Chẩn đoán viêm gan c cấp tính: cách phát hiện và xác định bệnh

Viêm gan C là một bệnh truyền nhiễm do virus viêm gan C (HCV) gây ra. Bệnh thường chuyển từ cấp tính sang mạn tính mà không có triệu chứng rõ ràng. Chẩn đoán viêm gan C cấp tính rất quan trọng, vì nếu viêm gan C cấp tính không được phát hiện và điều trị kịp thời sẽ dẫn đến các bệnh lý nguy hiểm hơn như xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Tổng quan về viêm gan C cấp tính

Vi rút viêm gan C (HCV) thuộc nhóm flavivirus và có cấu trúc gen là RNA sợi đơn. Viêm gan C cấp tính được gây ra do HCV và có thể dẫn đến viêm gan mạn tính. Hiện tại, đã xác định được 6 phân nhóm lớn của HCV với các kiểu gen khác nhau (trình tự axit amin). Sáu phân nhóm này khác nhau về mặt dịch tễ học, độc tính và khả năng đáp ứng với điều trị.

Ngoài ra, vi rút viêm gan C có khả năng tự thay đổi cấu trúc gen (thông qua biến đổi chuỗi axit amin) theo thời gian ở những người đã mắc bệnh, dẫn đến sự xuất hiện của các chủng biến đổi khác nhau.

Viêm gan C cấp tính lây truyền qua đâu?

Vi rút viêm gan C chủ yếu lây nhiễm qua đường máu, phổ biến nhất ở những người tiêm chích ma túy sử dụng chung bơm kim tiêm. Ngoài ra, lây nhiễm có thể xảy ra thông qua xăm trổ hoặc bấm khuyên.

Lây truyền viêm gan C qua đường tình dục hoặc từ mẹ sang con rất hiếm gặp. Tỷ lệ lây nhiễm qua truyền máu cũng cực kỳ thấp, đặc biệt kể từ khi Việt Nam áp dụng chính sách xét nghiệm sàng lọc máu hiến. Trong một số trường hợp, viêm gan C có thể lây nhiễm ngay cả khi không có các yếu tố nguy cơ rõ ràng.

Triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm viêm gan C cấp tính

Viêm gan C cấp tính thường không có triệu chứng rõ ràng. Mức độ nặng của viêm gan C cấp tính thay đổi, đôi khi có các trường hợp tái phát nhiều lần, với nồng độ men gan aminotransferase dao động liên tục trong thời gian dài.

HCV là loại vi-rút viêm gan có tỷ lệ tiến triển thành viêm gan mạn tính cao nhất, chiếm khoảng 75% người nhiễm. Hầu hết bệnh nhân viêm gan C mạn tính không có triệu chứng hoặc chỉ có triệu chứng nhẹ. Tuy nhiên, xơ gan là một biến chứng nguy hiểm, gặp ở khoảng 20-30% trường hợp.

Xơ gan thường xuất hiện sau nhiều thập kỷ. Một biến chứng nguy hiểm khác là ung thư biểu mô tế bào gan, thường là hậu quả của xơ gan do HCV và hiếm gặp ở những bệnh nhân nhiễm HCV mạn không có xơ gan.

Phần lớn các trường hợp mắc vi rút viêm gan C không có triệu chứng lâm sàng rõ ràng hoặc nếu có thì không đặc hiệu gây khó khăn trong chẩn đoán viêm gan C cấp tính. Ngoài ra, bệnh cũng dễ bị nhầm lẫn với các bệnh khác như mệt mỏi, chán ăn, đầy bụng, khó tiêu, đau nhẹ ở hạ sườn phải, rối loạn tiêu hóa, đau cơ.

Một số biểu hiện viêm gan C cấp tính khác có thể liệt kê sau đây:

• Vàng da và vàng mắt nhẹ, có thể xuất hiện từng đợt kèm theo sốt và sút cân.
• Một số biểu hiện ngoài gan như ở cơ xương khớp, da và niêm mạc, nội tiết, thận, tiêu hóa và tim mạch.

Xét nghiệm viêm gan C cấp tính

Xét nghiệm viêm gan C cấp tính có thể được chỉ định để sàng lọc những người có nguy cơ cao, chẳng hạn như những người có tiền sử tiêm chích ma túy, phẫu thuật, truyền máu, quan hệ tình dục không an toàn, lọc máu định kỳ, hoặc trẻ sơ sinh có mẹ nhiễm HCV. Các xét nghiệm chẩn đoán bao gồm kiểm tra kháng thể viêm gan C (anti-HCV), đo nồng độ HCV-RNA và xác định kiểu gen để theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị.

