Vàng da do sữa mẹ: nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Như tất cả cha mẹ đều biết, sức khỏe và sự phát triển của con là điều mà chúng ta luôn quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên, có một số trẻ sơ sinh mắc phải tình trạng vàng da, khiến cho cha mẹ lo lắng. Đặc biệt, nếu bé đang được bú sữa mẹ, có thể có nguyên nhân là vàng da do sữa mẹ. Vậy vàng da do sữa mẹ là gì? Chúng ta hãy cùng tìm hiểu về vấn đề này.

Vàng da do sữa mẹ là gì?

Vàng da do sữa mẹ (hay còn gọi là Breastmilk Jaundice) là tình trạng da và mắt của trẻ sơ sinh có màu vàng do sự tích tụ bilirubin trong máu. Bilirubin là một sản phẩm thoái hóa của các tế bào hồng cầu, thường được gan xử lý và bài tiết qua đường ruột. Tuy nhiên, ở trẻ sơ sinh, gan chưa hoàn thiện chức năng, dẫn đến bilirubin tích tụ trong máu và gây vàng da.

Thống kê cho thấy, khoảng 2-12% trẻ sơ sinh được bú mẹ hoàn toàn có thể bị vàng da. Tỷ lệ này cao hơn so với trẻ bú sữa công thức (khoảng 2-4%). Vì vậy, tình trạng này diễn ra khá thường xuyên, đòi hỏi cha mẹ cần phải thận trọng trong giai đoạn đầu khi cho con bú.

Phân biệt vàng da do sữa mẹ với các loại vàng da khác

Để giúp cha mẹ hiểu rõ hơn về tình trạng vàng da do sữa mẹ, chúng ta có thể phân ra 3 loại vàng da phổ biến như sau:

• Vàng da sinh lý: Đây là tình trạng vàng da phổ biến nhất ở trẻ sơ sinh, thường xuất hiện trong vòng 2-3 ngày sau sinh và tự khỏi sau 1-2 tuần mà không cần điều trị.
• Vàng da bệnh lý: Do các bệnh lý về gan, mật, máu,… cần được chẩn đoán và điều trị bởi bác sĩ.
• Vàng da do thiếu máu nhóm máu: Xảy ra ở trẻ sơ sinh có mẹ và con không hợp nhóm máu.

Cách nhận biết vàng da sinh lý và bệnh lý: Có gì khác nhau?

Nguyên nhân vàng da do sữa mẹ

Có nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng vàng da do sữa mẹ, nhưng nguyên nhân chính là:

Beta-carotene trong sữa mẹ: Sữa mẹ chứa beta-carotene, một dạng vitamin A có nhiều trong các loại rau củ quả có màu vàng cam. Beta-carotene có thể được hấp thu vào máu của trẻ và gây vàng da. Đây là một tình trạng vô hại và không ảnh hưởng đến sức khỏe của trẻ. Đồng thời, gan chưa hoàn thiện chức năng ở trẻ sơ sinh cũng gây ra hiện tượng vàng da.

Ảnh hưởng của chế độ ăn uống của mẹ cũng có thể làm tăng nguy cơ vàng da ở trẻ. Trẻ bú sữa mẹ từ các mẹ ăn nhiều rau củ quả có màu vàng cam có thể gặp tình trạng này. Nghiên cứu cũng cho thấy trẻ bú mẹ và bú thêm sữa bò có thể có nguy cơ bị vàng da cao hơn.

Cách điều trị vàng da do sữa mẹ

Trong một số trường hợp, trẻ cần được điều trị để đảm bảo sức khỏe. Dưới đây là một số dấu hiệu cho thấy trẻ cần điều trị vàng da do sữa mẹ:

Khi nào cần điều trị vàng da do sữa mẹ?

• Vàng da kéo dài hơn 2 tuần.
• Vàng da nặng, da có màu vàng đậm.
• Trẻ có các triệu chứng khác như mệt mỏi, bú kém, sụt cân, sốt.

Cha mẹ nên dành thời gian theo dõi sát sao con mình. Nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa trẻ đi khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Các phương pháp điều trị phổ biến cho vàng da do sữa mẹ bao gồm:

Mức độ nhẹ hoặc trung bình:

• Các mẹ bỉm nên cho trẻ bú sữa mẹ thường xuyên hơn (8-12 lần mỗi ngày) để giúp cơ thể trẻ loại bỏ bilirubin qua phân và nước tiểu. Trong một số trường hợp, trẻ có thể cần bổ sung thêm sữa công thức.
• Phơi nắng: Ánh nắng mặt trời giúp chuyển hóa bilirubin thành các chất dễ bài tiết hơn. Cha mẹ nên cho trẻ phơi nắng dưới ánh nắng mặt trời ấm áp vào buổi sáng, mỗi lần 15-20 phút, tránh phơi nắng trực tiếp vào mắt trẻ.

