Tác dụng của nhân sâm đối với sức khỏe của người cao tuổi
Từ lâu, nhân sâm đã được biết đến là một loại thảo dược đặc biệt, có tác dụng bồi bổ cơ thể và nâng cao sức khỏe. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi cây nhân sâm được coi là một “thuốc giữ tuổi” thông qua việc kéo dài tuổi thọ. Nhưng liệu người cao tuổi có lợi từ việc sử dụng nhân sâm hay không? Điều này phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe của mỗi người. Dưới đây là thông tin chi tiết về tác dụng của nhân sâm đối với người cao tuổi.
Tác dụng bổ sung của nhân sâm
- Làm gia tăng hoạt động não và tác động lên quá trình ức chế: Nhân sâm giúp cân bằng và tăng hoạt động của hoạt động não, cũng như quá trình ức chế. Saponin có trong nhân sâm có tác dụng kích thích thần kinh và tạo cảm giác hưng phấn, trong khi lượng lớn có thể gây tình trạng ức chế.
- Tăng cường hoạt động trí tuệ và tay chân: Nhân sâm giúp tăng cường hoạt động trí tuệ và tay chân, chống lại sự mệt mỏi, ngăn ngừa quá trình lão hóa. Nó cải thiện hiệu suất hoạt động thể lực và trí tuệ, đồng thời tăng cường chức năng não bộ của người già và khả năng ghi nhớ.
- Chữa trị suy nhược cơ thể và điều hòa khí huyết: Nhân sâm có khả năng làm tăng khả năng thích nghi và năng lực phòng vệ trước những nguy hiểm. Nó cũng có tác dụng phục hồi huyết áp và ổn định huyết áp cao.
- Tăng cường khả năng miễn dịch: Nhân sâm giúp tăng cường khả năng miễn dịch của cơ thể, tăng hiệu suất chuyển hóa tế bào và globulin IgM, và cải thiện khả năng thực bào của hệ tế bào võng nội bì. Điều này giúp tăng cường sức khỏe và khả năng miễn dịch.
- Kích thích hormone sinh dục: Nhân sâm có khả năng kích thích hormone sinh dục ở cả nam và nữ. Thành phần trong nhân sâm có tác dụng kích thích vùng dưới đồi và tuyến yên tiết ra chất ACTH, làm tăng cAMP – một chất truyền tin thứ hai quan trọng cho các quá trình sinh học trong tế bào. Nhân sâm cũng có tác động tích cực lên hệ vỏ thượng thận – tuyến yên, góp phần vào việc kích thích hormone sinh dục.
- Tăng chuyển hóa lipid và giảm đường huyết: Nghiên cứu thực nghiệm đã chứng minh rằng nhân sâm cải thiện và làm giảm mức đường huyết ở chó. Nghiên cứu trên chuột cống cũng cho thấy saponin trong nhân sâm có tác động tích cực lên quá trình chuyển hóa lipid và tăng cường tổng hợp sinh vật học của cholesterol và lipoprotein. Tương tự, nghiên cứu trên thỏ đã chỉ ra rằng nhân sâm có thể ngăn ngừa sự tăng cao của cholesterol và ngăn ngừa sự hình thành xơ vữa động mạch.
- Ức chế hoạt động của tế bào ung thư và giảm tác hại của chất phóng xạ: Saponin trong nhân sâm có tác dụng ức chế hoạt động của tế bào ung thư và giảm tác hại của chất phóng xạ đối với cơ thể. Ngoài ra, các thí nghiệm trên thỏ và chuột cống cho thấy nhân sâm có tác dụng bảo vệ và giải độc gan, kích thích thị giác và cải thiện tầm nhìn.
Người cao tuổi nên sử dụng nhân sâm như thế nào?
Trước khi sử dụng nhân sâm, người cao tuổi (cũng như những người khác) cần kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình. Theo khuyến nghị của các chuyên gia, người cao tuổi có thể sử dụng nhân sâm nhằm nâng cao sức khỏe, nếu không có các vấn đề sức khỏe mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, hay mất ngủ thường xuyên. Đối với những người bị những vấn đề này, việc sử dụng nhân sâm có thể gây ra hiện tượng phụ và làm tình trạng bệnh trở nên nghiêm trọng hơn.
Ngoài ra, người cao tuổi (cũng như những người khác) nên tránh sử dụng nhân sâm trong các trường hợp sau:
- Khó tiêu, đầy bụng, sôi bụng, đau bụng, bụng căng tức, tiêu chảy hoặc phân lỏng.
- Viêm dạ dày, trào ngược dạ dày, hay nôn mửa thường xuyên.
- Tăng huyết áp: Nhân sâm tăng huyết áp trước khi lại làm giảm, vì vậy có thể gây ra tai biến mạch máu não.
- Viêm túi mật cấp tính, viêm ruột cấp tính.
- Hệ thống miễn dịch yếu hoặc bị bệnh: ban đỏ, mụn nhọt.
Nguy cơ khi sử dụng nhân sâm
Bên cạnh những tác dụng tích cực cho sức khỏe, nhân sâm cũng có một số tác dụng phụ nhất định. Một số người có thể cảm thấy bồn chồn và kích thích sau vài ngày sử dụng nhân sâm. Nhân sâm cũng có tác động giảm đường huyết, vì vậy việc sử dụng lượng lớn có thể gây tụt đường huyết quá mức và làm giảm khả năng tập trung.
Do nhân sâm có tác dụng kích thích hormone sinh dục, nó có tác dụng tương tự như estrogen. Do đó, không nên sử dụng nhân sâm cho trẻ em, phụ nữ mang bầu và cho con bú. Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng nhân sâm có thể có ảnh hưởng nghiêm trọng như tăng huyết áp, kích thích cơn hen, chảy máu tử cung ở phụ nữ tiền mãn kinh và đánh trống ngực.
