Bệnh ung thư

Psa - xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt

Bệnh ung thư
10/01/2025

Bài viết này sẽ giới thiệu về xét nghiệm PSA và vai trò quan trọng của nó trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt. Chỉ số PSA cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, nhưng trong trường hợp ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA giúp phát hiện sớm và theo dõi hiệu quả điều trị. Hãy cùng tìm hiểu thêm về vấn đề này.

Psa - xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt

Tổng quan về ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới

Ung thư tuyến tiền liệt là một trong những loại ung thư phổ biến nhất ở nam giới, đặc biệt là ở độ tuổi trung niên và người già. Tuyến tiền liệt là một tuyến nhỏ nằm phía dưới bàng quang, chức năng chính của nó là sản xuất một phần của dịch tinh, giúp nuôi dưỡng và vận chuyển tinh trùng. Triệu chứng của ung thư tuyến tiền liệt thường không rõ ràng trong giai đoạn đầu, nhưng khi bệnh tiến triển, các triệu chứng như khó tiểu, tiểu nhiều lần, đau khi tiểu, và máu trong nước tiểu có thể xuất hiện.

PSA – Xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt

Xét nghiệm PSA (Prostate-Specific Antigen) là một xét nghiệm máu dùng để đo nồng độ của kháng nguyên đặc hiệu tuyến tiền liệt (PSA) trong máu. PSA là một protein được sản xuất bởi cả các tế bào lành mạnh và tế bào ung thư trong tuyến tiền liệt. Vì vậy, một chỉ số PSA cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý, bao gồm cả ung thư tuyến tiền liệt. Tuy nhiên, chỉ số PSA không thể chẩn đoán chính xác bệnh ung thư, chỉ có thể gợi ý một khả năng ung thư tuyến tiền liệt.

Chỉ số PSA tăng cao không đồng nghĩa với việc có ung thư tuyến tiền liệt, mà chỉ là một dấu hiệu có thể cho thấy sự tồn tại của bệnh lý nào đó.

Xét nghiệm PSA được sử dụng như một công cụ sàng lọc ung thư tuyến tiền liệt ở những nam giới không có triệu chứng. Nếu chỉ số PSA cao, bác sĩ có thể tiến hành các xét nghiệm bổ sung và đánh giá để xác định chính xác nguyên nhân và tình trạng sức khỏe của tuyến tiền liệt. Đối với những người đã được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA còn được sử dụng để theo dõi hiệu quả của các phương pháp điều trị và đánh giá nguy cơ tái phát bệnh.

Nguyên nhân dẫn đến chỉ số PSA cao

Chỉ số PSA cao không chỉ cho thấy khả năng có ung thư tuyến tiền liệt, mà còn có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau. Một số nguyên nhân dẫn đến chỉ số PSA cao bao gồm:

  • Phì đại tuyến tiền liệt lành tính (BPH – Benign Prostatic Hyperplasia): Tình trạng tuyến tiền liệt lớn hơn bình thường nhưng không phải là ung thư. BPH thường gặp ở nam giới lớn tuổi và có thể gây ra khó tiểu, tiểu đêm và dòng nước tiểu yếu.
  • Viêm tuyến tiền liệt (Prostatitis): Viêm nhiễm ở tuyến tiền liệt, có thể do vi khuẩn hoặc không. Triệu chứng của viêm tuyến tiền liệt bao gồm đau khi tiểu, đau vùng chậu, và sốt.
  • Nhiễm trùng đường tiểu (UTI – Urinary Tract Infection): Nhiễm trùng đường tiểu có thể làm tăng chỉ số PSA do kích thích tuyến tiền liệt. Triệu chứng của UTI bao gồm đau khi tiểu, tiểu ra máu, và cảm giác tiểu buốt.
  • Các tác động cơ học: Thủ thuật y tế, ngồi xe đạp lâu, hoặc xuất tinh gần thời điểm xét nghiệm cũng có thể làm tăng tạm thời chỉ số PSA.

Chỉ số PSA cao có thể là dấu hiệu của nhiều bệnh lý khác nhau ngoài ung thư tuyến tiền liệt. Để xác định chính xác nguyên nhân, cần có thêm các xét nghiệm và đánh giá bổ sung.

Trong việc chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt, xét nghiệm PSA đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, không nên chỉ dựa vào kết quả xét nghiệm này để đưa ra chẩn đoán cuối cùng. Nếu bạn có bất kỳ triệu chứng nào liên quan đến tuyến tiền liệt hoặc quan ngại về sức khỏe của bạn, hãy tham khảo ý kiến ​​bác sĩ để được tư vấn và chẩn đoán chính xác.

Psa - xét nghiệm quan trọng trong chẩn đoán và theo dõi ung thư tuyến tiền liệt

Các Câu hỏi thường gặp về PSA và ung thư tuyến tiền liệt

Câu hỏi 1: Xét nghiệm PSA như thế nào?

Trả lời: Xét nghiệm PSA được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu từ tĩnh mạch của bệnh nhân. Mẫu máu sau đó được gửi đến phòng thí nghiệm để đo chỉ số PSA.

Câu hỏi 2: Tại sao chỉ số PSA cao không chắc chắn là ung thư tuyến tiền liệt?

Trả lời: Chỉ số PSA cao có thể là do nhiều nguyên nhân khác nhau, bao gồm phì đại tuyến tiền liệt lành tính, viêm tuyến tiền liệt, nhiễm trùng đường tiểu, hoặc các tác động cơ học. Để xác định chính xác nguyên nhân, cần thêm các xét nghiệm bổ sung và đánh giá.

Câu hỏi 3: Khi nào cần phải xét nghiệm PSA?

Trả lời: Xét nghiệm PSA thường được đề xuất cho nam giới từ 50 đến 70 tuổi. Tuy nhiên, các nhóm rủi ro cao hơn như nam giới da đen và nam giới có gia đình có tiền sử ung thư tuyến tiền liệt có thể cần xét nghiệm PSA từ tuổi 40 hoặc 45.

Câu hỏi 4: PSA có thể giảm khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt?

Trả lời: Đúng. Trong nhiều trường hợp, sau khi điều trị ung thư tuyến tiền liệt, chỉ số PSA có thể giảm xuống mức thấp hoặc không phát hiện được. Điều này cho thấy hiệu quả điều trị.

Câu hỏi 5: Tốc độ tăng PSA nhanh có nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt cao hơn không?

Trả lời: Đúng. Nếu chỉ số PSA tăng nhanh chóng trong một khoảng thời gian ngắn, có thể là dấu hiệu của ung thư tuyến tiền liệt. Nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt sẽ cao hơn nếu tốc độ tăng PSA nhanh.

 

Nguồn: Tổng hợp