Tại sao và cách giảm sốt cho trẻ khi sốt cao?

Sốt là một triệu chứng rất phổ biến mà các bậc phụ huynh phải đối mặt khi chăm sóc trẻ nhỏ. Tuy nhiên, khi trẻ bị sốt cao, điều này không chỉ khiến các bậc phụ huynh lo lắng mà còn có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng nếu không được xử lý kịp thời và đúng cách. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu tại sao trẻ bị sốt cao và cách giảm sốt cho trẻ một cách hiệu quả và an toàn.

Hiểu về sốt và nguyên nhân gây sốt ở trẻ em

Sốt là một phản ứng tự nhiên của cơ thể khi có sự xâm nhập của các tác nhân gây bệnh như vi khuẩn, virus, hoặc một số tình trạng viêm nhiễm khác. Khi trẻ bị sốt, nhiệt độ cơ thể của trẻ sẽ cao hơn mức bình thường (thường là 37-37.5°C). Đây là dấu hiệu cho thấy hệ thống miễn dịch của cơ thể đang hoạt động để chống lại các tác nhân gây bệnh.

Nguyên nhân gây sốt ở trẻ nhỏ

Có rất nhiều nguyên nhân có thể khiến trẻ bị sốt. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

Nhiễm virus và vi khuẩn

Khi cơ thể trẻ tiếp xúc với các virus hoặc vi khuẩn, chúng sẽ xâm nhập vào cơ thể và kích thích hệ miễn dịch tạo ra phản ứng sốt để tiêu diệt các tác nhân gây hại. Các bệnh nhiễm trùng như cảm cúm, viêm họng, viêm phổi, hoặc tiêu chảy đều có thể là nguyên nhân gây sốt ở trẻ.

Các bệnh lý gây sốt ở trẻ em

Ngoài các bệnh nhiễm trùng thông thường, một số bệnh lý khác cũng có thể gây sốt ở trẻ em, bao gồm:

• Viêm màng não: Một tình trạng nghiêm trọng liên quan đến viêm não và có thể gây sốt cao.
• Sởi: Bệnh truyền nhiễm thường gặp ở trẻ em, gây sốt và phát ban.
• Thủy đậu: Một bệnh do virus gây ra với các mụn nước và sốt cao.

Các triệu chứng kèm theo sốt của trẻ

Khi trẻ bị sốt, ngoài việc đo được nhiệt độ cao, các bậc phụ huynh cũng cần chú ý đến những triệu chứng kèm theo để xác định mức độ nghiêm trọng của tình trạng và quyết định phương pháp điều trị. Một số triệu chứng phổ biến có thể đi kèm với sốt bao gồm:

• Mệt mỏi, quấy khóc: Trẻ sẽ cảm thấy mệt mỏi và dễ cáu gắt hơn bình thường.
• Chán ăn: Trẻ có thể không muốn ăn hoặc uống.
• Lạnh run: Trẻ có thể cảm thấy lạnh và run khi bị sốt.
• Khó thở: Trong một số trường hợp, sốt có thể gây khó thở hoặc thở gấp.

Tại sao sốt cao lại nguy hiểm cho trẻ?

Tác động của sốt cao đến cơ thể trẻ

Sốt cao là tình trạng nhiệt độ cơ thể vượt quá mức an toàn (thường trên 39°C). Khi cơ thể trẻ bị sốt cao, các cơ quan trong cơ thể có thể bị tổn thương, đặc biệt là não bộ và hệ tuần hoàn. Nếu không được kiểm soát, sốt cao có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng.

Những biến chứng có thể xảy ra khi trẻ bị sốt cao

Co giật do sốt (Febrile Seizures)

Một trong những biến chứng nguy hiểm nhất của sốt cao ở trẻ em là co giật do sốt. Đây là tình trạng mà trẻ có thể bị co giật toàn thân do nhiệt độ cơ thể quá cao. Co giật do sốt thường xảy ra ở trẻ em từ 6 tháng đến 5 tuổi, tuy nhiên nếu không được xử lý kịp thời, nó có thể gây tổn thương não bộ.

