Đau thần kinh tọa là gì? Nguyên nhân và triệu chứng đau thần kinh tọa

Đau thần kinh tọa là cơn đau dọc theo dây thần kinh tọa. Bệnh gây ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống và nghiêm trọng hơn có thể ảnh hưởng đến chức năng vận động. Vậy hãy cùng Pharmacity tìm hiểu về đau thần kinh tọa, nguyên nhân và triệu chứng của bệnh.

Đau thần kinh tọa là gì?

Dây thần kinh toạ (dây thần kinh hông to) là dây thần kinh dài và dày nhất cơ thể kéo dài từ phần dưới thắt lưng đến tận các ngón chân. Chức năng chính của dây thần kinh tọa là chi phối vận động (duỗi, gập đầu gối, ngồi, gập bàn chân, phối hợp thực hiện việc di chuyển của 2 chân) và cảm giác chi dưới.

Đau thần kinh tọa là cơn đau toả ra dọc theo đường đi của dây thần kinh tọa. Cơn đau lan từ lưng dưới qua hông, mông và xuống dưới từng chân. Thông thường, đau thần kinh toạ chỉ ảnh hưởng đến một bên của cơ thể và tùy theo vị trí tổn thương mà cơn đau sẽ có hướng lan khác nhau

Nguyên nhân gây ra đau thần kinh tọa

Nguyên nhân chủ yếu của đau thần kinh tọa là tình trạng thoát vị đĩa đệm và thoái hóa đĩa đệm: 

Thoát vị đĩa đệm  (tình trạng đĩa đệm bị lệch, trượt do chấn thương, tai nạn … ) hay thoái hóa đĩa đệm khiến cho phần nhân nhầy bên trong thoát ra ngoài ảnh hưởng đến dây thần kinh và tủy sống ở khu vực gần đó. Khi ấy các rễ dây thần kinh tọa sẽ bị chèn ép gây đau thần kinh tọa.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân đau thần kinh tọa: 

• Thoái hóa cột sống: gây nên các tình trạng gai xương, biến dạng đốt sống,.. gây tổn thương cho dây thần kinh tọa tại vị trí đó 
• Trượt đốt sống: Một đốt sống bị trượt ra ngoài sẽ không thẳng hàng với cấu trúc phía trên do chấn thương hoặc dị tật bẩm sinh làm thu hẹp lỗ thông nơi mà dây thần kinh đi ra gây chèn ép dây thần kinh tọa
• Chấn thương cột sống thắt lưng hoặc dây thần kinh tọa.
• Các khối u hình thành trong ống sống thắt lưng gây chèn ép dây thần kinh tọa.
• Hội chứng cơ hình lê: Tình trạng này xuất hiện khi cơ hình lê (một cơ nhỏ nằm sâu trong mông) bị căng hoặc co thắt, gây áp lực và kích thích dây thần kinh hông, dẫn đến đau ở thần kinh tọa.

Triệu chứng của bệnh đau thần kinh tọa

Triệu chứng đau thần kinh tọa bao gồm:

• Đau dọc đường đi của dây thần kinh tọa, đau tại cột sống thắt lưng lan tới mặt ngoài đùi, mặt trước ngoài cẳng chân, mắt cá ngoài và tận ở các ngón chân.
• Cơn đau lan tỏa từ cột sống dưới (thắt lưng) đến mông và xuống phía sau chân là dấu hiệu của bệnh đau thần kinh tọa.
• Thông thường chỉ có đau một bên cơ thể. 
• Tê, ngứa ran hoặc yếu cơ ở chân hoặc bàn chân.
• Cơn đau trở nên tồi tệ hơn khi ngồi, đứng trong thời gian dài, thực hiện động tác vặn phần thân trên hoặc chuyển động cơ thể đột ngột như ho, hắt hơi…

Ngoài ra mọi người cần chú ý nếu gặp các triệu chứng nghiêm trọng của thoát vị đĩa đệm thì mọi người cần đến ngay các trung tâm y tế để điều trị:

• Lưng hoặc cột sống sưng đỏ kèm theo sốt.
• Cơn đau làn dần xuống chân và ngày càng nghiêm trọng.
• Tê, yếu vùng đùi trên, chân, xương chậu hoặc mông.
• Mất kiểm soát bàng quang hoặc ruột.

Đau thần kinh tọa có nguy hiểm không?

