Ung thư phổi: tầm soát, nguyên nhân và cách phòng ngừa
Ung thư phổi là một bệnh nguy hiểm có thể khiến người mắc phải đối mặt với những hậu quả đáng tiếc. Tuy nhiên, nếu được phát hiện sớm, khả năng chữa khỏi ung thư phổi là rất cao. Vì vậy, tầm soát ung thư phổi được coi là một phương pháp quan trọng để phát hiện bệnh từ giai đoạn ban đầu. Trong bài chia sẻ này, bác sĩ Kristine Xie sẽ giới thiệu về ung thư phổi, cách tầm soát, điều trị và phòng ngừa bệnh. Hãy cùng tìm hiểu để bảo vệ sức khỏe của bạn!
Ung thư phổi là gì?
Ung thư phổi là một loại ung thư phát triển từ các tế bào bất thường trong phổi. Đây là loại ung thư phổ biến thứ ba ở cả nam và nữ tại Singapore. Trong khoảng thời gian từ năm 2014 đến 2018, tỷ lệ mắc ung thư phổi ở nam giới là 14%, còn ở nữ giới là 7,5%. Ngoài ra, ung thư phổi được xác định là nguyên nhân gây tử vong do ung thư hàng đầu ở nam giới (26,45%) và chiếm 15,7% số ca tử vong do ung thư ở nữ giới tại Singapore.
Ung thư phổi có hai dạng chính: Ung thư phổi tế bào nhỏ (Small Cell Lung Cancer – SCLC) và ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (Non Small Cell Lung Cancer – NSCLC).
“Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) thường liên quan đến việc hút thuốc và di căn nhanh chóng sang các bộ phận khác của cơ thể.”
Ung thư phổi tế bào nhỏ (SCLC) chiếm khoảng 10 – 15% tổng số ca ung thư phổi. Nó thường được gọi là ung thư tế bào yến mạch vì tế bào ung thư trong loại ung thư này giống như hạt yến mạch khi được quan sát dưới kính hiển vi. SCLC thường rất ác tính và phát triển nhanh hơn NSCLC. Vì thế, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, nó có thể lan sang các bộ phận khác trong cơ thể.
“Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (NSCLC) là loại ung thư phổi phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% tổng số ca mắc ung thư phổi.”
Ung thư phổi không phải tế bào nhỏ (NSCLC) là loại ung thư phổi phổ biến nhất, chiếm khoảng 85% tổng số ca mắc ung thư phổi. Loại ung thư này có 3 dạng chính: ung thư biểu mô tuyến, ung thư biểu mô tế bào vảy và ung thư biểu mô tế bào lớn. Mỗi dạng ung thư này có đặc điểm và khả năng phát triển khác nhau.
Nguyên nhân gây ung thư phổi
Nguyên nhân hàng đầu gây ung thư phổi là hút thuốc, với tỷ lệ trường hợp hút thuốc gây ung thư phổi là khoảng 80 – 90%. Ngay cả việc tiếp xúc với khói thuốc lá thụ động cũng có thể tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, đặc biệt đối với những người đã và đang hút thuốc. Ngoài hút thuốc, còn có một số nguyên nhân khác cũng có thể gây ung thư phổi như tiền sử gia đình mắc bệnh, tiền sử bệnh phổi, tiếp xúc với amiăng và các chất phụ gia có hại, tiếp xúc với radon và ô nhiễm không khí. Các yếu tố chính gây ung thư phổi bao gồm:
- Hút thuốc lá: Đây là nguyên nhân chính gây ung thư phổi. Các chất độc hại trong khói thuốc lá (như nicotin, tar, và các hợp chất gây ung thư khác) làm hỏng tế bào trong phổi, gây ra sự phát triển của tế bào ung thư.
- Ô nhiễm không khí: Khí thải từ các phương tiện giao thông, nhà máy, và các chất ô nhiễm khác có thể gây tổn thương cho phổi và làm tăng nguy cơ ung thư phổi.
- Tiếp xúc với các chất độc hại: Một số nghề nghiệp (như khai thác mỏ, sản xuất gốm sứ, công nghiệp xây dựng) có thể dẫn đến việc tiếp xúc với các chất như amiăng, radon, và các hóa chất gây ung thư.
- Yếu tố di truyền: Người có người thân trong gia đình mắc ung thư phổi có nguy cơ cao hơn. Một số đột biến gene có thể làm tăng khả năng phát triển ung thư phổi.
- Tuổi tác: Ung thư phổi thường xảy ra ở người lớn tuổi, đặc biệt là từ 60 tuổi trở lên, do tích tụ tác động từ các yếu tố nguy cơ trong suốt cuộc đời.
- Tiền sử bệnh lý: Những người đã từng mắc các bệnh về phổi như bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD) hoặc viêm phổi mãn tính có nguy cơ cao bị ung thư phổi.