Người sử dụng nhân sâm lần đầu có thể cảm thấy nhạy cảm với mùi vị của nó, gây ra nhiều khó chịu.
Cách sử dụng nhân sâm cho người cao tuổi
Theo Đông y, nhân sâm là một trong số bốn loại thuốc quý (sâm, nhung, quế, phụ) có tác dụng bổ khí, sinh tân, ích huyết, ích trí, định thần, và nhiều hơn nữa. Nhân sâm thích hợp cho những người suy nhược cơ thể, mệt mỏi, kém ăn, chân tay lạnh, người mới ốm dậy và nhịp tim không ổn định.
Có một số cách đơn giản để sử dụng nhân sâm:
- Dùng sâm thái thành từng lát mỏng, ngâm trong miệng, từ từ nhấm một ít một, sau đó nhai và nuốt cả nước lẫn bã.
- Hãm lấy nước: Dùng sâm đã thái mỏng, cho vào chén sứ hoặc ấm, thêm một ít nước, đun sôi rồi uống. Có thể đun lại nhiều lần cho đến khi hết phần dược, uống từ 2 – 6g nhân sâm mỗi ngày.
Ngoài ra, nhân sâm cũng có thể được sử dụng trong các công thức bổ sung khác như:
- Độc sâm thang: Sử dụng 40g nhân sâm cùng với 2 bát nước (khoảng 400ml), đun nhỏ lửa cho đến khi nước còn lại một nửa, uống từng chút một. Công thức này được sử dụng để chữa trị suy nhược cơ thể do mất máu và suy nhược thần kinh.
- Sâm phụ thang: Gồm 40g nhân sâm, 20g chế phụ tử, 3 quả táo đen, 3 lát sinh khương và 3 bát nước. Cho tất cả vào ấm, sắc đến khi chỉ còn khoảng 1 bát nước, chia nhỏ thành nhiều lần uống trong ngày. Công thức này có tác dụng làm ấm chân tay, tăng cường hệ miễn dịch, và giảm tiết mồ hôi quá mức.
Trên đây là những thông tin về việc sử dụng nhân sâm cho người cao tuổi và tác dụng của nó. Chúc bạn có một sức khỏe tốt và hãy tiếp tục theo dõi trang web của chúng tôi để cập nhật nhiều thông tin hữu ích về sức khỏe.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
- Người cao tuổi có thể sử dụng nhân sâm không?
Người cao tuổi có thể sử dụng nhân sâm để nâng cao sức khỏe, tuy nhiên, trước khi sử dụng, họ nên kiểm tra tình trạng sức khỏe của mình và tránh sử dụng nhân sâm trong trường hợp có các vấn đề sức khỏe mãn tính như tiểu đường, tăng huyết áp, hay mất ngủ thường xuyên. Nếu có các vấn đề này, việc sử dụng nhân sâm có thể gây hiện tượng phụ và làm nghiêm trọng hơn. - Người cao tuổi nên tránh sử dụng nhân sâm trong trường hợp nào?
Người cao tuổi nên tránh sử dụng nhân sâm trong các trường hợp sau: khó tiêu, đầy bụng, sôi bụng, đau bụng, bụng căng tức, tiêu chảy hoặc phân lỏng; viêm dạ dày, trào ngược dạ dày, hay nôn mửa thường xuyên; tăng huyết áp; viêm túi mật cấp tính, viêm ruột cấp tính; hệ thống miễn dịch yếu hoặc bị bệnh như ban đỏ, mụn nhọt. - Nhân sâm có tác dụng phụ không?
Nhân sâm có thể gây tác dụng phụ như tăng huyết áp, giảm đường huyết, cảm giác bồn chồn và kích thích. Do nhân sâm có tác dụng kích thích hormone sinh dục, nên không nên sử dụng cho trẻ em, phụ nữ mang bầu và cho con bú. Ngoài ra, người sử dụng nhân sâm lần đầu có thể cảm thấy nhạy cảm với mùi vị của nó. - Làm thế nào để sử dụng nhân sâm cho người cao tuổi?
Có một số cách đơn giản để sử dụng nhân sâm cho người cao tuổi, bao gồm:- Dùng sâm thái thành từng lát mỏng, ngâm trong miệng, từ từ nhấm một ít một, sau đó nhai và nuốt cả nước lẫn bã.
- Hãm lấy nước: Dùng sâm đã thái mỏng, cho vào chén sứ hoặc ấm, thêm một ít nước, đun sôi rồi uống. Có thể đun lại nhiều lần cho đến khi hết phần dược, uống từ 2 – 6g nhân sâm mỗi ngày.
- Có công thức nào khác để sử dụng nhân sâm không?
Ngoài cách sử dụng trực tiếp nhân sâm, nhân sâm cũng có thể được sử dụng trong các công thức bổ sung khác như:- Độc sâm thang: Sử dụng 40g nhân sâm cùng với 2 bát nước (khoảng 400ml), đun nhỏ lửa cho đến khi nước còn lại một nửa, uống từng chút một. Công thức này được sử dụng để chữa trị suy nhược cơ thể do mất máu và suy nhược thần kinh.
- Sâm phụ thang: Gồm 40g nhân sâm, 20g chế phụ tử, 3 quả táo đen, 3 lát sinh khương và 3 bát nước. Cho tất cả vào ấm, sắc đến khi chỉ còn khoảng 1 bát nước, chia nhỏ thành nhiều lần uống trong ngày. Công thức này có tác dụng làm ấm chân tay, tăng cường hệ miễn dịch, và giảm tiết mồ hôi quá mức.
Nguồn: Tổng hợp