Để chẩn đoán viêm gan C cấp tính, cần sử dụng các xét nghiệm huyết thanh. Ban đầu, việc chẩn đoán viêm gan virus cần phân biệt với các bệnh khác có thể gây ra các triệu chứng như da vàng. Khi có nghi ngờ, các xét nghiệm sau đây có thể được yêu cầu để kiểm tra vi rút, bao gồm cả viêm gan A, B và C: IgM anti-HAV, HBsAg, IgM anti-HBc, anti-HCV và đo HCV-RNA.

Trong trường hợp viêm gan C, kháng thể anti-HCV trong huyết thanh có thể phản ánh nhiễm trùng cấp tính, mạn tính hoặc nhiễm trước đó, và cần lưu ý rằng kháng thể này không cung cấp bảo vệ. Khi không rõ ràng các biểu hiện về các chẩn đoán viêm gan C cấp tính thế nào hoặc nghi ngờ về viêm gan C cấp tính, nên tiến hành đo lượng HCV-RNA để đánh giá mức độ nhiễm virus. Kháng thể Anti-HCV thường xuất hiện trong huyết thanh sau giai đoạn nhiễm trùng cấp tính, trong khi xét nghiệm HCV-RNA thường phát hiện sớm hơn.

Các xét nghiệm khác để chẩn đoán viêm gan C cấp tính:

• Các xét nghiệm chức năng gan bao gồm đo men gan ALT và AST, men phosphatase kiềm và bilirubin.
• Để đánh giá độ nặng của viêm gan C cấp tính, có thể thực hiện các xét nghiệm khác như đo albumin huyết thanh, số lượng tiểu cầu và chỉ số đông máu INR.

Vậy tiêu chuẩn để chẩn đoán viêm gan C cấp tính là gì?

• HCV-RNA có thể dương tính từ 2 tuần sau khi phơi nhiễm vi rút, trong khi  đó kháng thể anti-HCV thường xuất hiện muộn sau khoảng 8-12 tuần.
• Các chỉ số men gan AST và ALT thường là bình thường hoặc tăng nhẹ.
• Đối với những bệnh nhân nhiễm virus trong vòng 6 tháng, có thể được đề xuất theo dõi sự chuyển đổi từ kháng thể anti-HCV âm tính sang dương tính, dựa trên triệu chứng lâm sàng và các biểu hiện khác.

Bài viết đã cung cấp thông tin về các xét nghiệm và tiêu chí chẩn đoán viêm gan C, giúp người đọc hiểu rõ hơn về cách thức chẩn đoán viêm gan C cấp tính thế nào. Tuy nhiên, nếu bạn có bất kỳ dấu hiệu nào nghi ngờ mắc bệnh, điều quan trọng là phải đến cơ sở y tế ngay lập tức để được bác sĩ thăm khám và chẩn đoán kịp thời.

FAQs về viêm gan C cấp tính

1. Viêm gan C cấp tính có triệu chứng gì?

Viêm gan C cấp tính thường không có triệu chứng rõ ràng. Một số người có thể xuất hiện vàng da và vàng mắt nhẹ, có thể xuất hiện từng đợt kèm theo sốt và sút cân.

2. Viêm gan C cấp tính lây truyền như thế nào?

Vi rút viêm gan C chủ yếu lây nhiễm qua đường máu, phổ biến nhất ở những người tiêm chích ma túy sử dụng chung bơm kim tiêm. Ngoài ra, lây nhiễm có thể xảy ra thông qua xăm trổ hoặc bấm khuyên.

3. Có xét nghiệm nào để chẩn đoán viêm gan C cấp tính?

Các xét nghiệm để chẩn đoán viêm gan C cấp tính bao gồm kiểm tra kháng thể viêm gan C (anti-HCV), đo nồng độ HCV-RNA và xác định kiểu gen để theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị.

4. Làm thế nào để xác định viêm gan C cấp tính?

Để xác định viêm gan C cấp tính, cần sử dụng các xét nghiệm huyết thanh như xét nghiệm kháng thể anti-HCV và xét nghiệm HCV-RNA để đánh giá mức độ nhiễm virus. Các chỉ số men gan AST và ALT cũng có thể được đo để đánh giá chức năng gan.

5. Liệu viêm gan C cấp tính có thể chuyển sang mạn tính?

Viêm gan C cấp tính có thể chuyển sang viêm gan C mạn tính nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Viêm gan C mạn tính có thể dẫn đến các biến chứng nguy hiểm như xơ gan, suy gan và ung thư gan.

Nguồn: Tổng hợp