Tiêu chảy – Nguyên nhân, biến chứng và cách phòng ngừa

Tiêu chảy là tình trạng rối loạn tiêu hóa thường gặp ở hầu hết các đối tượng. Bệnh có thể được gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Mắc dù là bệnh phổ biến nhưng nếu không được điều trị sớm sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe chúng ta. Vậy nên, bên cạnh việc việc phòng ngừa chúng ta cần biết những nguyên nhân gây tiêu chảy và phân biệt được các loại tiêu chảy thông thường. Cùng nhau tìm hiểu trong bài viết này nhé!

Tiêu chảy là gì?

Tiêu chảy là một tình trạng khiến cơ thể bài tiết phân nhiều hơn bình thường, thường đi kèm với phân lỏng và tăng tần suất đại tiện (đi phân đi lỏng hay phân nước từ 3 lần/ngày). Đây là một tình trạng phổ biến và có thể xuất phát từ nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm vi khuẩn, virus, ký sinh trùng, thức ăn bị ô nhiễm, tình trạng căng thẳng, tác dụng phụ của thuốc, hoặc các tình trạng y tế khác ảnh hưởng đến hệ tiêu hóa.

Tiêu chảy được xác định khi tần suất đi ngoài > 3 lần/ngày

Phân loại tiêu chảy

Tiêu chảy có thể được phân loại dựa trên một số tiêu chí khác nhau, bao gồm nguyên nhân gây ra, đặc điểm lâm sàng và thời gian kéo dài. Dưới đây là một số phân loại phổ biến của tiêu chảy:

Tiêu chảy cấp tính và tiêu chảy mạn tính

• Tiêu chảy cấp tính: Tiêu chảy cấp tính kéo dài trong thời gian ngắn, thường là từ vài giờ đến vài ngày. Đây thường là kết quả của nhiễm trùng vi khuẩn hoặc virus, thức ăn hoặc nước uống bị ô nhiễm, hoặc tác dụng phụ của thuốc. Thường không cần điều trị đặc biệt và tự khắc phục.
• Tiêu chảy mạn tính: Tiêu chảy mạn tính kéo dài trong thời gian dài hơn, thường là hơn 4 tuần. Nguyên nhân có thể là các vấn đề tiêu hóa, dị ứng thức ăn, bệnh lý ruột non hoặc các tình trạng y tế khác. Đòi hỏi kiểm tra và điều trị kỹ lưỡng.

Phân loại theo tính chất phân

• Tiêu chảy nước: Phân rất lỏng, không có cục, thường là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc viêm nhiễm.
• Tiêu chảy máu: Phân chứa máu, có thể là dấu hiệu của một số vấn đề nghiêm trọng như viêm ruột, polyp đại tràng, hoặc ung thư đại tràng.
• Tiêu chảy nhầy: Phân có đặc tính nhầy, thường đi kèm với tình trạng nhiễm khuẩn hoặc viêm nhiễm trong đường tiêu hóa.

Phân loại tiêu chảy giúp trong việc đưa ra chẩn đoán chính xác và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Tuy nhiên, việc phân loại tiêu chảy cũng cần sự đánh giá và chẩn đoán chính xác từ các chuyên gia y tế.

Biến chứng do tiêu chảy gây ra là gì?

Tiêu chảy có thể gây ra một số biến chứng khác nhau, đặc biệt là khi nó kéo dài hoặc khiến cơ thể mất nhiều nước và chất điện giữa. Dưới đây là một số biến chứng phổ biến của tiêu chảy:

• Mất nước và mất chất điện giải: Tiêu chảy kéo dài có thể gây ra mất nước và mất chất điện giữa, đặc biệt là khi cơ thể không thể thay thế lượng nước và chất điện giữa mất đi trong phân một cách đủ đẳng để duy trì cân bằng nước và điện giữa cơ thể. Điều này có thể dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng, gọi là mất nước đặc biệt nghiêm trọng, có thể gây ra hậu quả nguy hiểm đến tính mạng.
• Rối loạn điện giải: Mất nước và chất điện giữa có thể dẫn đến rối loạn điện giữa trong cơ thể, gây ra các triệu chứng như co giật, mất ý thức, rối loạn nhịp tim và huyết áp và tình trạng nguy hiểm đến tính mạng.
• Suy nhược và mệt mỏi: Mất nước và chất điện giữa cũng có thể gây ra suy nhược và mệt mỏi, do cơ thể không nhận được đủ năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết để hoạt động.
• Mất chất dinh dưỡng: Tiêu chảy kéo dài có thể làm giảm khả năng cơ thể hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn, dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng và dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng.
• Rối loạn dịch cân bằng axit-bazơ: Mất nước và chất điện giữa cũng có thể làm thay đổi dịch cân bằng axit-bazơ trong cơ thể, gây ra rối loạn acidosis hoặc alkalosis, có thể ảnh hưởng đến chức năng của nhiều cơ quan và hệ thống khác nhau trong cơ thể.

Cơ thể dễ mất cân bằng nước và điện giải khi bị tiêu chảy

Để ngăn ngừa tiêu chảy và các biến chứng liên quan, bạn có thể thực hiện các biện pháp phòng ngừa sau:

• Vệ sinh cá nhân: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch, đặc biệt là trước khi ăn và sau khi sử dụng nhà vệ sinh. Điều này giúp ngăn ngừa vi khuẩn và virus lây lan.
• An toàn thực phẩm: Đảm bảo thực phẩm được chế biến và bảo quản đúng cách để tránh nhiễm khuẩn. Hãy rửa sạch rau củ trước khi ăn, tránh thực phẩm sống, thực phẩm không được nấu chín kỹ và thức ăn từ nguồn không đảm bảo.
• Uống nước sạch: Sử dụng nước uống từ nguồn tin cậy và chế biến nước uống từ nước máy, nước lọc hoặc nước đun sôi. Tránh uống nước từ các nguồn nước không đảm bảo vệ sinh.
• Thực hiện vệ sinh an toàn thực phẩm: Bảo quản thực phẩm đúng cách trong tủ lạnh hoặc ngăn mát, tránh tiếp xúc thực phẩm chưa chế biến với thực phẩm đã chế biến và tránh để thực phẩm ở nhiệt độ phòng quá lâu.
• Tiêm phòng: Đảm bảo tiêm phòng đầy đủ các loại vắc xin phòng bệnh như vắc xin phòng bệnh tả, viêm gan A và B và các vắc xin khác nếu cần thiết.
• Ăn uống lành mạnh: Duy trì một chế độ ăn giàu chất xơ, giàu chất dinh dưỡng và cân đối để tăng cường hệ miễn dịch và hỗ trợ hệ tiêu hóa.
• Tránh tiếp xúc với người bệnh: Tránh tiếp xúc gần với những người mắc bệnh tiêu chảy để ngăn ngừa lây lan vi khuẩn và virus.
• Thực hiện vệ sinh cá nhân đúng cách: Duy trì vệ sinh cá nhân bằng cách thường xuyên tắm gội, thay quần áo sạch và giữ cho môi trường sống và làm việc sạch sẽ.

Nhớ rằng, những biến chứng này có thể trở nên nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời và cần được điều trị chuyên môn. Nếu bạn gặp các triệu chứng của tiêu chảy kéo dài hoặc nghiêm trọng, hãy tìm kiếm sự chăm sóc và hỗ trợ từ nhân viên y tế.