Suy đa tạng ở người già: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp chẩn đoán

Suy đa tạng là tình trạng rối loạn chức năng của nhiều cơ quan, cùng xảy ra đồng thời. Vậy suy đa tạng ở người già là gì? Quý độc giả hãy cùng tìm hiểu trong bài viết sức khỏe hôm nay nhé.

Tổng quan về tình trạng suy đa tạng ở người già

Suy đa tạng nói chung và suy đa tạng ở người già nói riêng là tình trạng suy giảm đồng thời hai hay nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể trở lên bao gồm tim, gan, phổi, thận… Đây là hậu quả của hội chứng rối loạn chức năng đa cơ quan, thường xảy ra ở người bệnh bị nhiễm trùng huyết, chấn thương, viêm tụy hoặc bỏng nặng.

Suy đa tạng thường xuất hiện cấp tính, diễn tiến nặng và vô cùng phức tạp. Tỷ lệ tử vong do suy đa tạng gây ra cao nhất là khi người bệnh không được cấp cứu sớm như trường hợp mắc suy đa tạng ở trẻ em cũng như điều trị tích cực kịp thời tại khoa hồi sức tích cực.

Tiên lượng cho bệnh nhân có thể có khả năng hồi phục hoặc không. Điều này phụ thuộc rất nhiều vào mức độ tổn thương, tình trạng suy giảm chức năng cũng như số lượng cơ quan bị ảnh hưởng.

Nguyên nhân gây suy đa tạng ở người già

Nguyên nhân gây suy đa tạng rất đa dạng, thường xuất phát từ sự rối loạn hệ thống của nhiều cơ quan do các vấn đề cấp tính.

• Nhiễm trùng huyết: Đây là nguyên nhân hàng đầu, đặc biệt ở người già với hệ miễn dịch suy yếu.
• Chấn thương nặng: Các chấn thương gây tổn thương nhiều cơ quan, dẫn đến suy đa tạng.
• Viêm tụy cấp: Tình trạng viêm nặng có thể lan rộng và gây suy giảm chức năng các cơ quan khác.
• Bỏng nặng: Bỏng gây tổn thương lớn, ảnh hưởng đến nhiều hệ thống trong cơ thể.
• Các bệnh lý nền: Bệnh tim mạch, bệnh thận, bệnh gan… có thể làm tăng nguy cơ suy đa tạng khi gặp các sự cố cấp tính.
• Sử dụng thuốc không đúng cách: Ở người già, việc sử dụng nhiều loại thuốc cùng lúc hoặc dùng thuốc không đúng chỉ định có thể gây tác dụng phụ, dẫn đến suy đa tạng.

Triệu chứng suy đa tạng ở người già

Các triệu chứng tại các cơ quan này sẽ rõ ràng hơn tùy theo từng cơ quan, cụ thể:

• Tiêu hóa: Tổn thương suy hệ tiêu hóa dẫn đến tình trạng teo niêm mạc, xuất huyết tiêu hóa, tăng tính thấm của niêm mạc ruột.
• Hô hấp: Suy hô hấp khiến tính thấm của mao mạch cũng tăng, dẫn đến tình trạng nhiễm toan chuyển hóa, máu không trao đổi được oxy khiến cho các đầu chi bị tím tái. Đây cũng chính là lý do khiến người bệnh có suy hô hấp thường phải đối mặt với tình trạng khó thở, rối loạn nhịp thở.
• Tuần hoàn: Người bệnh bị suy tuần hoàn sẽ gặp phải tình trạng tụt huyết áp, mạch nhanh nhỏ, thậm chí không bắt được mạch, thân nhiệt thấp hoặc cao bất thường (dưới 36 độ C và trên 38 độ C), nhiễm toan chuyển hóa, tiểu ít, nhịp nhanh…
• Gan mật: Nếu suy đa tạng xuất hiện ở gan mật, người bệnh sẽ có biểu hiện rối loạn chức năng rất rõ ràng. Các triệu chứng bao gồm: Giảm tổng hợp muối, mật, IgA, tăng dị hóa ngoại biên và tăng chuyển hóa.
• Thận: Người bệnh suy thận sẽ gặp phải các triệu chứng như thiểu niệu, tăng creatinin trong máu và huyết động không ổn định.
• Thần kinh: Suy đa tạng có thể dẫn đến rối loạn thần kinh trung ương với một loạt các triệu chứng như thay đổi tri giác, lú lẫn, mê sảng, thậm chí là hôn mê.

Việc nắm được các triệu chứng nhận biết suy đa tạng sẽ giúp người bệnh được đưa đến bệnh viện kịp thời để thăm khám, cấp cứu cũng như điều trị.

Có thể thấy, suy đa tạng nói chung và sốc nhiễm khuẩn suy đa tạng hay suy đa tạng ở người già nói riêng là biến chứng sức khỏe vô cùng nghiêm trọng. Nếu không được cấp cứu kịp thời hoặc không đúng sẽ gây ra nhiều hậu quả nặng nề cho người bệnh.

