Tăng cân trong thai kỳ: nguyên nhân và cách phòng ngừa

Một trong những vấn đề mà các bà bầu thường gặp phải là tăng cân nhanh trong thai kỳ. Tuy nhiên, việc tăng cân quá nhanh có thể gây rủi ro cho sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh và đề xuất cách phòng ngừa hiệu quả.

Mức tăng cân phù hợp cho bà bầu

Theo các chuyên gia, mức tăng cân lý tưởng trong thai kỳ dựa trên chỉ số khối cơ thể (BMI) trước khi mang thai. Dưới đây là mức tăng cân khuyến nghị cho từng nhóm BMI:

• Nếu BMI bình thường (18,5 – 24,9): Tăng khoảng 11,5 – 16kg
• Nếu BMI nhẹ cân (dưới 18,5): Tăng 12,5 – 18kg
• Nếu BMI thừa cân (25 – 29,9): Tăng 7 – 11,5kg
• Nếu BMI béo phì (trên 30): Tăng 5 – 9kg

Mức tăng cân cũng khác nhau theo từng giai đoạn thai kỳ. Trong 3 tháng đầu, mẹ bầu thường tăng khoảng 1 – 2kg. Sang tam cá nguyệt thứ 2, tăng khoảng 4 – 5kg. Tam cá nguyệt thứ 3 là giai đoạn mẹ bầu tăng cân mạnh nhất, tăng 5 – 6kg.

Nguyên nhân mẹ bầu tăng cân nhanh

Chế độ ăn uống thiếu khoa học và ăn quá nhiều là một trong những nguyên nhân hàng đầu dẫn đến tình trạng tăng cân nhanh ở mẹ bầu. Nhiều mẹ bầu có xu hướng ăn quá nhiều thực phẩm giàu chất béo, đường và tinh bột, thiếu rau xanh và trái cây tươi. Việc ăn vặt, ăn đêm cũng làm tăng lượng calo nạp vào cơ thể, dẫn đến tình trạng tăng cân không kiểm soát.

Ít vận động và ngồi nhiều cũng là một nguyên nhân phổ biến dẫn đến tăng cân nhanh ở mẹ bầu. Tập thể dục nhẹ nhàng, đi bộ mỗi ngày sẽ giúp mẹ bầu kiểm soát cân nặng tốt hơn. Ngồi lâu một chỗ và ít di chuyển sẽ làm giảm khả năng đốt cháy mỡ thừa, dẫn đến tăng cân nhanh.

Sự thay đổi nội tiết tố và trao đổi chất trong cơ thể thai phụ cũng có thể gây tăng cân đột ngột. Trong thai kỳ, lượng hormone progesterone và estrogen tăng, làm tăng cơ thể tích nước và mỡ. Sự thay đổi trao đổi chất cũng dẫn đến tích trữ năng lượng dưới dạng mỡ.

Uống quá nhiều sữa bầu cũng có thể khiến mẹ tăng cân không kiểm soát. Sữa bầu thường có hàm lượng đường cao, và lạm dụng sẽ gây béo phì. Mẹ bầu cần tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng sữa bầu với liều lượng phù hợp.

Yếu tố di truyền và tình trạng sức khỏe trước khi mang thai cũng ảnh hưởng đến mức tăng cân của mẹ bầu. Những phụ nữ thừa cân, béo phì trước khi mang thai thường tăng cân nhanh hơn.

Ảnh hưởng của tăng cân nhanh

Tăng cân nhanh trong thai kỳ có thể gây ra nhiều rủi ro cho cả mẹ và bé. Một trong những nguy cơ đáng lo ngại là tiểu đường thai kỳ, một tình trạng rối loạn dung nạp glucose có thể phát triển trong thời kỳ mang thai. Tiểu đường thai kỳ không chỉ làm tăng nguy cơ sinh non, sảy thai tự nhiên, mà còn có thể dẫn đến nhiễm khuẩn đường tiết niệu và tăng nguy cơ mắc bệnh đái tháo đường tuýp 2 trong tương lai.

