Cách phân biệt cảm cúm và cảm lạnh: kiến thức căn bản

Cảm cúm và cảm lạnh là hai tình trạng sức khỏe phổ biến, đặc biệt trong những ngày thời tiết chuyển mùa. Nhiều người thường nhầm lẫn giữa hai loại bệnh này, dẫn đến việc chủ quan hoặc điều trị sai cách. Hiểu đúng, phân biệt chính xác sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình tốt hơn. Hãy cùng khám phá chi tiết cách phân biệt cảm cúm và cảm lạnh qua bài viết dưới đây!

1. Định nghĩa cảm cúm và cảm lạnh

Để phân biệt, trước tiên, chúng ta cần hiểu rõ hai khái niệm này.

1.1. Cảm cúm là gì?

Cảm cúm là một bệnh nhiễm trùng đường hô hấp do virus cúm (Influenza) gây ra. Đây là tình trạng bệnh nghiêm trọng hơn cảm lạnh, thường bùng phát theo mùa và có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm.

Một số đặc điểm chính của cảm cúm bao gồm:

• Triệu chứng rõ ràng, diễn tiến nhanh: Người bệnh thường bị sốt cao, đau cơ, mệt mỏi nặng.
• Khả năng lây lan mạnh: Virus cúm dễ dàng lây từ người sang người qua không khí hoặc tiếp xúc với bề mặt nhiễm virus.

Lưu ý: Tiêm vắc-xin cúm hàng năm là cách phòng tránh hiệu quả nhất.

1.2. Cảm lạnh là gì?

Ngược lại, cảm lạnh là một bệnh nhẹ hơn, thường do nhiều loại virus khác nhau gây ra, phổ biến nhất là Rhinovirus. Cảm lạnh chủ yếu ảnh hưởng đến mũi và họng, không gây nguy hiểm nghiêm trọng.

Triệu chứng cảm lạnh điển hình bao gồm:

• Hắt hơi, sổ mũi, nghẹt mũi và đau họng nhẹ.
• Thỉnh thoảng có ho, nhưng không gây sốt cao.
• Bệnh thường kéo dài từ 5-7 ngày và tự khỏi mà không cần điều trị đặc biệt.

2. Phân biệt cảm cúm và cảm lạnh qua triệu chứng

Một trong những cách dễ nhất để nhận biết là quan sát triệu chứng.

2.1. Triệu chứng của cảm cúm

Người mắc cảm cúm thường gặp phải:

• Sốt cao đột ngột: Nhiệt độ cơ thể tăng trên 38,5°C.
• Đau nhức cơ bắp: Đặc biệt ở lưng, chân và tay.
• Mệt mỏi kéo dài: Dù nghỉ ngơi vẫn không cảm thấy khỏe hơn.
• Ho khan: Có thể kèm theo đau ngực.

Thực tế: Cảm cúm có thể khiến bạn mệt mỏi đến mức không thể thực hiện các hoạt động hàng ngày.

2.2. Triệu chứng của cảm lạnh

Ngược lại, cảm lạnh gây ra các triệu chứng nhẹ hơn, chủ yếu tập trung ở vùng mũi và họng:

• Hắt hơi liên tục và sổ mũi nhiều.
• Đau họng nhẹ: Thường không kéo dài lâu.
• Nghẹt mũi: Gây khó thở, đặc biệt vào ban đêm.
• Ho nhẹ: Không đau hoặc dai dẳng.

Lời khuyên: Với cảm lạnh, hãy đảm bảo uống đủ nước và giữ ấm cơ thể để triệu chứng nhanh thuyên giảm.

3. Nguyên nhân gây cảm cúm và cảm lạnh

Mặc dù đều do virus gây ra, nhưng cảm cúm và cảm lạnh có những nguyên nhân khác biệt.

3.1. Nguyên nhân gây cảm cúm

Cảm cúm chủ yếu do virus Influenza A hoặc B gây ra. Những yếu tố làm tăng nguy cơ nhiễm cảm cúm bao gồm:

• Mùa đông hoặc đầu xuân: Đây là thời điểm virus cúm hoạt động mạnh nhất.
• Tiếp xúc gần với người nhiễm bệnh: Qua giọt bắn khi ho, hắt hơi hoặc nói chuyện.
• Hệ miễn dịch yếu: Người cao tuổi, trẻ em, phụ nữ mang thai thường dễ bị cúm hơn.

3.2. Nguyên nhân gây cảm lạnh

Cảm lạnh, trong khi đó, thường bắt nguồn từ Rhinovirus, nhưng cũng có thể do hơn 200 loại virus khác gây ra. Một số nguyên nhân chính bao gồm:

• Thời tiết thay đổi đột ngột: Gây suy giảm sức đề kháng.
• Tiếp xúc với người bệnh: Hoặc chạm vào các bề mặt nhiễm virus như tay nắm cửa, bàn phím, điện thoại.
• Vệ sinh kém: Không rửa tay thường xuyên hoặc dùng tay chạm vào mắt, mũi, miệng.

4. Cách phòng tránh cảm cúm và cảm lạnh

Phòng bệnh luôn tốt hơn chữa bệnh. Việc thực hiện các biện pháp phòng ngừa sẽ giúp bạn giảm nguy cơ mắc cả cảm cúm và cảm lạnh, đặc biệt trong những thời điểm giao mùa.