Mức độ nặng:

• Trẻ cần được điều trị bằng liệu pháp ánh sáng tại bệnh viện. Ánh sáng đặc biệt sẽ giúp biến đổi bilirubin thành dạng dễ bài tiết hơn.
• Việc điều trị thường chỉ kéo dài 1-2 ngày và tình trạng vàng da của trẻ sẽ cải thiện nhanh chóng.
• Bổ sung enzyme cho trẻ: Một số trường hợp, bác sĩ có thể kê đơn enzyme để giúp trẻ tiêu hóa bilirubin hiệu quả hơn.
• Điều trị cho mẹ (nếu cần thiết): Nếu mẹ bị thiếu máu hoặc tiểu đường thai kỳ, bác sĩ sẽ có biện pháp điều trị phù hợp để cải thiện tình trạng và giảm nguy cơ vàng da cho trẻ.

Ngoài ra, cha mẹ cũng có thể tham khảo thêm một số phương pháp điều trị dân gian như cho trẻ bú nhiều hơn, tắm nước ấm với lá khế, bôi nghệ vào lòng bàn tay và lòng bàn chân của trẻ…

Lưu ý quan trọng khi điều trị vàng da do sữa mẹ

Để đảm bảo hiệu quả điều trị và an toàn cho bé, cha mẹ cần lưu ý một số điều sau:

• Theo dõi sát sao tình trạng vàng da của trẻ hàng ngày. Ghi chép lại các dấu hiệu bất thường để báo cho bác sĩ biết.
• Tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Cha mẹ cần tuân thủ nghiêm ngặt để đảm bảo hiệu quả điều trị.
• Không tự ý ngưng cho con bú sữa mẹ. Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh và giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Vàng da do sữa mẹ thường vô hại và tự khỏi sau một thời gian.
• Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho mẹ. Mẹ cần ăn uống đầy đủ dinh dưỡng, đa dạng các thực phẩm, đặc biệt là rau xanh, trái cây và ngũ cốc nguyên hạt. Uống đủ nước và hạn chế ăn nhiều rau củ quả có màu vàng cam. Tránh uống nhiều sữa bò.
• Liên hệ với bác sĩ khi cần thiết. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về vàng da do sữa mẹ hoặc thấy trẻ có các triệu chứng bất thường, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và hỗ trợ.

FAQ về vàng da do sữa mẹ

Có bao nhiêu loại vàng da ở trẻ sơ sinh?

Ở trẻ sơ sinh có thể gặp 3 loại vàng da phổ biến: vàng da sinh lý, vàng da bệnh lý và vàng da do thiếu máu nhóm máu.

Vàng da do sữa mẹ có nguy hiểm không?

Vàng da do sữa mẹ thường là một tình trạng vô hại và tự khỏi sau một thời gian. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, trẻ cần điều trị để đảm bảo sức khỏe.

Trẻ cần điều trị vàng da do sữa mẹ khi nào?

Trẻ cần điều trị vàng da do sữa mẹ nếu vàng da kéo dài hơn 2 tuần, vàng da nặng, da có màu vàng đậm hoặc có các triệu chứng khác như mệt mỏi, bú kém, sụt cân, sốt.

Phương pháp điều trị phổ biến cho vàng da do sữa mẹ là gì?

Phương pháp điều trị phổ biến cho vàng da do sữa mẹ bao gồm cho trẻ bú sữa mẹ thường xuyên, phơi nắng, điều trị bằng ánh sáng tại bệnh viện và bổ sung enzyme cho trẻ (trong một số trường hợp).

Cha mẹ cần lưu ý điều gì khi điều trị vàng da do sữa mẹ?

Cha mẹ cần lưu ý theo dõi sát sao tình trạng vàng da của trẻ, tuân thủ hướng dẫn điều trị của bác sĩ, không tự ý ngưng cho con bú sữa mẹ, bổ sung đầy đủ dinh dưỡng cho mẹ và liên hệ với bác sĩ khi cần thiết.

Nguồn: Tổng hợp