Ngoài ra, tăng cân nhanh còn gây nguy cơ tăng huyết áp thai kỳ, một tình trạng có thể dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng như tiền sản giật và sản giật, ảnh hưởng không nhỏ tới sức khỏe của mẹ và thai nhi. Tình trạng này cũng làm tăng nguy cơ tử vong hoặc bệnh tật của thai nhi do giảm lưu lượng máu đến tử cung.

Việc tăng cân nhanh cũng khiến quá trình sinh nở trở nên khó khăn do khung chậu hẹp hoặc biến dạng. Điều này không chỉ gây đau đớn cho mẹ mà còn tăng nguy cơ gặp phải các biến chứng sau sinh.

Sau khi sinh, việc giảm cân cũng trở nên khó khăn hơn, đặc biệt đối với những mẹ bầu đã tăng cân quá mức trong thai kỳ. Việc giữ cân nặng trong phạm vi khuyến nghị trong suốt thai kỳ đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé, cũng như giúp quá trình phục hồi sau sinh diễn ra suôn sẻ hơn.

Cách phòng ngừa tăng cân nhanh

Để phòng ngừa tình trạng tăng cân quá mức trong thai kỳ, hãy thực hiện các biện pháp sau:

1. Xây dựng một chế độ ăn uống khoa học và cân bằng. Bao gồm đủ các nhóm thực phẩm như rau củ, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, protein từ thực vật và động vật, cũng như lượng chất béo không bão hòa hợp lý. Điều này giúp cung cấp đủ năng lượng và dưỡng chất cho cả mẹ và bé mà không gây tăng cân quá mức.

2. Tập thể dục đều đặn và vận động nhẹ nhàng. Các bài tập như đi bộ, yoga, bơi lội giúp tăng cường sức khỏe mà không gây áp lực lên cơ thể. Tập thể dục giúp kiểm soát cân nặng và giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ và tăng cân quá mức.

3. Theo dõi cân nặng định kỳ và tham khảo ý kiến của bác sĩ. Điều này giúp mẹ bầu nhận biết sớm những dấu hiệu bất thường về cân nặng và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.

4. Kiểm soát stress và nghỉ ngơi hợp lý. Tìm cách giảm stress thông qua các hoạt động như thiền, yoga hoặc tìm sự hỗ trợ từ chuyên gia tâm lý để duy trì một tinh thần thoải mái và kiểm soát cân nặng hiệu quả.

Thực hiện đúng các biện pháp phòng ngừa trên sẽ giúp bạn kiểm soát cân nặng và có một thai kỳ khỏe mạnh.

FAQs về việc tăng cân trong thai kỳ và cách phòng ngừa

1. Tại sao việc tăng cân nhanh trong thai kỳ có thể gây rủi ro cho sức khỏe mẹ và bé?

Việc tăng cân nhanh có thể gây ra các rối loạn nội tiết tố, tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp và các biến chứng trong quá trình sinh nở. Ngoài ra, việc giảm cân sau sinh cũng trở nên khó khăn hơn.

2. Mức tăng cân phù hợp cho bà bầu như thế nào?

Mức tăng cân trong thai kỳ phụ thuộc vào chỉ số khối cơ thể (BMI) của mẹ trước khi mang thai. Theo đó, các mức tăng cân khuyến nghị sẽ khác nhau cho từng nhóm BMI.

3. Có những nguyên nhân gì dẫn đến tăng cân nhanh trong thai kỳ?

Nguyên nhân có thể bao gồm chế độ ăn uống không khoa học, thiếu vận động, thay đổi nội tiết tố, uống quá nhiều sữa bầu và yếu tố di truyền.

4. Làm thế nào để phòng ngừa tình trạng tăng cân nhanh trong thai kỳ?

Để phòng ngừa tăng cân quá mức, bạn nên xây dựng chế độ ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, theo dõi cân nặng và kiểm soát stress.

5. Lợi ích của việc kiểm soát cân nặng trong thai kỳ là gì?

Việc kiểm soát cân nặng trong thai kỳ giúp giảm nguy cơ mắc các bệnh như tiểu đường thai kỳ, tăng huyết áp và các biến chứng trong quá trình sinh nở. Ngoài ra, việc giảm cân sau sinh cũng dễ dàng hơn.

Nguồn: Tổng hợp