Số tạng tổn thương càng nhiều thì mức độ suy đa tạng càng nghiêm trọng

Phương pháp chẩn đoán

Như các bạn đã biết suy đa tạng ở người già không chỉ là tình trạng bệnh diễn biến phức tạp và vô cùng nguy hiểm mà việc chẩn đoán cũng như điều trị tình trạng này cũng gặp rất nhiều khó khăn.

Để đưa ra được chẩn đoán chính xác cũng như đưa ra được hướng điều trị đúng, các bác sĩ sẽ dựa trên các yếu tố bao gồm các triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng cũng như tiền sử bệnh của người bệnh.

Chẩn đoán chính xác: Người bệnh được kết luận là suy đa tạng ngoài bảng điểm SOFA đánh giá mức độ suy đa tạng trên 3 điểm, so với lúc nhập viện tăng ít nhất 1 điểm và suy tại tối thiểu 2 tạng trong vòng 24 giờ thì người bệnh có nhiễm khuẩn nặng và sốc nhiễm khuẩn.

Chẩn đoán phân biệt: Các bác sĩ sẽ đánh giá suy đa tạng có liên quan đến nhiễm khuẩn hay không. Đây là dấu hiệu vô cùng quan trọng trong chẩn đoán suy đa tạng.

Chẩn đoán mức độ: Để đánh giá mức độ nghiêm trọng của suy đa tạng ở người già, các bác sĩ có thể căn cứ vào thang điểm SOFA và các triệu chứng với mức độ nặng dần. Thêm vào đó, cần kiểm tra số lượng các tạng bị suy giảm chức năng, nồng độ Lactat trong máu cũng như tình trạng hạ huyết áp không áp ứng với thuốc vận mạch.

Phương pháp điều trị

Mục tiêu điều trị đối với người bệnh suy đa tạng bao gồm:

• Điều trị nguyên nhân.
• Kiểm soát tình trạng viêm toàn thân và rối loạn chức năng.
• Dự phòng ảnh hưởng đến các cơ quan khác trong cơ thể.

Các phương pháp điều trị suy đa tạng được áp dụng bao gồm:

• Điều trị dự phòng: Để kiểm soát ổ nhiễm khuẩn cũng như dự phòng biến chứng của suy đa tạng, người bệnh có thể được dẫn lưu mổ, cắt lọc mô hoại tử trong tạng bị ảnh hưởng. Bên cạnh đó, người bệnh cần được đảm bảo oxy cũng như theo dõi hồi sức nhằm ngăn ngừa và kiểm soát kịp thời nếu xảy ra tình trạng thiếu máu cục bộ. Ngoài ra, nếu chức năng tiêu hóa không bị ảnh hưởng thì người bệnh cũng cần được cung cấp dinh dưỡng thông qua đường tiêu hóa hoặc đường truyền tĩnh mạch.
• Điều trị suy chức năng tạng: Với mỗi tạng bị suy giảm chức năng sẽ có các hướng điều trị phù hợp. Ví dụ, trong trường hợp suy chức năng thần kinh trung ương, điều trị hỗ trợ nhằm cải thiện các triệu chứng như tụt huyết áp, rối loạn cân bằng điện giải, giảm hoặc tăng quá mức đường huyết. Đối với suy chức năng tim mạch, điều trị sẽ tập trung vào tối ưu hóa cung cấp oxy, ổn định rối loạn huyết học, điều chỉnh…

Câu hỏi thường gặp

1. Suy đa tạng ở người già là gì?

Suy đa tạng ở người già là tình trạng suy giảm đồng thời hai hay nhiều cơ quan quan trọng của cơ thể, có thể xuất hiện sau các sự cố như nhiễm trùng, chấn thương, viêm tụy hoặc bỏng nặng.

2. Suy đa tạng ở người già có nguy hiểm không?

Đúng vậy, suy đa tạng ở người già là biến chứng sức khỏe vô cùng nghiêm trọng và có thể gây tử vong nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời.

3. Triệu chứng suy đa tạng ở người già như thế nào?

Triệu chứng suy đa tạng ở người già rất phức tạp và phụ thuộc vào từng cơ quan bị ảnh hưởng. Có thể gây ra các triệu chứng như tím tái da, khó thở, huyết áp thấp, niệu đường bất thường, rối loạn thần kinh trung ương…

4. Làm thế nào để chẩn đoán suy đa tạng ở người già?

Chẩn đoán suy đa tạng ở người già dựa trên việc đánh giá các triệu chứng và tổn thương của nhiều cơ quan cùng lúc. Các bác sĩ có thể sử dụng bảng điểm SOFA và kiểm tra nồng độ Lactat trong máu để xác định mức độ suy đa tạng.

5. Phương pháp điều trị suy đa tạng ở người già?

Phương pháp điều trị suy đa tạng ở người già bao gồm điều trị nguyên nhân, kiểm soát tình trạng viêm toàn thân và rối loạn chức năng, cũng như dự phòng biến chứng. Các phương pháp điều trị bao gồm điều trị dự phòng và điều trị suy chức năng tạng tùy thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

Nguồn: Tổng hợp