy được dẫn ra ngoài bởi hai ống tụy: ống tụy chính và ống tụy phụ. Ống tụy chính chạy dọc theo tụy và kết hợp với ống mật chủ để tạo thành bóng Vater trước khi đổ vào tá tràng. Ống tụy phụ thu nhận dịch tụy và đổ vào lỗ tụy phụ.

Giải phẫu tụy cung cấp thông tin về cấu tạo và chức năng của tụy, giúp hiểu rõ hơn về vai trò của nó trong cơ thể.

Cách phòng ngừa các bệnh về tụy

Để giữ cho tụy khỏe mạnh và hoạt động tốt, có một số biện pháp phòng ngừa sau đây:

• Ăn một chế độ dinh dưỡng cân đối, giàu chất xơ và vitamin.
• Tránh thức ăn nhanh, thức ăn chế biến công nghiệp và đồ uống có gas.
• Giảm tiêu thụ đồ ngọt và mỡ động vật.
• Tránh stress và tạo điều kiện cho giấc ngủ đủ.
• Tập thể dục đều đặn và duy trì trọng lượng cơ thể trong mức lành mạnh.

Kết luận

Giải phẫu tụy cung cấp kiến thức chi tiết về cấu tạo và chức năng của tuyến tụy, từ đó giúp hiểu rõ vai trò của nó trong cơ thể. Để duy trì sức khỏe tụy, rất quan trọng để áp dụng các biện pháp phòng ngừa như chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh.

FAQs về giải phẫu tụy

• Tụy nằm ở vị trí nào trong cơ thể?

  Tuyến tụy nằm sau phúc mạc, phía sau dạ dày và sát thành sau của ổ bụng. Nó về ngang qua các đốt sống thắt lưng trên và chếch lên trên và sang trái.

• Tụy có những phần cấu tạo nào?

  Tụy chia thành năm phần: mỏm tụy, đầu tụy, cổ tụy, thân tụy và đuôi tụy.

• Chức năng của tuyến tụy là gì?

  Tuyến tụy có vai trò điều hòa đường huyết và hỗ trợ tiêu hóa ổn định. Nó tiết ra hormone như insulin, glucagon và somatostatin, và dẫn dịch tụy ra ngoài cơ thể thông qua các ống tụy.

• Làm thế nào để phòng ngừa các bệnh về tụy?

  Để phòng ngừa các bệnh về tụy, bạn nên ăn một chế độ dinh dưỡng cân đối, tránh thức ăn không lành mạnh và đảm bảo kiểm soát căng thẳng và giấc ngủ.

• Tại sao giải phẫu tụy quan trọng?

  Giải phẫu tụy cung cấp thông tin về cấu tạo và chức năng của tụy, giúp hiểu rõ hơn về vai trò của nó trong cơ thể, từ đó có thể áp dụng các biện pháp để duy trì sức khỏe tụy.

Nguồn: Tổng hợp