Cùng tìm hiểu về sa sút trí tuệ trán - thái dương và các triệu chứng phổ biến

Sa sút trí tuệ trán – thái dương là một dạng bệnh mất trí nhớ thường gặp ở tuổi trung niên. Nó bao gồm các vấn đề ngôn ngữ và hành vi bất thường. Mặc dù bệnh Alzheimer là dạng bệnh mất trí nhớ nổi tiếng nhất, nhưng sa sút trí tuệ trán – thái dương cũng là một dạng bệnh mất trí nhớ khác. Vậy chúng ta hãy cùng tìm hiểu về sa sút trí tuệ trán – thái dương là gì và những triệu chứng của nó.

Triệu chứng sớm của sa sút trí tuệ trán – thái dương

Bạn có nhận thấy một người xung quanh bạn có hành vi kỳ lạ? Có thể đồng nghiệp của bạn đang làm những việc kỳ quặc như đập vào từng cánh cửa khi đi qua hành lang? Hay người bạn đời thân thiện và chu đáo trước đây của bạn đã không còn khả năng đồng cảm, đến mức khi bạn nói về chẩn đoán ung thư của mình, họ phàn nàn rằng điều trị của bạn sẽ làm phức tạp cuộc sống của họ? Nếu có, đó có thể là những dấu hiệu ban đầu của biến thể hành vi của sa sút trí tuệ trán – thái dương.

Sa sút trí tuệ trán – thái dương là gì?

Sa sút trí tuệ trán – thái dương là một bệnh lý thông thường trong não. Có một mối liên hệ giữa vấn đề hành vi và ngôn ngữ trong bệnh này. Tại sao cả hai đều là một phần của sa sút trí tuệ trán – thái dương?

Cả hai vấn đề này đều có cùng một nguyên nhân cơ bản: sự tồn tại của một họ protein bất thường có thể được quan sát dưới kính hiển vi. Thực tế, có hơn mười loại bệnh lý khác nhau có thể gây ra sa sút trí tuệ trán – thái dương. Mỗi bệnh lý này có thể dẫn đến chứng mất trí tuệ trán – thái dương, biến thể hành vi hoặc khó khăn trong ngôn ngữ.

Vị trí của bệnh lý trong não

Tại sao cùng một bệnh lý và cùng một loại protein bất thường lại dẫn đến vấn đề về hành vi và ngôn ngữ, hoặc thỉnh thoảng cả hai? Điều này phụ thuộc vào vị trí của bệnh lý trong não.

Thùy trán, nằm phía sau trán, điều chỉnh và định hướng tính cách, khả năng phán đoán và hành vi. Do đó, nếu bệnh lý xảy ra ở khu vực này, nó sẽ gây ra các thay đổi trong tính cách, khả năng phán đoán và hành vi.

Thùy thái dương trái (gần tai trái và vùng trán) và một phần của thùy trán trái ngay phía trên là những vùng não quan trọng đối với ngôn ngữ. Khi những khu vực này bị ảnh hưởng bởi bệnh lý trán, các vấn đề về ngôn ngữ sẽ phát triển.

So sánh sa sút trí tuệ trán – thái dương với bệnh Alzheimer

Chứng mất trí nhớ vùng trán – thái dương ảnh hưởng đến những người ở độ tuổi trung niên, thường từ 45 đến 65 tuổi, mặc dù 1/4 số người được chẩn đoán sau 65 tuổi. Trong khi đó, bệnh Alzheimer thường ảnh hưởng đến những người trên 65 tuổi.

Đối với các triệu chứng, những người mắc chứng mất trí nhớ vùng trán – thái dương thường gặp phải vấn đề về ngôn ngữ hoặc hành vi, trong khi những người mắc bệnh Alzheimer – nguyên nhân phổ biến nhất của chứng mất trí nhớ – thường gặp vấn đề về trí nhớ.

Do có hơn 12 loại protein bất thường khác nhau có thể gây ra chứng mất trí nhớ vùng trán – thái dương, nên quá trình bệnh cũng có sự khác biệt. Thời gian của bệnh mất trí nhớ vùng trán – thái dương từ lúc được chẩn đoán thường kéo dài từ 2 đến 20 năm. Trong khi đó, phạm vi bình thường của bệnh Alzheimer là từ 4 đến 12 năm.