- Chế độ ăn uống và lối sống: Dù chưa được xác nhận hoàn toàn, một chế độ ăn thiếu chất chống oxy hóa hoặc thói quen lối sống không lành mạnh có thể làm tăng nguy cơ mắc ung thư phổi.
Tầm soát ung thư phổi
Để phát hiện ung thư phổi từ giai đoạn đầu, các xét nghiệm sàng lọc có thể được sử dụng. Một số phương pháp tầm soát ung thư phổi gồm chụp cắt lớp vi tính thấp liều (LDCT), chụp X-quang ngực, xét nghiệm đờm, nội soi phế quản và xét nghiệm máu. Tuy nhiên, phương pháp LDCT được coi là phương pháp tầm soát hiệu quả nhất để phát hiện ung thư phổi. Việc chụp cắt lớp vi tính thấp liều giúp tạo ra hình ảnh chi tiết về phổi bằng tia X sử dụng liều phóng xạ thấp.
“Bộ Y tế Singapore khuyến cáo những người có nguy cơ cao nên sàng lọc thường xuyên để phát hiện ung thư phổi ở giai đoạn đầu.”
Bộ Y tế Singapore khuyến cáo những người có nguy cơ cao nên thực hiện tầm soát ung thư phổi thường xuyên để phát hiện bệnh từ giai đoạn ban đầu. Đối tượng nên thực hiện tầm soát ung thư phổi bao gồm những người từ 55 đến 74 tuổi, hút thuốc mỗi ngày trong 30 năm trở lên và vẫn tiếp tục hút thuốc, hoặc đã từng hút thuốc mỗi ngày trong 30 năm trở lên và đã bỏ hút thuốc. Theo Cơ quan dịch vụ đặc biệt phòng ngừa bệnh tật Hoa Kỳ (The US Preventive Services Task Force – USPSTF), tầm soát ung thư phổi hàng năm bằng phương pháp LDCT được khuyến nghị đối với những người từ 55 đến 80 tuổi, có tiền sử hút thuốc ít nhất 30 gói/năm và đang hút thuốc hoặc đã bỏ hút thuốc trong vòng 15 năm qua.
Ngoài việc thực hiện tầm soát, để giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi, bạn cũng nên bỏ hút thuốc và tránh tiếp xúc với khói thuốc thụ động, kiểm soát tiếp xúc với các chất có hại, giữ gìn sức khỏe phổi và sống trong môi trường không ô nhiễm.
Qua bài viết này, bác sĩ Kristine Xie đã chia sẻ thông tin quan trọng về ung thư phổi, tầm soát, nguyên nhân và cách phòng ngừa bệnh. Hy vọng rằng những kiến thức này sẽ giúp bạn có cái nhìn tổng quan về bệnh và bạn sẽ chọn cách bảo vệ sức khỏe của mình một cách tốt nhất!
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
- Ung thư phổi có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
Đối với nhiều trường hợp ung thư phổi, khả năng chữa khỏi hoàn toàn phụ thuộc vào được phát hiện và điều trị sớm. Nếu bệnh được phát hiện ở giai đoạn đầu và quá trình điều trị hiệu quả, khả năng chữa khỏi ung thư phổi là rất cao.
- Điều trị ung thư phổi bao gồm những phương pháp nào?
Điều trị ung thư phổi có thể bao gồm phẫu thuật, hóa trị, xạ trị và hỗ trợ bằng thuốc. Trong trường hợp ung thư phổi đã di căn, có thể sử dụng cả điều trị hướng tiếp cận thông qua toàn bộ cơ thể nhưng kết quả điều trị có thể không hiệu quả như ở giai đoạn sớm.
- Làm thế nào để phòng ngừa ung thư phổi?
Để phòng ngừa ung thư phổi, bạn nên bỏ hút thuốc, kiểm soát tiếp xúc với các chất gây hại, giữ gìn sức khỏe phổi và sống trong môi trường không ô nhiễm. Ngoài ra, tầm soát ung thư phổi thường xuyên cũng là một phương pháp quan trọng để phát hiện ung thư từ giai đoạn đầu.
- Tôi có nguy cơ mắc ung thư phổi cao, tôi cần thực hiện các xét nghiệm tầm soát?
Đúng, nếu bạn có nguy cơ mắc ung thư phổi cao, như hút thuốc trong thời gian dài hoặc có tiền sử gia đình mắc bệnh, bạn nên thực hiện các xét nghiệm tầm soát để phát hiện và điều trị sớm nếu có bất kỳ dấu hiệu của ung thư phổi.
- Làm thế nào để biết liệu tôi có ung thư phổi hay không?
Việc xác định liệu bạn có ung thư phổi hay không đòi hỏi các xét nghiệm và kiểm tra từ các chuyên gia y tế. Những xét nghiệm thường được sử dụng để chẩn đoán ung thư phổi bao gồm chụp cắt lớp vi tính thấp liều (LDCT), chụp X-quang ngực, xét nghiệm đờm, nội soi phế quản và xét nghiệm máu.
Nguồn: Tổng hợp
