Virus herpes và căn bệnh thủy đậu: triệu chứng, phòng ngừa và điều trị

Virus herpes là một họ virus DNA gây nhiễm trùng ở người và động vật. Đặc điểm chung của các virus này là khả năng tồn tại tiềm ẩn trong cơ thể sau lần nhiễm trùng ban đầu, và có thể tái hoạt động gây ra các triệu chứng bệnh sau một thời gian. Có rất nhiều loại virus herpes, nhưng một số loại phổ biến và gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe con người.

Các loại virus Herpes phổ biến

Trong số hàng trăm loại virus herpes, có 8 loại được biết là gây bệnh cho người. Chúng ta sẽ tập trung vào hai loại quan trọng liên quan đến bài viết này:

• Virus Herpes simplex (HSV)
• Virus Varicella-zoster (VZV)

Virus Herpes simplex (HSV)

HSV được chia thành hai loại chính: HSV-1 và HSV-2.

• HSV-1 (thường gây herpes miệng)

  HSV-1 thường gây ra các vết loét lạnh hoặc mụn nước quanh miệng và môi, thường được gọi là bệnh herpes miệng hay mụn rộp môi. Tuy nhiên, HSV-1 cũng có thể gây nhiễm trùng ở các bộ phận khác của cơ thể, bao gồm cả bộ phận sinh dục.

  Một số triệu chứng thường gặp của herpes miệng do HSV-1 gây ra:

  • Cảm giác ngứa ran, nóng rát hoặc đau nhức quanh miệng.
  • Xuất hiện các mụn nước nhỏ chứa đầy dịch, thường tập trung thành từng cụm.
  • Các mụn nước vỡ ra, tạo thành vết loét nông, sau đó đóng vảy.
  • Các triệu chứng có thể kéo dài từ 7 đến 10 ngày.

• HSV-2 (thường gây herpes sinh dục)

  HSV-2 chủ yếu lây truyền qua đường tình dục và gây ra bệnh herpes sinh dục. Bệnh này gây ra các vết loét đau đớn ở vùng sinh dục, hậu môn và mông.

  Các triệu chứng của herpes sinh dục do HSV-2 gây ra bao gồm:

  • Các mụn nước hoặc vết loét ở vùng sinh dục, hậu môn hoặc mông.
  • Đau, ngứa hoặc rát ở vùng bị ảnh hưởng.
  • Khó chịu khi đi tiểu.
  • Sưng hạch bạch huyết ở háng.

“Herpes sinh dục là một bệnh lây truyền qua đường tình dục phổ biến. Việc sử dụng bao cao su có thể giúp giảm nguy cơ lây nhiễm, nhưng không loại bỏ hoàn toàn.”

Virus Varicella-zoster (VZV) (gây bệnh thủy đậu và zona)

Đây chính là loại virus liên quan trực tiếp đến bệnh thủy đậu. VZV gây ra hai bệnh lý khác nhau:

• Thủy đậu (Chickenpox): Đây là bệnh nhiễm trùng cấp tính thường gặp ở trẻ em, với các triệu chứng đặc trưng là phát ban dạng mụn nước khắp cơ thể, kèm theo ngứa ngáy và sốt nhẹ.
• Zona (Shingles): Sau khi khỏi bệnh thủy đậu, virus VZV vẫn tồn tại tiềm ẩn trong các hạch thần kinh. Khi hệ miễn dịch suy yếu, virus có thể tái hoạt động và gây ra bệnh zona, với các triệu chứng là phát ban đau đớn dọc theo dây thần kinh bị ảnh hưởng.

Mối liên hệ giữa Virus Herpes và Bệnh Thủy Đậu

Như đã đề cập, bệnh thủy đậu do virus Varicella-zoster (VZV) gây ra, đây là một loại virus thuộc họ herpes. Điều này giải thích tại sao thủy đậu được xếp vào nhóm bệnh do virus herpes gây ra. Tuy nhiên, cần lưu ý rằng VZV khác với HSV-1 và HSV-2 về mặt di truyền và biểu hiện lâm sàng.

Việc hiểu rõ mối liên hệ này giúp chúng ta nhận thức được tầm quan trọng của việc phòng ngừa và điều trị kịp thời các bệnh do virus herpes gây ra, đặc biệt là thủy đậu, để tránh các biến chứng nguy hiểm.

Triệu chứng của bệnh Thủy Đậu

Bệnh thủy đậu thường bắt đầu với các triệu chứng nhẹ, dễ bị nhầm lẫn với cảm cúm thông thường:

• Sốt: Sốt nhẹ hoặc vừa, thường kéo dài vài ngày.
• Mệt mỏi: Cảm giác uể oải, chán ăn.
• Đau đầu: Nhức đầu nhẹ.