Nguy cơ mắc sa sút trí tuệ trán – thái dương

Khoảng 40% trường hợp mắc sa sút trí tuệ vùng trán – thái dương có tính chất gia đình, nhưng điều đó cũng có nghĩa là ít nhất 60% trường hợp không có yếu tố di truyền. Thật không may, mọi người đều có nguy cơ mắc chứng mất trí tuệ vùng trán – thái dương khi đến tuổi trung niên.

Các dấu hiệu phổ biến của biến thể hành vi

Chứng mất trí nhớ vùng trán – thái dương biến thể hành vi có sáu dấu hiệu phổ biến và hầu hết những người mắc chứng bệnh này đều có ít nhất ba dấu hiệu sau đây:

• Mất tự chủ
• Thờ ơ hoặc quán tính (không muốn làm bất cứ điều gì)
• Mất thiện cảm hoặc đồng cảm
• Hành vi nghi thức lặp đi lặp lại hoặc bắt buộc
• Ăn uống không kiểm soát hoặc bất thường
• Khó khăn khi thực hiện các nhiệm vụ phức tạp

Dấu hiệu chung của các biến thể ngôn ngữ

Hai biến thể của chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát là một phần của chứng mất trí tuệ vùng trán – thái dương. Các dấu hiệu phổ biến bao gồm:

• Khó đọc từ và câu, mặc dù nghĩa của từ vẫn được giữ nguyên (gặp khó khăn trong việc nói lưu loát hoặc sai ngữ pháp)
• Mất nghĩa của từ (thiếu hiểu biết về ý nghĩa của các từ như giày, quần áo, chân, đầu gối, cẳng tay và nhiều từ khác liên quan đến cơ thể)

Sa sút trí tuệ trán – thái dương có thể chữa khỏi không?

Hiện tại, chưa có phương pháp chữa trị hoặc cách nào để ngăn chặn sự tiến triển của rối loạn này. Điều trị chỉ mang tính hỗ trợ. Thuốc SSRI (thuốc ức chế tái hấp thu serotonin) có thể giúp giảm thiểu một số hành vi không kiềm chế được. Tuy nhiên, liệu pháp ngôn ngữ có thể hữu ích, ít nhất trong giai đoạn ban đầu của chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát, nhưng cho đến nay vẫn chưa có thuốc nào hiệu quả.

Câu hỏi thường gặp (FAQs)

1. Sa sút trí tuệ trán – thái dương là gì?

Sa sút trí tuệ trán – thái dương là một dạng bệnh mất trí nhớ thường gặp ở tuổi trung niên. Nó bao gồm các vấn đề ngôn ngữ và hành vi bất thường.

2. Triệu chứng ban đầu của sa sút trí tuệ trán – thái dương là gì?

Một số dấu hiệu ban đầu của biến thể hành vi của sa sút trí tuệ trán – thái dương bao gồm: mất tự chủ, thờ ơ hoặc quán tính, mất thiện cảm hoặc đồng cảm, hành vi nghi thức lặp đi lặp lại hoặc bắt buộc, ăn uống không kiểm soát hoặc bất thường, khó khăn khi thực hiện các nhiệm vụ phức tạp.

3. Liệu có thuốc chữa trị cho sa sút trí tuệ trán – thái dương?

Hiện tại, chưa có phương pháp chữa trị hoặc cách nào để ngăn chặn sự tiến triển của sa sút trí tuệ trán – thái dương. Điều trị chỉ mang tính hỗ trợ và thuốc SSRI có thể giúp giảm thiểu một số hành vi không kiềm chế được.

4. Có thể chữa khỏi sa sút trí tuệ trán – thái dương không?

Hiện tại, không có phương pháp chữa khỏi đối với sa sút trí tuệ trán – thái dương. Tuy nhiên, liệu pháp ngôn ngữ có thể hữu ích trong giai đoạn ban đầu của chứng mất ngôn ngữ tiến triển nguyên phát.

5. Sa sút trí tuệ trán – thái dương có liên quan đến bệnh Alzheimer không?

Sa sút trí tuệ trán – thái dương và bệnh Alzheimer là hai dạng bệnh mất trí nhớ khác nhau. Sa sút trí tuệ trán – thái dương thường ảnh hưởng đến những người ở độ tuổi trung niên, trong khi bệnh Alzheimer thường xảy ra ở người cao tuổi.

Nguồn: Tổng hợp