Đau thần kinh tọa là bệnh không gây nguy hiểm đến tính mạng người bệnh. Những đợt phát bệnh thường sẽ thuyên giảm sau 4-6 tuần. Nhưng những cơn đau dây thần kinh tọa mãn tính sẽ xuất hiện liên tục và kéo dài làm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh

Mọi người cần thăm khám để có các liệu trình trị đau thần kinh tọa tránh để bệnh tiến triển nặng gây ra các biến chứng nguy hiểm gây suy giảm chức năng vận động. Các biến chứng nguy hiểm bao gồm:

• Tổn thương dây thần kinh: dây thần kinh bị chèn ép và tổn thương nghiêm trọng khiến người bệnh bị tê yếu chân, ngứa ran bất thường,… Nguy hiểm hơn là có thể gây tổn thương dây thần kinh vĩnh viễn, từ đó dẫn đến mất cảm giác hoàn toàn ở chân.
• Nhiễm trùng cột sống hoặc hình thành khối u cột sống: nếu cơn đau dây thần kinh tọa đi kèm với những dấu hiệu sốt, buồn nôn, chán ăn ,.. thì bạn nên cẩn thận vì đay có thể là dấu hiệu cảnh báo cho nhiễm trùng hay hình thành khối u cột sống.
• Mất kiểm soát nhu động ruột hoặc bàng quang: Sự chèn ép dây thần kinh do nguyên nhân hẹp ống sống có thể dẫn đến mất kiểm soát nhu động ruột và bàng quang gây ra triệu chứng khó tiểu, đại tiện không kiểm soát, giảm hoặc mất cảm giác khi đi tiểu.
• Hội chứng chùm đuôi ngựa: là tình trạng chèn ép một tập hợp các rễ thần kinh cùng lúc. Hội chứng này có thể gây ra các vấn đề nguy hiểm cho người bệnh như: cản trở vận động, liệt nửa thân dưới, yếu 2 chân, rối loạn chức năng sinh dục,..
• Teo cơ vận động: Cơn đau thần kinh tọa thường gây đau nhức khó chịu gây cản trở đến quá trình vận động của cơ thể. Do vậy bệnh nhân hay hạn chế hoạt động để giảm đau. Về lâu dài, phần chân có dây thần kinh tọa bị tổn thương rất dễ gặp phải hiện tượng teo rút cơ và mất dần chức năng.

Điều trị đau thần kinh tọa như thế nào?

Có nhiều phương pháp điều trị đau thần kinh tọa để giảm đau và giảm các biến chứng của bệnh. Tùy vào mức độ của bệnh mà bác sĩ sẽ dùng phương pháp không phẫu thuật hay phương pháp phẫu thuật

Điều trị không phẫu thuật

Một số giải pháp điều trị không phẫu thuật dành cho những bệnh nhân bị đau dây thần kinh tọa ở mức nhẹ và trung bình:

• Vật lý trị liệu: Duy trì thói quen kéo dài và tập thể dục sẽ giúp cải thiện tư thế để giảm áp lực cho dây thần kinh tọa.
• Sử dụng các miếng dán nóng và lạnh: Sử dụng các miếng dán này ở lưng dưới trong vài ngày có thể làm giảm cơn đau do đau thần kinh tọa gây nên.
• Thuốc giảm đau: Để giảm bớt các cơn đau do đau thần kinh tọa thì mọi người hay sử các loại thuốc giảm đau không kê đơn như paracetamol và NSAID. Tuy nhiên, sử dụng không đúng liều lượng và kéo dài có thể gây ra tác dụng phụ không mong muốn lên thận, gan,… nên cần lưu ý cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
• Tiêm steroid: Tiêm corticosteroid vào vùng bị ảnh hưởng để giảm viêm và đau.

Điều trị bằng phẫu thuật

Giải pháp điều trị bằng phương pháp phẫu thuật là biện pháp cuối cùng áp dụng cho những bệnh nhân đau nặng, không thuyên khỏi sau khi điều trị bằng phương pháp khác hay đã bị các biến chứng (như cơ yếu đi đáng kể, mất khả năng kiểm soát ruột-bàng quang,..)

Tùy vào tình trạng bệnh nhân hay nguyên nhân gây đau thần kinh tọa mà bác sĩ lựa chọn phương pháp phẫu thuật là: cắt bỏ khối thoát vị và cắt bỏ cung sau (mở ống sống):

• Phẫu thuật lấy đĩa đệm: Trong phương pháp này, bác sĩ phẫu thuật sẽ loại bỏ bất cứ thứ gì đang chèn ép vào dây thần kinh, cho dù đó là một đĩa đệm thoát vị, gai xương… Mục đích là để loại bỏ nguyên nhân gây đau thần kinh tọa. Khi thực hiện phẫu thuật bác sĩ có thể gây mê toàn thân để giúp quá trình phẫu thuật được thuận lợi.
• Phẫu thuật cắt bỏ cung sau: Ống sống bị hẹp do dây chằng vàng các mấu khớp phì đại, tiến hành cắt bỏ bản sống (cung sau) và dây chằng vàng để mở rộng ống sống, giải phóng sự chèn ép các rễ thần kinh ở thắt lưng.

Đau thần kinh tọa là một bệnh lý phổ biến nhưng có thể quản lý và điều trị hiệu quả nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Hiểu rõ về nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị sẽ giúp bạn có biện pháp phòng ngừa và chăm sóc sức khỏe tốt hơn. Nếu bạn hoặc người thân có dấu hiệu của đau thần kinh tọa, đừng ngần ngại tham khảo ý kiến bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời. Chăm sóc sức khỏe thần kinh của bạn là điều rất quan trọng để duy trì chất lượng cuộc sống và hạnh phúc dài lâu.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.