Tràn dịch đa màng ở bệnh nhân ung thư: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị
Tràn dịch đa màng là một tình trạng nguy hiểm thường gặp ở bệnh nhân ung thư giai đoạn tiến triển. Ngoài việc làm suy giảm chất lượng cuộc sống, tình trạng này còn đe dọa tính mạng bệnh nhân nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. Tràn dịch đa màng là hiện tượng tích tụ dịch trong các khoang màng cơ thể như màng phổi, màng bụng, và màng tim. Bài viết này sẽ giúp bạn tìm hiểu nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị tràn dịch đa màng.
Tràn dịch đa màng là gì?
Tràn dịch đa màng là một tình trạng phổ biến ở các bệnh nhân ung thư giai đoạn tiến triển. Tình trạng này bao gồm nhiều dạng như tràn dịch màng phổi, màng tim, màng bụng, và sự thâm nhập ác tính vào khoang dưới nhện.
Tràn dịch màng phổi
Tràn dịch màng phổi ác tính xảy ra khi các tế bào ung thư xâm nhập vào màng phổi, gây ra sự tích tụ dịch trong khoang màng phổi, hoặc khi các tĩnh mạch và bạch mạch bị tắc nghẽn.
Bệnh nhân gặp khó khăn trong hô hấp, thở ngắn cả khi gắng sức và khi nghỉ ngơi, khó thở khi nằm, đặc biệt là vào ban đêm;
Ho, đau tức ngực;
Nếu tràn dịch một bên, bệnh nhân có thể cảm thấy dễ chịu hơn khi nằm nghiêng về phía bị tràn dịch;
Đôi khi các dấu hiệu không rõ ràng nếu lượng dịch tràn ít.
Tràn dịch màng phổi diễn tiến rất nhanh và có thể gây ra những biến nguy hiểm nếu như không phát hiện và xử trí kịp thời.
Tràn dịch màng ngoài tim
Màng tim có khả năng chứa một lượng dịch tối đa từ 80 đến 200ml. Khi lượng dịch vượt quá giới hạn này, tình trạng chèn ép tim cấp có thể xảy ra, gây nguy hiểm nghiêm trọng cho bệnh nhân. Những loại ung thư thường gây tràn dịch màng ngoài tim bao gồm ung thư phổi, ung thư vú và u hắc tố ác tính.
Trường hợp tràn dịch ít: Thường không có biểu hiện rõ ràng, nhưng đôi khi có thể cảm thấy đau âm ỉ hoặc cảm giác tức nặng ở ngực.
Trường hợp tràn dịch nhiều: Bệnh nhân có cảm giác lo lắng, khó thở liên tục và tăng khi nằm, đau ngực trái hoặc vùng thượng vị, kèm theo ho hoặc khàn giọng.
Tràn dịch màng bụng
Tràn dịch màng bụng ác tính xảy ra khi màng bụng bị tổn thương ác tính. Các loại ung thư thường gây ra tràn dịch màng bụng bao gồm ung thư buồng trứng và ung thư đường tiêu hóa.
Bệnh nhân có thể không có bất kỳ triệu chứng nào.
Khi có nhiều dịch, bệnh nhân sẽ cảm thấy căng tức bụng, đau bụng và khó thở.
Bệnh nhân cũng có thể cảm thấy chán ăn, buồn nôn và nôn do giảm nhu động ruột.
Xâm nhập ác tính khoang dưới nhện
Xâm nhập màng não không có tổn thương thần kinh trung ương là tình trạng ít gặp của hầu hết các loại ung thư. Tuy nhiên, nó xuất hiện trong 50% các trường hợp bệnh bạch cầu cấp ở trẻ em và có thể gặp ở ung thư biểu mô tuyến vú, u lympho, ung thư biểu mô phổi và u hắc tố ác tính.
Đau đầu và buồn nôn: Bệnh nhân thường xuất hiện các triệu chứng này.
Thay đổi tính nết và chức năng thần kinh: Có thể giảm hoặc mất chức năng thần kinh sọ não.
Phương pháp điều trị
Tràn dịch màng phổi
Khi bệnh nhân gặp tình trạng tràn dịch màng phổi với lượng dịch lớn, cần tiến hành các biện pháp cấp cứu như:
- Sử dụng mặt nạ oxy cung cấp từ 3-4 lít/phút thở oxy. Nếu bệnh nhân bị suy hô hấp nặng, cần đặt nội khí quản và thông khí nhân tạo.
