Rối loạn nuốt hoặc khó nuốt: nguyên nhân, triệu chứng và điều trị

Rối loạn nuốt: Triệu chứng và nguyên nhân

Rối loạn nuốt hoặc khó nuốt là một triệu chứng phổ biến của nhiều tình trạng bệnh lý khác nhau. Đây là một vấn đề mà không chỉ người lớn tuổi mắc phải, mà còn có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi. Vì nguyên nhân gây rối loạn nuốt khác nhau, cách điều trị cũng phải tùy thuộc vào nguyên nhân cụ thể.

Rối loạn nuốt có thể gây ra do các tình trạng bất thường trong hệ thần kinh, cơ bắp và họng. Việc nuốt thực phẩm và nước là một quá trình phức tạp, liên quan đến hơn 30 cơ phối hợp hoạt động. Quá trình này có thể chia thành bốn giai đoạn: chuẩn bị bằng miệng, vận chuyển bằng miệng, hầu họng và thực quản. Các giai đoạn này có thể tương đồng và chồng lấp lên nhau.

“Quá trình nuốt bình thường có thể được chia thành bốn giai đoạn: chuẩn bị bằng miệng, vận chuyển bằng miệng, hầu họng và thực quản.”

• Giai đoạn chuẩn bị bằng miệng: Đây là giai đoạn bắt đầu khi thức ăn được đưa vào miệng, sau đó thức ăn được nhai thành những miếng nhỏ hơn và trộn với nước bọt để tạo thành khối chất. Miệng được kín phía sau bởi sự tiếp xúc của vòm miệng và lưỡi mềm, ngăn chặn chất lỏng rò rỉ vào hầu họng trước khi nuốt.
• Giai đoạn vận chuyển bằng miệng: Đây là giai đoạn mà lưỡi đẩy thức ăn từ miệng ra phía sau và chuẩn bị cho giai đoạn nuốt hầu họng.
• Giai đoạn hầu họng: Đây là giai đoạn xảy ra trong vòng một giây, bắt đầu khi bắt đầu nuốt một cách chủ ý. Viên thức ăn sẽ đi qua hầu họng thông qua sự co bóp nhu động tự động của các cơ co thắt hầu họng.
• Giai đoạn thực quản: Thực quản là một ống từ cơ thắt thực quản trên đến cơ vòng thực quản dưới. Viên thức ăn sẽ đi vào dạ dày qua cơ vòng thực quản dưới.

Với sự phối hợp hoạt động của các giai đoạn trên, quá trình nuốt bình thường sẽ diễn ra một cách trơn tru và hiệu quả.

Triệu chứng và hậu quả của rối loạn nuốt

Rối loạn nuốt có thể xuất phát từ nhiều khiếm khuyết về chức năng hoặc cấu trúc ở bất kỳ giai đoạn nuốt nào và có thể gây ra sự sặc khiến các chất như thức ăn, chất lỏng hoặc nước bọt đi vào khí quản. Điều này có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như viêm phổi, sụt cân, suy dinh dưỡng, mất nước, mất cân bằng điện giải, ảnh hưởng tâm lý xã hội, nghẹt thở và trong một số trường hợp, có thể đe dọa tính mạng.

Điều trị rối loạn nuốt

Việc điều trị rối loạn nuốt đòi hỏi phải tùy thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của rối loạn. Có thể áp dụng các phương pháp điều trị sau:

• Điều trị thuốc: Các bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm trùng gây khó nuốt. Đối với những người bị trào ngược dạ dày thực quản, có thể sử dụng thuốc để kiểm soát axit dạ dày.
• Thay đổi lối sống: Thay đổi chế độ ăn uống và thói quen ăn uống có thể cần thiết. Nên ăn những loại thức ăn mềm, dễ nhai, và tránh những thức ăn và đồ uống quá nóng hoặc lạnh.
• Liệu pháp y tế khác: Nếu rối loạn nuốt do vấn đề thần kinh, các bác sĩ có thể đưa ra giải pháp như tiêm botox để giảm co thắt cơ hoặc can thiệp để mở to thực quản hoặc loại bỏ sẹo hẹp trong thực quản.
• Ống truyền thức ăn: Trong một số trường hợp, các bác sĩ có thể đề nghị sử dụng ống truyền thức ăn để đảm bảo người bệnh không bị thiếu dinh dưỡng hoặc có nguy cơ bị nghẹn.

Nếu bạn thường xuyên gặp vấn đề về nuốt, cảm thấy thức ăn trôi qua chậm hơn bình thường hoặc gặp đau khi nuốt, hãy đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị ngay lập tức.

Các câu hỏi thường gặp về rối loạn nuốt

• • Rối loạn nuốt có thể ảnh hưởng đến ai?

Rối loạn nuốt có thể ảnh hưởng đến mọi lứa tuổi, không chỉ người lớn tuổi.

• • Rối loạn nuốt có thể gây ra những tác động nghiêm trọng nào?

Rối loạn nuốt có thể gây ra những tác động nghiêm trọng như viêm phổi, sụt cân, suy dinh dưỡng, mất nước, mất cân bằng điện giải và ảnh hưởng tâm lý xã hội.

• • Nguyên nhân gây rối loạn nuốt là gì?

Nguyên nhân gây rối loạn nuốt có thể là do các bất thường về hệ thần kinh, cơ bắp và họng.

• • Phương pháp điều trị nào được áp dụng cho rối loạn nuốt?

Phương pháp điều trị cho rối loạn nuốt phụ thuộc vào nguyên nhân và mức độ nghiêm trọng của rối loạn. Có thể áp dụng điều trị thuốc, thay đổi lối sống, liệu pháp y tế khác và sử dụng ống truyền thức ăn.

• • Khi nào nên đi khám bác sĩ nếu gặp vấn đề về nuốt?

Nếu bạn gặp vấn đề về nuốt thường xuyên, cảm thấy thức ăn trôi qua chậm hơn bình thường hoặc gặp đau khi nuốt, nên đi khám bác sĩ để được kiểm tra và điều trị sớm.

Nguồn: Tổng hợp