Sau đó, các triệu chứng đặc trưng của bệnh sẽ xuất hiện:

• Phát ban: Ban đầu là các nốt đỏ nhỏ, sau đó nhanh chóng phát triển thành mụn nước chứa dịch trong. Các mụn nước này mọc khắp cơ thể, bao gồm cả mặt, da đầu, thân mình và tứ chi.
• Ngứa ngáy: Cảm giác ngứa ngáy dữ dội, đặc biệt là khi các mụn nước bắt đầu khô lại và đóng vảy.

Quá trình phát triển của mụn thủy đậu diễn ra theo từng giai đoạn:

1. Nốt đỏ: Các nốt đỏ nhỏ xuất hiện đầu tiên.
2. Mụn nước: Các nốt đỏ chuyển thành mụn nước chứa dịch trong.
3. Vỡ mụn nước: Mụn nước vỡ ra, tạo thành các vết loét nông.
4. Đóng vảy: Các vết loét khô lại và đóng vảy.

“Tuyệt đối không gãi các mụn nước vì có thể gây nhiễm trùng và để lại sẹo.”

Biến chứng của bệnh Thủy Đậu

Mặc dù thủy đậu thường là bệnh nhẹ ở trẻ em, nhưng vẫn có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ở người lớn, phụ nữ mang thai và người có hệ miễn dịch suy yếu:

• Nhiễm trùng da: Do gãi các mụn nước, vi khuẩn có thể xâm nhập gây nhiễm trùng da, thậm chí là nhiễm trùng huyết.
• Viêm phổi: Biến chứng nguy hiểm ở người lớn, có thể dẫn đến suy hô hấp.
• Viêm não: Biến chứng hiếm gặp nhưng rất nghiêm trọng, có thể gây tổn thương não vĩnh viễn.
• Hội chứng Reye: Biến chứng hiếm gặp ở trẻ em dùng aspirin khi bị thủy đậu, có thể gây tổn thương gan và não.

Phòng ngừa bệnh Thủy Đậu

Cách phòng ngừa hiệu quả nhất bệnh thủy đậu là tiêm vắc-xin. Vắc-xin thủy đậu giúp cơ thể tạo ra kháng thể chống lại virus VZV, giúp ngăn ngừa bệnh hoặc giảm nhẹ các triệu chứng nếu bị nhiễm bệnh.

• Lịch tiêm vắc-xin: Trẻ em thường được tiêm 2 mũi vắc-xin thủy đậu.
• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, tránh tiếp xúc với người bệnh.

Điều trị bệnh Thủy Đậu

Hiện tại, không có thuốc đặc trị bệnh thủy đậu. Việc điều trị chủ yếu tập trung vào giảm nhẹ các triệu chứng:

• Hạ sốt: Sử dụng paracetamol hoặc ibuprofen (tham khảo ý kiến bác sĩ). Tuyệt đối không dùng aspirin cho trẻ em bị thủy đậu.
• Giảm ngứa: Sử dụng thuốc kháng histamine hoặc kem bôi calamine.
• Vệ sinh da: Giữ vệ sinh da sạch sẽ, tắm bằng nước ấm và xà phòng nhẹ.
• Nghỉ ngơi: Nghỉ ngơi đầy đủ để cơ thể phục hồi.

Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng virus acyclovir để điều trị cho người lớn, người có hệ miễn dịch suy yếu hoặc người có nguy cơ biến chứng cao.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

• Bệnh thủy đậu có lây không?

  Có, bệnh thủy đậu rất dễ lây lan qua đường hô hấp (ho, hắt hơi) hoặc tiếp xúc trực tiếp với mụn nước.

• Người đã bị thủy đậu rồi có bị lại không?

  Thông thường, người đã bị thủy đậu sẽ có miễn dịch suốt đời. Tuy nhiên, virus VZV vẫn tồn tại tiềm ẩn trong cơ thể và có thể tái hoạt động gây ra bệnh zona khi hệ miễn dịch suy yếu.

• Phụ nữ mang thai bị thủy đậu có nguy hiểm không?

  Có, thủy đậu ở phụ nữ mang thai có thể gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi, đặc biệt là trong giai đoạn đầu thai kỳ.

• Khi nào cần gặp bác sĩ?

  Nên gặp bác sĩ nếu có các triệu chứng sau: sốt cao, mụn nước lan rộng, có dấu hiệu nhiễm trùng (sưng đỏ, mưng mủ), khó thở, đau đầu dữ dội.

Lời khuyên

Bệnh thủy đậu là một bệnh truyền nhiễm phổ biến, đặc biệt là ở trẻ em. Việc tiêm vắc-xin là biện pháp phòng ngừa hiệu quả nhất. Nếu bạn hoặc người thân có các triệu chứng nghi ngờ bệnh thủy đậu, hãy đến gặp bác sĩ để được tư vấn và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Hy vọng bài viết này đã cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về virus herpes và bệnh thủy đậu. Hãy chia sẻ bài viết này đến những người thân yêu để cùng nhau bảo vệ sức khỏe!

Nguồn: Tổng hợp