Tổn thương não bộ và các cơ quan khác

Khi sốt kéo dài và không được giảm kịp thời, nhiệt độ cơ thể cao có thể gây tổn thương đến não bộ của trẻ. Trong những trường hợp nghiêm trọng, nó có thể dẫn đến các vấn đề về hệ thần kinh như hôn mê, hoặc thậm chí tử vong. Ngoài ra, sốt cao cũng có thể làm tăng tải trọng cho tim, khiến trẻ dễ bị suy tim hoặc khó thở.

Cách giảm sốt cho trẻ khi sốt cao

Đo nhiệt độ cho trẻ như thế nào là chính xác?

Việc đo nhiệt độ cho trẻ là bước đầu tiên quan trọng khi xác định xem trẻ có bị sốt hay không. Có một số phương pháp đo nhiệt độ phổ biến:

• Nhiệt kế điện tử: Đây là loại nhiệt kế phổ biến và dễ sử dụng, có thể đo nhiệt độ ở nhiều vị trí như miệng, nách hoặc hậu môn.
• Nhiệt kế hồng ngoại: Đo nhiệt độ trán hoặc tai, giúp đo nhanh và không gây khó chịu cho trẻ.

Lưu ý rằng nhiệt độ cơ thể của trẻ có thể dao động tuỳ theo thời điểm trong ngày, vì vậy cần đo nhiệt độ khi trẻ cảm thấy không khỏe hoặc có các dấu hiệu bất thường.

Các phương pháp giảm sốt cho trẻ an toàn và hiệu quả

Dưới đây là một số phương pháp giảm sốt cho trẻ mà các bậc phụ huynh có thể áp dụng tại nhà:

Dùng thuốc hạ sốt (Paracetamol, Ibuprofen)

Một trong những phương pháp hiệu quả nhất để giảm sốt cho trẻ là sử dụng các loại thuốc hạ sốt như Paracetamol hoặc Ibuprofen. Tuy nhiên, trước khi cho trẻ uống thuốc, các bậc phụ huynh cần tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn sử dụng của bác sĩ hoặc nhà sản xuất. Lưu ý không sử dụng aspirin cho trẻ dưới 12 tuổi vì nó có thể gây ra một số tác dụng phụ nguy hiểm.

Tắm mát cho trẻ để giảm nhiệt

Một cách giảm sốt tự nhiên là tắm mát cho trẻ. Tuy nhiên, không nên tắm nước quá lạnh hoặc chà xát mạnh vào cơ thể trẻ vì điều này có thể khiến trẻ bị cảm lạnh. Hãy sử dụng nước ấm (khoảng 30-32°C) và nhẹ nhàng lau người cho trẻ.

Dùng nước ấm hoặc chườm lạnh cho trẻ

Ngoài tắm mát, việc chườm lạnh hoặc dùng khăn ấm cũng là phương pháp giảm sốt hiệu quả. Hãy dùng khăn mềm, thấm nước ấm hoặc lạnh, và chườm nhẹ lên trán, cổ hoặc tay chân của trẻ. Điều này giúp làm giảm nhiệt độ cơ thể một cách từ từ.

Khi nào cần đưa trẻ đến bác sĩ?

Mặc dù sốt ở trẻ em là điều bình thường trong nhiều trường hợp, nhưng nếu sốt kéo dài hoặc có các dấu hiệu nguy hiểm, bạn cần đưa trẻ đến bác sĩ ngay lập tức. Một số dấu hiệu cảnh báo rằng trẻ cần được chăm sóc y tế bao gồm:

• Sốt cao liên tục trên 39°C.
• Trẻ bị co giật hoặc bất tỉnh.
• Khó thở hoặc có dấu hiệu suy hô hấp.
• Trẻ từ 3 tháng tuổi trở xuống bị sốt.

Những lưu ý quan trọng khi giảm sốt cho trẻ

• Tránh dùng aspirin cho trẻ dưới 12 tuổi vì có thể gây ra hội chứng Reye.
• Không ép trẻ ăn khi trẻ không muốn, nhưng hãy đảm bảo rằng trẻ được cung cấp đủ nước để tránh mất nước.
• Theo dõi tình trạng của trẻ liên tục và ghi lại các dấu hiệu thay đổi để dễ dàng thông báo cho bác sĩ nếu cần.

Những lưu ý quan trọng khi giảm sốt cho trẻ

Khi trẻ bị sốt cao, việc chăm sóc đúng cách và theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ là vô cùng quan trọng. Dưới đây là một số lưu ý quan trọng mà các bậc phụ huynh cần nhớ khi giảm sốt cho trẻ.

