Rối loạn chức năng tình dục là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp phòng ngừa 

Triệu chứng

Rối loạn chức năng tình dục ở nam giới:

• Không có khả năng đạt được hoặc duy trì sự cương cứng thích hợp cho giao hợp (rối loạn cương dương).
• Không có hoặc chậm xuất tinh mặc dù đã có đủ kích thích tình dục (chậm xuất tinh).
• Không kiểm soát được thời điểm xuất tinh (xuất tinh sớm).

Rối loạn chức năng tình dục ở phụ nữ:

• Không có khả năng đạt được cực khoái.
• Không đủ bôi trơn âm đạo trước và trong khi giao hợp.
• Không có khả năng thư giãn các cơ âm đạo đủ để cho phép giao hợp.

Rối loạn chức năng tình dục ở cả nam và nữ:

• Thiếu hứng thú hoặc ham muốn tình dục.
• Không có khả năng trở nên kích thích.
• Đau khi giao hợp.

Nguyên nhân

Có nhiều nguyên nhân gây rối loạn chức năng tình dục như:

• Nguyên nhân thực thể: Nhiều tình trạng thể chất và các yếu tố y tế có thể gây ra các vấn đề về chức năng tình dục. Những tình trạng này bao gồm:
  • Bệnh đái tháo đường
  • Bệnh tim và mạch máu
  • Rối loạn thần kinh
  • Mất cân bằng nội tiết tố
  • Các bệnh mạn tính như suy thận hoặc gan
  • Nghiện rượu
  • Lạm dụng thuốc.
  • Tác dụng phụ của một số loại thuốc, trong đó có một số loại thuốc chống trầm cảm.
• Nguyên nhân tâm lý:
  • Do căng thẳng và lo lắng liên quan đến công việc, lo lắng về khả năng tình dục, các vấn đề trong hôn nhân hoặc mối quan hệ
  • Trầm cảm
  • Cảm giác tội lỗi, lo lắng về hình ảnh cơ thể
  • Ảnh hưởng của chấn thương tình dục trong quá khứ.

Đối tượng nguy cơ

Mọi người đều có nguy cơ rối loạn chức năng tình dục, nhưng chủ yếu ảnh hưởng đến người từ 40 tuổi trở lên do sức khỏe dần suy giảm, nội tiết tố bên trong cơ thể thay đổi. Tuy nhiên, độ tuổi và mức độ rối loạn ở nam và nữ có sự khác biệt.

• Thời kỳ mãn dục nam bắt đầu ở độ tuổi 40. Dù vậy, nội tiết tố nam testosterone bên trong cơ thể phái mạnh vẫn không ngừng sản xuất. Mức giảm testosterone không đáng kể, chỉ khoảng 1%. Các nghiên cứu cho thấy 10-25% nam giới trong độ tuổi này có mức testosterone thấp với những biểu hiện như giảm ham muốn tình dục, giảm cương cứng tự phát hoặc rối loạn cương dương, sưng tấy đau ở ngực, nóng bừng mặt hoặc đổ mồ hôi trộm vào ban đêm.
• Ngược lại, ở phụ nữ, rối loạn tình dục đi kèm với giai đoạn mãn kinh, thường bắt đầu ở độ tuổi 45-55. Biểu hiện dễ thấy là không còn chu kỳ kinh nguyệt. Thời điểm mãn kinh và biểu hiện ở mỗi người khác nhau.

Chẩn đoán

Chẩn đoán rối loạn chức năng tình dục ở nam giới

• Các đặc trưng để chẩn đoán các rối loạn chức năng tình dục hay gặp ở nam giới là:
  • Rối loạn chức năng cương cứng hoặc bất lực (không thể cương cứng hoặc mất cương cứng trước khi thỏa mãn trong quan hệ tình dục).
  • Xuất tinh sớm (xuất tinh quá sớm trước khi đạt được khoái cảm trong quan hệ tình dục).
  • Loạn chức năng khoái dục hoặc xuất tinh muộn (sự xuất tinh rất chậm hoặc không xuất tinh được và có thể chỉ xuất tinh khi bệnh nhân đã ngủ).
  • Giảm ham muốn tình dục.
• Chẩn đoán phân biệt:
  • Nếu triệu chứng trầm cảm hoặc buồn nổi trội.
  • Các vấn đề trong quan hệ hôn nhân thường góp phần gây nên rối loạn chức năng tình dục, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến sự ham muốn.
  • Các rối loạn xuất tinh có thể do từng tình huống cụ thể (ví dụ: lo âu, hình thức quá mức, mâu thuẫn đối với bạn tình) hoặc có thể do thuốc gây nên.
  • Các bệnh thực tổn có thể góp phần gây nên chứng bất lực bao gồm: đái tháo đường, tăng huyết áp, xơ cứng rải rác, lạm dụng rượu và thuốc.

