Béo phì độ 1: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị hiệu quả

Béo phì độ 1 có thể không gây ra các vấn đề sức khỏe ngay lập tức như các giai đoạn nặng hơn, nhưng nếu không được kiểm soát, nó có thể tiến triển thành các mức độ cao hơn, như béo phì độ 2 và độ 3, đi kèm với nguy cơ cao mắc các bệnh như tiểu đường loại 2, bệnh tim mạch, và một số loại ung thư. Việc nhận diện và can thiệp sớm ở giai đoạn béo phì độ 1 là cần thiết để ngăn chặn các biến chứng và cải thiện chất lượng cuộc sống. Vậy béo phì độ 1 là gì? Cùng Pharmacity tìm hiểu qua bài viết dưới đây.

Béo phì độ 1 là gì?

Béo phì độ 1 là giai đoạn khởi đầu của béo phì, một tình trạng mà cơ thể tích tụ lượng mỡ vượt quá mức bình thường, gây ảnh hưởng đến sức khỏe. Chỉ số khối cơ thể (BMI) được sử dụng để phân loại béo phì, và béo phì độ 1 được xác định khi BMI nằm trong khoảng từ 30 – 34,9. 

Nguyên nhân béo phì độ 1

Nguyên nhân béo phì độ 1 là kết quả của nhiều yếu tố tác động lẫn nhau, bao gồm yếu tố di truyền, thói quen ăn uống, lối sống ít vận động, và các yếu tố tâm lý. Dưới đây là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này:

• Yếu tố di truyền: Di truyền đóng một vai trò quan trọng trong việc quyết định cách cơ thể bạn lưu trữ và sử dụng năng lượng. Nếu gia đình bạn có tiền sử béo phì, bạn có nguy cơ cao hơn bị béo phì. Các gen có thể ảnh hưởng đến các yếu tố như tốc độ trao đổi chất, cảm giác no sau khi ăn, và khả năng đốt cháy năng lượng.
• Chế độ ăn uống không lành mạnh: Một trong những nguyên nhân chính của béo phì là chế độ ăn uống thiếu cân đối, giàu calo, chất béo bão hòa, đường, và muối, nhưng lại thiếu chất xơ và các dưỡng chất cần thiết. Tiêu thụ quá nhiều đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, và đồ uống có đường là một yếu tố quan trọng dẫn đến tăng cân.
• Lối sống ít vận động: Một lối sống ít vận động, bao gồm việc ngồi nhiều, thiếu hoạt động thể chất, và thời gian dài ngồi trước máy tính hoặc tivi, làm giảm lượng calo được đốt cháy trong ngày. Điều này dẫn đến việc dư thừa năng lượng, làm tăng nguy cơ tích tụ mỡ.
• Yếu tố tâm lý: Các yếu tố tâm lý như căng thẳng, lo lắng, và cảm xúc tiêu cực có thể dẫn đến ăn uống không kiểm soát. Một số người có xu hướng ăn uống theo cảm xúc, chọn các loại thực phẩm không lành mạnh để giải tỏa căng thẳng hoặc cảm giác buồn chán.

Triệu chứng nhận biết

Việc nhận biết sớm các triệu chứng của béo phì độ 1 có thể giúp bạn can thiệp kịp thời và ngăn chặn tình trạng tiến triển. Dưới đây là các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến:

