Rối loạn cảm giác: nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị
Trong cuộc sống hiện đại, rối loạn cảm giác đã trở thành một vấn đề khiến không ít người lo lắng. Không chỉ ảnh hưởng đến trẻ em, mà người lớn cũng không thoát khỏi “lưới” của tình trạng này. Vậy, rối loạn cảm giác thực chất là gì và làm sao để nhận biết nó? Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng cũng như các phương pháp điều trị của tình trạng này.
Rối Loạn Cảm Giác Là Gì?
Cảm giác hình thành thông qua việc các thuộc tính của sự vật, hiện tượng xung quanh tác động trực tiếp lên giác quan của chúng ta. Não bộ xử lý thông tin này thông qua các giác quan như thị giác, thính giác, xúc giác… Tuy nhiên, khi có bất kỳ vấn đề nào trong quá trình này, rối loạn cảm giác sẽ xảy ra.
Rối loạn cảm giác là trạng thái khi cơ thể bạn quá nhạy cảm hoặc kém nhạy cảm đối với thông tin cảm giác từ môi trường xung quanh.
- Thị giác: Nhìn thấy màu sắc một cách quá rực rỡ hoặc không rõ ràng.
- Thính giác: Quá nhạy cảm hoặc không phản ứng với âm thanh.
- Xúc giác: Phản ứng quá mức hoặc ít phản ứng với việc đụng chạm.
- Vị giác: Quá mẫn cảm hoặc kém nhạy cảm với mùi vị.
- Khứu giác: Phản ứng thái quá hoặc không phản ứng với mùi hương.
Nguyên Nhân Dẫn Đến Rối Loạn Cảm Giác
Đối Với Trẻ Em
- Rối Loạn Phổ Tự Kỷ (ASD): Những thay đổi trong vùng não chịu trách nhiệm xử lý thông tin cảm giác.
- Tăng Động Giảm Chú Ý (ADHD): Khó khăn trong việc lọc thông tin cảm giác không cần thiết.
- Chậm Phát Triển: Ảnh hưởng đến sự phát triển toàn diện của trẻ.
Đối Với Người Lớn
- Chấn Thương Sọ Não: Hệ quả của tổn thương thực thể như xuất huyết hay nhồi máu não.
- Mắc Các Bệnh Lý: Tăng huyết áp, đái tháo đường, hút thuốc lá, uống rượu bia.
- Căng Thẳng Và Lo Âu: Một lối sống hiện đại đi kèm với áp lực cao có thể dẫn đến các rối loạn cảm giác do căng thẳng và lo âu gây ra.
- Thiếu Ngủ Và Mệt Mỏi: Việc thiếu ngủ có thể ảnh hưởng đến khả năng xử lý thông tin và phản ứng cảm giác của não bộ.
Triệu Chứng Của Rối Loạn Cảm Giác
Rối loạn cảm giác thường thể hiện qua hai dạng chính: tăng cảm giác và giảm cảm giác.
Rối Loạn Tăng Cảm Giác
- Phản ứng quá mức với kích thích từ môi trường.
- Dễ bị giật mình với âm thanh nhỏ.
- Hoa mắt, khó chịu với ánh sáng bình thường.
- Nóng giận hoặc cảm thấy sợ hãi với những thay đổi nhỏ.
Rối Loạn Giảm Cảm Giác
- Chậm phản ứng với kích thích.
- Có xu hướng tìm kiếm cảm giác mạnh hơn.
- Thờ ơ với âm thanh, mùi hay đụng chạm.
- Thiếu nhạy bén với những điều diễn ra xung quanh.
Phương Pháp Điều Trị Rối Loạn Cảm Giác
Đối Với Trẻ Em
- Hỗ Trợ Hoạt Động Trị Liệu: Học cách thực hiện những hoạt động thường tránh vì rối loạn.
- Liệu Pháp Tích Hợp Cảm Giác: Tạo môi trường vui vẻ để trẻ học cách phản ứng đúng đắn.
- Chế Độ Điều Trị Cảm Giác: Xây dựng chương trình hoạt động phù hợp cho trẻ.
- Tham Vấn Tâm Lý: Hỗ trợ trẻ trong việc thích nghi với những khó khăn cảm giác và phát triển kỹ năng xã hội.
Đối Với Người Lớn
- Điều Trị Bệnh Nền: Quản lý tốt các bệnh lý như tăng huyết áp, xơ vữa động mạch.
- Thói Quen Sinh Hoạt: Giảm thiểu rối loạn bằng cách theo dõi các biểu hiện và tuân thủ điều trị.
- Liệu Pháp Tâm Lý: Hỗ trợ quản lý căng thẳng, lo âu, và tăng cường khả năng thích nghi với môi trường.
- Thực Hành Thở Và Thiền Định: Giảm căng thẳng và cải thiện khả năng xử lý thông tin cảm giác.
Nói tóm lại, rối loạn cảm giác không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất mà còn ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý mỗi người. Hiểu rõ và quản lý tốt tình trạng này sẽ giúp cải thiện chất lượng cuộc sống, đem lại sự thoải mái và hòa nhập tốt hơn trong cộng đồng.
Câu Hỏi Thường Gặp về Rối Loạn Cảm Giác
- Rối loạn cảm giác có thể tự khỏi không?
Rối loạn cảm giác không tự khỏi mà cần được can thiệp kịp thời và điều trị phù hợp. Học cách quản lý cảm giác từ sớm sẽ giúp cải thiện tình trạng tốt hơn. - Có phải mọi trẻ tự kỷ đều bị rối loạn cảm giác không?
Không phải mọi trẻ tự kỷ đều bị rối loạn cảm giác, mặc dù đây là triệu chứng phổ biến trong nhiều trường hợp tự kỷ. - Làm thế nào để phát hiện sớm rối loạn cảm giác ở trẻ?
Quan sát xem trẻ có phản ứng quá mức hoặc không bình thường với ánh sáng, âm thanh, hoặc tiếp xúc vật lý. Nếu có, hãy tham khảo ý kiến từ bác sĩ chuyên ngành. - Người trưởng thành mới bị rối loạn cảm giác có thể điều trị như thế nào?
Người trưởng thành cần quản lý tốt các căn bệnh nền, tuân thủ điều trị y tế, tham gia liệu pháp tâm lý và điều chỉnh lại lối sống. - Rối loạn cảm giác có ảnh hưởng đến giấc ngủ không?
Có, rối loạn cảm giác có thể làm gián đoạn giấc ngủ khi người bệnh gặp khó khăn trong việc điều chỉnh cảm giác do ánh sáng, âm thanh và các tác nhân khác.
Nguồn: Tổng hợp