4.1. Phòng tránh cảm cúm

Để ngăn ngừa cảm cúm, bạn nên:

• Tiêm vắc-xin cúm hàng năm: Đây là biện pháp hiệu quả nhất, giúp bạn tránh được các chủng virus cúm phổ biến.
• Rửa tay thường xuyên: Dùng xà phòng và nước ấm ít nhất 20 giây, đặc biệt sau khi ho, hắt hơi hoặc chạm vào bề mặt công cộng.
• Giữ khoảng cách với người bệnh: Hạn chế tiếp xúc trực tiếp để tránh lây nhiễm virus.
• Tăng cường sức đề kháng: Ăn uống đủ chất, bổ sung vitamin C từ cam, chanh, bưởi và uống nhiều nước.

Mẹo nhỏ: Đeo khẩu trang khi ra ngoài hoặc đến nơi đông người trong mùa cúm.

4.2. Phòng tránh cảm lạnh

Mặc dù cảm lạnh ít nguy hiểm hơn cảm cúm, bạn cũng không nên chủ quan. Các biện pháp phòng ngừa bao gồm:

• Giữ ấm cơ thể: Đặc biệt vùng cổ, chân và tay khi trời lạnh.
• Vệ sinh môi trường sống: Lau sạch bề mặt đồ vật thường xuyên chạm vào như điện thoại, tay nắm cửa, bàn làm việc.
• Hạn chế sờ tay lên mặt: Tránh đưa tay chạm vào mắt, mũi, miệng để giảm nguy cơ nhiễm virus.
• Ngủ đủ giấc: Hệ miễn dịch mạnh hơn khi bạn nghỉ ngơi đầy đủ.

Lưu ý: Nếu bạn cảm thấy hơi đau họng hoặc nghẹt mũi, hãy uống trà gừng hoặc nước ấm với mật ong ngay lập tức.

5. Điều trị cảm cúm và cảm lạnh

Mặc dù cả cảm cúm và cảm lạnh thường tự khỏi, việc điều trị đúng cách sẽ giúp bạn nhanh hồi phục và tránh biến chứng.

5.1. Điều trị cảm cúm

Cảm cúm có thể khiến cơ thể suy nhược nhanh chóng, vì vậy cần:

• Nghỉ ngơi đầy đủ: Hãy cho cơ thể thời gian phục hồi bằng cách ngủ đủ giấc và không làm việc quá sức.
• Uống nhiều nước: Nước lọc, nước ép hoa quả hoặc súp ấm đều tốt để giữ cơ thể không bị mất nước.
• Dùng thuốc giảm triệu chứng: Thuốc giảm sốt, giảm đau hoặc kháng virus (như Tamiflu) có thể được bác sĩ kê đơn.

Lời khuyên: Nếu có dấu hiệu nghiêm trọng như khó thở, tức ngực, hãy đi khám ngay.

5.2. Điều trị cảm lạnh

Với cảm lạnh, bạn có thể áp dụng các cách sau:

• Sử dụng nước muối sinh lý: Để rửa mũi và giảm nghẹt mũi.
• Uống trà ấm hoặc nước mật ong: Giúp làm dịu cổ họng và giảm ho.
• Xông hơi bằng tinh dầu: Tinh dầu bạc hà hoặc khuynh diệp có thể giúp thông mũi nhanh chóng.
• Hạn chế thuốc kháng sinh: Vì cảm lạnh do virus gây ra, thuốc kháng sinh không có tác dụng.

6. Khi nào cần gặp bác sĩ?

Cảm cúm và cảm lạnh thường không nguy hiểm, nhưng trong một số trường hợp, bạn cần đến gặp bác sĩ ngay:

• Triệu chứng kéo dài hơn 10 ngày hoặc trở nặng.
• Sốt cao liên tục không giảm dù đã uống thuốc hạ sốt.
• Khó thở, tức ngực hoặc đau ngực.
• Triệu chứng của viêm phổi hoặc viêm xoang nghiêm trọng (như đau đầu, sưng quanh mắt).

Lưu ý: Trẻ em, người già, phụ nữ mang thai và người mắc bệnh mạn tính cần đặc biệt chú ý.

FAQs: Những câu hỏi thường gặp

Câu hỏi 1: Làm sao để biết tôi bị cảm cúm hay cảm lạnh?

Dựa trên triệu chứng:

• Nếu bạn sốt cao, đau cơ, mệt mỏi kéo dài, khả năng cao bạn bị cảm cúm.
• Nếu chỉ nghẹt mũi, đau họng nhẹ và triệu chứng không nghiêm trọng, đó là cảm lạnh.

Câu hỏi 2: Có thể mắc cảm cúm và cảm lạnh cùng lúc không?

Có, nhưng rất hiếm. Điều này thường xảy ra khi hệ miễn dịch suy yếu nghiêm trọng, khiến cơ thể không thể chống lại cả hai loại virus.

Câu hỏi 3: Uống vitamin C có giúp phòng bệnh không?

Vitamin C không trực tiếp ngăn ngừa virus nhưng giúp tăng cường hệ miễn dịch, hỗ trợ cơ thể đối phó tốt hơn với bệnh tật.

Kết luận

Việc hiểu rõ và phân biệt cảm cúm và cảm lạnh không chỉ giúp bạn phòng ngừa hiệu quả mà còn hỗ trợ điều trị đúng cách. Hãy luôn chú ý đến sức khỏe của bản thân và gia đình, đặc biệt trong những mùa thời tiết thay đổi.

Nếu thấy bài viết này hữu ích, đừng quên chia sẻ để nhiều người cùng biết cách bảo vệ sức khỏe tốt hơn nhé!

Nguồn: Tổng hợp