Tránh dùng aspirin cho trẻ nhỏ

Một trong những sai lầm mà nhiều bậc phụ huynh thường mắc phải là cho trẻ uống aspirin khi trẻ bị sốt. Aspirin có thể gây ra một hội chứng rất nguy hiểm gọi là Reye’s syndrome, đặc biệt ở trẻ dưới 12 tuổi. Hội chứng này có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến gan và não, gây ra biến chứng nguy hiểm và thậm chí là tử vong. Do đó, bạn nên sử dụng Paracetamol hoặc Ibuprofen thay vì aspirin khi điều trị sốt cho trẻ.

Cách chăm sóc khi trẻ có sốt kéo dài

Khi sốt kéo dài (thường là trên 3 ngày), bạn cần theo dõi tình trạng của trẻ rất chặt chẽ. Nếu sốt không giảm mặc dù đã sử dụng thuốc hạ sốt và áp dụng các biện pháp tại nhà, hãy đưa trẻ đến bác sĩ để được kiểm tra và điều trị kịp thời. Đừng quên theo dõi các dấu hiệu sau:

• Sốt cao kéo dài (trên 39°C).
• Trẻ khó thở hoặc thở gấp.
• Trẻ mệt mỏi, lừ đừ và không phản ứng như bình thường.

Cung cấp đủ nước và dinh dưỡng cho trẻ trong khi sốt

Khi trẻ bị sốt, cơ thể sẽ mất nước nhanh chóng vì lượng mồ hôi tăng lên. Điều này có thể dẫn đến mất nước, khiến tình trạng sức khỏe của trẻ trở nên xấu đi. Vì vậy, hãy đảm bảo rằng trẻ luôn được uống đủ nước để giữ cơ thể được cung cấp đủ nước. Ngoài nước, bạn cũng có thể cho trẻ uống nước trái cây, nước điện giải hoặc sữa để bổ sung năng lượng và các chất dinh dưỡng cần thiết.

Bên cạnh đó, việc cung cấp dinh dưỡng đầy đủ cũng rất quan trọng. Mặc dù khi sốt, trẻ có thể chán ăn, nhưng bạn vẫn cần cố gắng cho trẻ ăn những món nhẹ nhàng và dễ tiêu hoá như cháo, súp, hoặc trái cây mềm.

FAQ – Những câu hỏi thường gặp về sốt ở trẻ em

Trẻ bị sốt cao có thể bị co giật không?

Có thể. Một trong những biến chứng nguy hiểm khi trẻ bị sốt cao là co giật do sốt. Đây là hiện tượng trẻ bị co giật toàn thân khi nhiệt độ cơ thể lên quá cao. Co giật do sốt thường xảy ra ở trẻ dưới 5 tuổi và có thể làm phụ huynh lo lắng. Tuy nhiên, đây là một tình trạng thường gặp và không phải lúc nào cũng gây tổn thương lâu dài. Mặc dù vậy, khi trẻ bị co giật, bạn nên đưa trẻ đến bệnh viện để được kiểm tra ngay lập tức.

Có nên cho trẻ uống thuốc hạ sốt mỗi khi bị sốt không?

Không phải lúc nào cũng cần cho trẻ uống thuốc hạ sốt khi trẻ bị sốt. Sốt nhẹ là một phản ứng tự nhiên của cơ thể giúp tăng cường hệ miễn dịch. Tuy nhiên, nếu sốt cao (trên 39°C) hoặc kéo dài, việc sử dụng thuốc hạ sốt như Paracetamol hoặc Ibuprofen là cần thiết để giảm sốt và tránh những biến chứng nguy hiểm. Hãy luôn theo dõi nhiệt độ của trẻ và dùng thuốc theo chỉ dẫn của bác sĩ.

Sốt kéo dài bao lâu thì cần gặp bác sĩ?

Nếu sốt kéo dài trên 3 ngày hoặc sốt không giảm dù đã dùng thuốc hạ sốt, bạn nên đưa trẻ đến bác sĩ để kiểm tra. Bên cạnh đó, nếu trẻ có các dấu hiệu khó thở, co giật, hoặc lơ mơ, hãy đưa trẻ đến bệnh viện ngay lập tức.

Nguồn: Tổng hợp