• Tăng cân nhanh chóng: Một dấu hiệu rõ ràng của béo phì độ 1 là sự gia tăng nhanh chóng về trọng lượng. Bạn có thể nhận thấy quần áo trở nên chật hơn và số đo cân nặng tăng lên đáng kể trong một khoảng thời gian ngắn.
• Vòng eo lớn: Sự tích tụ mỡ quanh vùng eo là một đặc điểm phổ biến của béo phì độ 1. Vòng eo lớn hơn so với các vùng khác trên cơ thể có thể là dấu hiệu đầu tiên của việc tích tụ mỡ nội tạng, loại mỡ có liên quan đến nhiều vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
• Mệt mỏi: Người bị béo phì độ 1 thường cảm thấy mệt mỏi và thiếu năng lượng, đặc biệt sau khi thực hiện các hoạt động thể chất nhẹ. Điều này có thể do cơ thể phải hoạt động nhiều hơn để duy trì trọng lượng tăng thêm.
• Khó thở: Khó thở hoặc hơi thở ngắn có thể xảy ra khi bạn thực hiện các hoạt động hàng ngày. Đây là một dấu hiệu cho thấy phổi và tim phải làm việc nhiều hơn để cung cấp oxy cho cơ thể.
• Đau khớp: Trọng lượng thừa có thể gây áp lực lên các khớp, đặc biệt là ở đầu gối và hông, dẫn đến đau khớp hoặc khó chịu.
• Ngủ ngáy: Ngủ ngáy hoặc hội chứng ngưng thở khi ngủ có thể là dấu hiệu của béo phì, khi mỡ tích tụ quanh cổ và làm hẹp đường thở.

Phương pháp điều trị và quản lý

Điều trị béo phì độ 1 cần phải có một kế hoạch toàn diện, bao gồm thay đổi lối sống, điều chỉnh chế độ ăn uống, và trong một số trường hợp, cần đến sự hỗ trợ y tế. Dưới đây là các phương pháp điều trị và quản lý hiệu quả:

• Thay đổi lối sống: Tăng cường hoạt động thể chất là một bước quan trọng trong quản lý béo phì. Bạn nên tập luyện ít nhất 150 phút mỗi tuần với các hoạt động như đi bộ, chạy bộ, bơi lội, hoặc đạp xe. Các hoạt động này không chỉ giúp đốt cháy calo mà còn cải thiện sức khỏe tim mạch, tăng cường cơ bắp, và cải thiện tâm trạng.
• Chế độ ăn uống lành mạnh: Điều chỉnh chế độ ăn uống là cần thiết để giảm cân và duy trì cân nặng lý tưởng. Giảm tiêu thụ calo hàng ngày bằng cách:
  • Chọn thực phẩm ít chất béo, giàu chất xơ, và hạn chế đường, muối.
  • Thay thế các loại thực phẩm chế biến sẵn bằng các lựa chọn lành mạnh hơn như rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và protein từ cá, gia cầm, hoặc đậu. 
  • Tránh thức uống có đường và rượu bia, thay vào đó là nước lọc hoặc các loại nước uống không đường.

• Quản lý căng thẳng: Căng thẳng có thể ảnh hưởng đến cân nặng và lối sống của bạn. Tham gia các hoạt động giảm stress như yoga, thiền, hoặc các hoạt động giải trí yêu thích có thể giúp cải thiện tâm trạng và kiểm soát cảm xúc, từ đó giúp bạn tuân thủ chế độ ăn uống và lối sống lành mạnh.
• Hỗ trợ y tế: Trong một số trường hợp, bạn có thể cần đến sự hỗ trợ của bác sĩ để điều trị béo phì. Bác sĩ có thể đề nghị các loại thuốc giảm cân hoặc can thiệp y tế như phẫu thuật giảm cân (nếu béo phì không được kiểm soát bằng các phương pháp khác). Ngoài ra, việc theo dõi sức khỏe thường xuyên và kiểm soát các bệnh lý liên quan như tiểu đường, cao huyết áp cũng rất quan trọng để đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Giáo dục và tư vấn: Tham gia các chương trình giáo dục về dinh dưỡng và lối sống lành mạnh có thể giúp bạn hiểu rõ hơn về cách duy trì cân nặng lý tưởng và cải thiện sức khỏe. Tư vấn từ chuyên gia dinh dưỡng hoặc chuyên gia sức khỏe tâm thần cũng có thể hỗ trợ bạn trong việc tạo ra các thay đổi tích cực.
• Theo dõi và điều chỉnh: Quá trình điều trị béo phì đòi hỏi sự theo dõi liên tục và điều chỉnh kế hoạch dựa trên kết quả đạt được. Ghi nhật ký ăn uống, theo dõi cân nặng, và điều chỉnh kế hoạch tập luyện theo thời gian là những bước cần thiết để duy trì hiệu quả điều trị.