Cách sơ cứu gãy chân đúng cách
Gãy xương cẳng chân, cũng như các loại gãy xương khác, được chia thành hai loại chính: gãy hở và gãy kín. Mức độ nguy hiểm của gãy xương cẳng chân phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm vị trí gãy, mức độ tổn thương và cách thức điều trị.
Tuy nhiên, gãy xương cẳng chân có thể dẫn đến nhiều di chứng nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng vận động và chất lượng cuộc sống của người bệnh. Di chứng phổ biến nhất là mất khả năng đi lại bình thường, gây khó khăn trong sinh hoạt và lao động. Những di chứng này có thể rất khó hồi phục và thậm chí ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần của người bệnh.
Các bước sơ cứu gãy chân
Khi nghi ngờ nạn nhân bị gãy xương cẳng chân, cần nhanh chóng gọi thêm ít nhất 2 người đến hỗ trợ và bắt đầu thực hiện các bước sơ cứu sau:
Bước 1: Đánh giá dấu hiệu sinh tồn và tình trạng chấn thương
Người thực hiện sơ cứu đặt nạn nhân ở tư thế nằm và giải thích ngắn gọn quy trình sơ cứu để nạn nhân cùng phối hợp. Sau đó, bộc lộ vùng bị tổn thương, đánh giá nhanh các dấu hiệu sinh tồn và tình trạng của cẳng chân bị gãy. Nếu nạn nhân có dấu hiệu bị sốc do đau hoặc mất máu quá nhiều, cần thực hiện cầm máu trước khi tiến hành nẹp cố định cẳng chân.
Bước 2: Dùng nẹp để bất động cẳng chân bị gãy
Trong bước này, người phụ thứ nhất ngồi bên cạnh cẳng chân của nạn nhân, luồn hai tay xuống dưới, đỡ chân nạn nhân nâng lên tại điểm trên và dưới vị trí gãy. Người phụ thứ hai ngồi đối diện với lòng bàn chân của nạn nhân, dùng một tay đỡ gót chân nạn nhân và kéo theo tư thế thẳng trục với một lực không đổi vừa phải; tay còn lại nắm bàn chân người bị nạn và đẩy nhẹ ngược về phía đùi để bàn chân vuông góc với cẳng chân; mắt luôn quan sát sắc mặt của nạn nhân.
Trong khi đó, người sơ cứu chính sẽ thực hiện đặt nẹp cố định xương cẳng chân cho nạn nhân. Cần sử dụng 2 nẹp: Nẹp trong đặt từ bẹn đến quá gót, nẹp ngoài đặt từ mào chậu đến quá gót, cố định 2 nẹp vào nhau bằng cách buộc băng cuộn hoặc dây vải tại vị trí trên chỗ gãy, dưới chỗ gãy, trên khớp gối. Lưu ý, tại đầu nẹp và các phần xương nhô ra, cần dùng bông hoặc vải mềm để đệm lót.
Bước 3: Cố định chân ở tư thế chức năng
Băng bó bàn chân nạn nhân theo kiểu băng số 8 để giữ bàn chân vuông góc với cẳng chân, sau đó buộc hai chân vào nhau tại vị trí cổ chân và khớp gối để cố định thành một khối.
Bước 4: Đảm bảo vị trí dưới điểm gãy vẫn được tuần hoàn máu
Người sơ cứu thực hiện kiểm tra sự lưu thông máu của vùng dưới cẳng chân gãy qua các dấu hiệu như nhiệt độ, cảm giác, màu sắc ngón chân…
Nếu bỏ qua bước này, vùng dưới ổ gãy của nạn nhân có khả năng không được cung cấp máu đầy đủ, lâu dần có thể dẫn đến tình trạng hoại tử và bắt buộc nạn nhân phải cắt cụt chi. Do vậy, cần kiểm tra để đảm bảo sự lưu thông máu ở vùng chân dưới ổ gãy ngay sau khi thực hiện cố định chân và trước khi đưa nạn nhân đi đến trạm xá hay bệnh viện.
Bước 5: Đưa người bị nạn đến cơ sở y tế chuyên khoa trong thời gian sớm nhất
Sau khi hoàn thành sơ cứu, nạn nhân cần được đưa đến bệnh viện ngoại khoa để được thăm khám và điều trị chuyên khoa. Trong quá trình vận chuyển nạn nhân, cần lưu ý hạn chế va đập và dịch chuyển vị trí tổn thương.
Dấu hiệu nhận biết gãy chân và cách sơ cứu
Trong trường hợp gãy kín, có thể quan sát thấy bên chân gãy bị biến dạng, lệch trục và ngắn hơn bên chân lành ở nạn nhân gãy xương cẳng chân. Điểm gãy xương cẳng chân xuất hiện tình trạng sưng nề, bầm tím, khi chạm vào thấy gồ lên và có tiếng lạo xạo. Nạn nhân khi cử động có cảm giác đau nhói khiến khả năng vận động của bên chân gãy bị giảm hoặc mất hoàn toàn.
Đối với trường hợp gãy xương cẳng chân hở, có thể dễ dàng quan sát thấy ổ gãy thông với bên ngoài nên việc nhận biết xương gãy dễ dàng hơn. Tuy nhiên, gãy xương hở có nguy cơ bị nhiễm trùng và mất máu rất cao nên cần được sơ cứu thật nhanh chóng và chính xác để hạn chế khả năng nạn nhân bị sốc.
Những điều cần tránh khi sơ cứu gãy chân
Mục đích của sơ cứu gãy xương là giúp nạn nhân đỡ đau và chống sốc. Do đó, cần hạn chế làm di lệch và tổn thương các mạch máu, cơ, da xung quanh vùng chấn thương, đồng thời ngăn ngừa nguy cơ nhiễm khuẩn trong trường hợp gãy hở.
Cần chuẩn bị nẹp đủ dài để bất động xương cẳng chân bị gãy một cách chắc chắn. Loại nẹp thường được sử dụng là nẹp gỗ trơn nhẵn, nẹp bằng tre hoặc các thanh vật liệu có sẵn, có kích thước tùy thuộc vào nạn nhân cao hay thấp, là người lớn hay trẻ em… Ngoài ra, cần chuẩn bị gạc, bông không thấm nước hoặc vải mềm để làm đệm lót ở vị trí đầu nẹp và chỗ lồi của đầu xương; băng hoặc dây vải để buộc cố định nẹp.
Trong trường hợp nạn nhân bị gãy hở, cần có gạc, bông băng để sơ cứu và cầm máu vết thương trước khi thực hiện cố định xương bị gãy. Gạc đắp lên vết thương hở cần đảm bảo vô khuẩn tuyệt đối để tránh nhiễm khuẩn cho nạn nhân.
Xin lưu ý: Thông tin trong bài viết chỉ mang tính chất tham khảo. Độc giả vui lòng liên hệ với Bác sĩ, Dược sĩ hoặc chuyên viên y tế để được tư vấn cụ thể và chính xác nhất.