Chẩn đoán rối loạn chức năng tình dục ở nữ giới

• Các đặc trưng để chẩn đoán rối loạn chức năng tình dục hay xuất hiện ở nữ giới là: 
  • Giảm ham muốn tình dục.
  • Co thắt âm đạo: cơ âm đạo bị co thắt khi cố gắng đưa dương vật vào sâu (thường gặp ở những cuộc hôn nhân bị ép buộc).
  • Đau khi giao hợp (cảm giác đau ở âm đạo hoặc vùng xương chậu khi giao hợp).
• Chẩn đoán phân biệt:
  • Nếu triệu chứng trầm cảm hoặc buồn nổi trội.
  • Các vấn đề trong quan hệ hôn nhân thường góp phần gây nên rối loạn chức năng tình dục, đặc biệt là những vấn đề liên quan đến sự ham muốn.
  • Co thắt âm đạo hiếm khi có nguyên nhân thực thể.
  • Các bệnh có thể góp phần gây ra chứng đau khi giao hợp bao gồm nhiễm trùng âm đạo, nhiễm trùng vùng xương chậu (viêm vòi trứng) và các tổn thương khác vùng xương chậu (các khối u hoặc nang).
  • Mất khoái dục khi giao hợp rất hay gặp. Nguyên nhân thường không rõ nhưng trong một số trường hợp thuốc có thể góp phần gây bệnh.

Phòng ngừa bệnh

Một số phương pháp phòng chống rối loạn chức năng sinh lý nam:

• Bỏ thuốc lá và rượu: Đối với người hút thuốc lá và rượu bia thường xuyên có thể dẫn đến rối loạn cương dương. Vì thế nam giới cần phải tránh rượu bia, thuốc lá phòng ngừa rối loạn chức năng sinh lý nam.
• Tăng cường thể dục: Tập thể dục không chỉ là thói quen có lợi cho sức khỏe mà nó còn giảm nguy cơ bị rối loạn chức năng sinh lý ví dụ như đi bộ, bơi,… đều có lợi trong việc phòng tránh rối loạn chức năng sinh lý: Nhưng đối với việc đi xe đạp trong một thời gian dài và thường xuyên là không phù hợp vì nó làm tăng nguy cơ rối loạn chức năng tình dục.
• Cần có sự hiểu biết về quan hệ tình dục: Phát triển thói quen tình dục hợp lý, không nên thủ dâm thường xuyên, chế độ ăn uống hợp lý có thể phòng rối loạn chức năng sinh lý.
• Điều chỉnh áp lực tâm lý: Yếu tố tinh thần là nguyên nhân chính gây ra rối loạn chức năng sinh lý. Do đó, điều trị tâm lý là vấn đề quan trọng trong việc chữa rối loạn chức năng sinh lý.

Đối với phụ nữ:

• Trang bị cho mình kiến thức hiểu biết cơ bản về tình dục và an toàn tình dục ngay từ tuổi tiền hôn nhân và tuổi đang hoạt động tình dục.
• Thẳng thắn, cởi mở tâm sự với chồng về các khó khăn liên quan đến quan hệ tình dục của hai vợ chồng và những cảm xúc của bản thân.
• Xây dựng và thực hiện cho mình lối sống khỏe mạnh: Hạn chế các thức uống có cồn, không hút thuốc lá (vì thuốc lá làm giảm tưới máu cho các cơ quan trong cơ thể kể cả cơ quan sinh dục dẫn đến rối loạn kích thích và rối loạn khoái cảm), tập thể dục thường xuyên và đều đặn để giữ thân hình thon gọn, cân đối và thể lực ổn định, có thời gian nghỉ ngơi, thư giãn và giải trí hợp lý để giữ tinh thần luôn thoải mái, không căng thẳng.

Điều trị như thế nào?

Một số cách điều trị rối loạn chức năng tình dục bao gồm:

Điều trị rối loạn chức năng tình dục ở nữ giới

Để điều trị rối loạn chức năng tình dục nữ, bác sĩ có thể khuyên bạn nên bắt đầu với các biện pháp sau:

• Trò chuyện và lắng nghe: việc giao tiếp cởi mở với đối tác bạn tình của bạn tạo ra một thế giới khác biệt trong sự thỏa nhu cầu mãn tình dục của bạn. Ngay cả khi, bạn không cảm thấy thoải mái khi nói về những điều mình thích và không thích trong đời sống tình dục. Việc học cách chia sẻ nhu cầu tình dục và đưa ra phản hồi chân thành dựa trên sự tin tưởng sẽ tạo tiền đề cho sự thân mật hơn giữa các cặp đôi.
• Xây dựng lối sống lành mạnh: hạn chế uống rượu bia và gia tăng các hoạt động thể chất để cải thiện tâm trạng của bạn, dung nạp cảm xúc tích cực, giảm áp lực công việc lẫn cuộc sống để bạn có thể tận hưởng trải nghiệm tình dục viên mãn hơn.