- Chọc hút hoặc dẫn lưu dịch màng phổi để cải thiện tình trạng tràn dịch.
- Dùng chất gây độc tế bào và gây xơ như Bleomycin hoặc bột Talc để gây dính màng phổi.
- Sử dụng dịch keo phóng xạ để điều trị tràn dịch màng phổi do ung thư.
- Mở màng phổi và đặt ống dẫn lưu để giảm tình trạng tái phát nhanh.
- Phẫu thuật lồng ngực và bóc tách màng phổi khi các phương pháp trên không hiệu quả.
Tràn dịch màng tim
Khi bệnh nhân bị tràn dịch màng tim với lượng dịch ít và không gây chèn ép tim, việc theo dõi và điều trị các triệu chứng là đủ. Tuy nhiên, nếu lượng dịch lớn và gây chèn ép tim, cần phải chọc dẫn lưu dịch màng tim qua da hoặc nong màng tim bằng bóng. Trong những trường hợp nghiêm trọng hơn, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật mở màng tim.
Tràn dịch đa màng ở bệnh nhân ung thư là một tình trạng nghiêm trọng, đòi hỏi sự chú ý đặc biệt từ đội ngũ y tế và gia đình. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và các phương pháp điều trị không chỉ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, mà còn kéo dài thời gian sống cho bệnh nhân.
Xây dựng thực đơn cho bệnh nhân ung thư đầy đủ dinh dưỡng
Nguyên tắc xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho người truyền hóa chất có thể:
- Tăng cường cung cấp năng lượng, protein, vitamin, và khoáng chất để tăng sức đề kháng của cơ thể.
- Phân chia thức ăn thành nhiều buổi nhỏ trong ngày để giảm cảm giác mệt mỏi và khó chịu.
- Chọn các món ăn dễ chịu và có hương vị thích hợp với khẩu vị của bệnh nhân.
- Tránh thức ăn có mùi và vị khó chịu để không kích thích mệt mỏi và buồn nôn.
- Đảm bảo thực phẩm sạch, an toàn và tránh tiếp xúc với các chất cấn thương tiếp xúc.
Câu hỏi thường gặp
- Tràn dịch đa màng có thể gây hại đến tính mạng của bệnh nhân ung thư không?
Có, tràn dịch đa màng là một tình trạng nguy hiểm và có thể đe dọa tính mạng của bệnh nhân ung thư nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách. - Tràn dịch đa màng xảy ra do nguyên nhân gì?
Tràn dịch đa màng xảy ra khi có sự tích tụ dịch trong các khoang màng cơ thể như màng phổi, màng tim, màng bụng, hoặc khi có sự thâm nhập ác tính vào khoang dưới nhện. Nguyên nhân chính có thể là do ung thư và các tác động ác tính của nó lên các màng cơ thể. - Triệu chứng của tràn dịch đa màng là gì?
Triệu chứng của tràn dịch đa màng có thể bao gồm khó thở, thở ngắn, ho, đau tức ngực, căng tức bụng, đau bụng, buồn nôn và nôn. Tùy thuộc vào vị trí và lượng dịch tích tụ, triệu chứng cũng có thể thay đổi. - Phương pháp điều trị tràn dịch đa màng là gì?
Phương pháp điều trị tràn dịch đa màng phụ thuộc vào vị trí và mức độ nghiêm trọng của tình trạng. Các phương pháp điều trị có thể bao gồm sử dụng mặt nạ oxy, chọc hút hoặc dẫn lưu dịch, sử dụng chất gây độc tế bào và gây xơ, sử dụng dịch keo phóng xạ, mở màng phổi và đặt ống dẫn lưu. Đối với tràn dịch màng tim, có thể cần chọc dẫn lưu dịch qua da hoặc phẫu thuật mở màng tim. - Nguyên tắc xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư là gì?
Nguyên tắc xây dựng thực đơn dinh dưỡng cho bệnh nhân ung thư bao gồm tăng cường cung cấp năng lượng, protein, vitamin và khoáng chất, phân chia thức ăn thành nhiều bữa nhỏ, chọn các món ăn dễ chịu và có hương vị thích hợp với khẩu vị của bệnh nhân, tránh thức ăn có mùi và vị khó chịu, đảm bảo thực phẩm sạch và an toàn.
Nguồn: Tổng hợp