• Tìm đến sự tư vấn tâm lý: trò chuyện với chuyên gia trị liệu tâm lý hoặc các bác sĩ chăm sóc tâm thần chuyên về các vấn đề tình dục và mối quan hệ hôn nhân. Việc trị liệu thường bao gồm giáo dục về cách trải nghiệm phản ứng tình dục tự nhiên của cơ thể bạn, cách tăng cường sự thân mật với bạn tình và các gợi ý bài tập thực hành đời sống tình dục dành cho cặp đôi.
• Sử dụng chất bôi trơn: chất bôi trơn âm đạo có thể hữu ích trong quá trình giao hợp nếu nữ giới gặp trường hợp khô âm đạo hoặc co thắt âm đạo khiến phụ nữ có cảm giác đau trong và sau khi giao hợp.
• Sử dụng thiết bị hỗ trợ: bạn có thể sử dụng máy rung để kích thích âm vật.
• Liệu pháp nội tiết tố: liệu pháp estrogen tại chỗ bằng cách đặt vòng âm đạo, kem bôi âm đạo hoặc viên đặt âm đạo. Liệu pháp này có lợi cho chức năng tình dục bằng cách cải thiện độ đàn hồi, tăng lưu lượng máu ở âm đạo.
• Thuốc Ospemifene (Osphena): thuốc giúp giảm đau khi quan hệ tình dục cho phụ nữ bị teo âm hộ.
• Thuốc Bremelanotide (Vyleesi): loại thuốc này là dạng mũi tiêm ở ngay dưới da ở bụng hoặc đùi trước khi quan hệ tình dục. Các tác dụng phụ của thuốc bao gồm nôn mửa, đỏ bừng, nhức đầu và phản ứng da tại chỗ tiêm.  Bremelanotide là loại thuốc được FDA chấp thuận cho tình trạng ham muốn tình dục thấp ở phụ nữ tiền mãn kinh, bác sĩ vẫn có thể kê để điều trị cho bạn.

Điều trị rối loạn chức năng tình dục ở nam giới:

Để điều trị rối loạn chức năng tình dục nam, bác sĩ có thể khuyên bạn nên bắt đầu với các biện pháp sau:

• Thuốc uống: Là cách điều trị rối loạn cương dương thành công cho nhiều nam giới. Có thể bao gồm: Sildenafil (Viagra); Tadalafil (Adcirca, Cialis); Vardenafil (Levitra, Staxyn); Avanafil (Stendra). Những thuốc này giúp tăng cường tác dụng của oxit nitric – một chất hóa học tự nhiên mà cơ thể bạn sản xuất giúp thư giãn các cơ dương vật. Điều này làm tăng lưu lượng máu và cho phép bạn cương cứng để đáp ứng với ham muốn tình dục.

Bác sĩ sẽ xem xét tình trạng sức khỏe cụ thể của bạn để xác định loại thuốc nào có tác dụng tốt nhất. Những loại thuốc này có thể không điều trị rối loạn cương dương của bạn ngay lập tức. Bạn cần thăm khám, trao đổi trực tiếp để bác sĩ kê toa loại thuốc và liều lượng phù hợp với bạn.

• Máy bơm dương vật: Đây là thiết bị có tác dụng kích thích dương vật cương cứng. Thiết bị có một ống rỗng có thể hút chân không bằng bằng tay hoặc bằng pin. Ống được đặt trên dương vật của bạn, sau đó, nó được sử dụng để hút không khí bên trong ống ra ngoài. Điều này tạo ra một khoảng chân không giúp lưu thông máu ở dương vật hiệu quả hơn. Sau khi dương vật cương cứng, bạn luồn một vòng căng quanh gốc dương vật để duy trì cương cứng. Sau đó, bạn tháo thiết bị chân không ra khỏi dương vật. Sự cương cứng thường kéo dài đủ lâu để một cặp đôi có thể quan hệ tình dục. Nếu máy bơm dương vật là một lựa chọn điều trị phù hợp, bác sĩ có thể đề xuất hoặc kê đơn một kiểu máy cụ thể cho bạn.
• Tăng cường tập luyện thể dục thể dục: Giúp giảm nguy cơ rối loạn cương dương, rối loạn chức năng tình dục, cải thiện ham muốn tình dục ở nam giới. Bạn có thể trao đổi về một kế hoạch tập thể dục thể thao với bác sĩ để họ đưa ra lời khuyên để chọn môn thể thao luyện tập phù hợp với tình trạng sức khỏe.
• Tư vấn tâm lý: Việc rối loạn chức năng tình dục (cụ thể rối loạn cương dương, xuất tinh sớm… ) ở nam giới có thể do tinh thần căng thẳng, lo lắng hoặc trầm cảm, mâu thuẫn trong mối quan hệ hôn nhân. Bác sĩ có thể đề nghị bạn và bạn tình đến gặp chuyên gia trị tâm lý hoặc bác sĩ tâm lý.

Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.